{"id":996,"date":"2016-02-02T09:50:41","date_gmt":"2016-02-02T08:50:41","guid":{"rendered":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/?p=996"},"modified":"2016-02-02T12:31:26","modified_gmt":"2016-02-02T11:31:26","slug":"o-relacji-pasozyt-zywiciel-slow-kilka","status":"publish","type":"post","link":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/o-relacji-pasozyt-zywiciel-slow-kilka\/","title":{"rendered":"O relacji paso\u017cyt \u2013 \u017cywiciel s\u0142\u00f3w kilka"},"content":{"rendered":"

Panuje troch\u0119 mit\u00f3w i przek\u0142ama\u0144 na temat relacji \u017cywiciel – paso\u017cyt. Niestety tymi mitami i przek\u0142amaniami karmieni s\u0105 pszczelarze, a w dalszej kolejno\u015bci powielaj\u0105 b\u0142\u0119dne wnioski. Na przyk\u0142ad w artykule S\u0142awomira Trzybi\u0144skiego do czasopisma Pasieka w artykule\u00a0“Jak to by\u0142o, czyli podsumowanie minionego sezonu”\u00a0czytamy:
\n“Ubieg\u0142oroczna populacja warrozy zosta\u0142a silnie przetrzebiona wskutek masowych upadk\u00f3w rodzin pszczelich. Gdy gin\u0105 pszczo\u0142y, gin\u0105 te\u017c paso\u017cyty bytuj\u0105ce na nich, co przeczy teorii, \u017ce ka\u017cdy paso\u017cyt \u201edba\u201d o swego \u017cywiciela, bo \u201ewie\u201d, \u017ce gdy zabraknie \u017cywicieli, to paso\u017cyty te\u017c b\u0119d\u0105 si\u0119 musia\u0142y po\u017cegna\u0107 z tym \u015bwiatem. To akurat pseudonaukowo-\u017cyczeniowa teoria, kt\u00f3ra nie stosuje si\u0119 do \u015bwiata organizm\u00f3w \u017cywych, z lud\u017ami w\u0142\u0105cznie.”<\/em><\/p>\n

\"wyscig_zbrojen\"<\/a>
\nDla mnie osobi\u015bcie taka my\u015bl \u015bwiadczy o niezrozumieniu relacji paso\u017cyt – \u017cywiciel, a raczej o niezrozumieniu ewolucyjnych mechanizm\u00f3w rz\u0105dz\u0105cych przystosowaniem organizm\u00f3w do wzajemnego wsp\u00f3\u0142istnienia w zale\u017cno\u015bciach ekologicznych. Nie ma takiej mo\u017cliwo\u015bci, \u017ceby paso\u017cyt “dba\u0142” o \u017cywiciela, gdy\u017c paso\u017cyt zdecydowanie wykorzystuje swojego \u017cywiciela (\u017ceruje na nim lub wykorzystuje go do jakich\u015b innych cel\u00f3w – np. do przebycia pewnego cyklu \u017cyciowego, kt\u00f3ry mo\u017ce odbywa\u0107 si\u0119 tylko w okre\u015blonych warunkach – takich jak na przyk\u0142ad w lub na ciele \u017cywiciela). I cho\u0107 mo\u017ce si\u0119 tak zdarzy\u0107, to nie znaczy to wcale, \u017ce w jego interesie zawsze jest \u015bmier\u0107 \u017cywiciela.<\/p>\n

Przyroda zawsze d\u0105\u017cy do r\u00f3wnowagi i r\u00f3\u017cnorodno\u015bci. Ograniczenie bior\u00f3\u017cnorodno\u015bci nie nast\u0119puje na skutek paso\u017cyt\u00f3w czy drapie\u017cc\u00f3w – a wr\u0119cz przeciwnie, gdy\u017c te przyspieszaj\u0105 procesy ewolucyjne. Aktualnie to rozw\u00f3j cywilizacji ludzkiej doprowadzi\u0142 do za\u0142amania bior\u00f3\u017cnorodno\u015bci naszej planety, a nie nadmierny rozw\u00f3j kornika w Bia\u0142owie\u017cy… Ka\u017cdy organizm ma swoj\u0105 rol\u0119 w ekosystemie – bierze udzia\u0142 w \u0142a\u0144cuchach zale\u017cno\u015bci i \u0142a\u0144cuchach pokarmowych. Pomi\u0119dzy tymi organizmami trwa nieustanny wy\u015bcig zbroje\u0144. I to nie jest tylko wy\u015bcig zbroje\u0144 pomi\u0119dzy ofiarami i drapie\u017cnikami. Wy\u015bcig zbroje\u0144 trwa pomi\u0119dzy wszystkimi organizmami funkcjonuj\u0105cymi w przyrodzie. Trwa on pomi\u0119dzy gatunkami z tej samej niszy biologicznej (np. konkurencja ro\u015blin o zasoby mineralne, wod\u0119 czy \u015bwiat\u0142o w lesie), a nawet pomi\u0119dzy organizmami tego samego gatunku (walka o partnera\/partnerk\u0119 w celu przekazania gen\u00f3w, walka o terytoria). Ka\u017cdy osobnik ma swoje w\u0142asne interesy, ale tak\u017ce ka\u017cdy gatunek i ka\u017cdy z\u0142o\u017cony ekosystem ma r\u00f3wnie\u017c swoje. S\u0105 te\u017c r\u00f3\u017cne strategie przetrwania – niekt\u00f3re organizmy \u017cywi\u0105 si\u0119 innymi (drapie\u017cnictwo), wykorzystuj\u0105 je (paso\u017cytnictwo), czy wchodz\u0105 z nimi w relacje korzystne dla nich obu (symbioza). Ale tych strategii jest znacz\u0105co wi\u0119cej. I ka\u017cdy ma swoj\u0105 ma\u0142\u0105 prywatn\u0105 strategi\u0119.<\/p>\n

Organizmy nie mog\u0105 nadmiernie udoskonali\u0107 si\u0119 wzgl\u0119dem innych ze swojego \u0142a\u0144cucha powi\u0105za\u0144, bo …. dzia\u0142a\u0142by tym samym przeciwko sobie! Dok\u0142adnie tak si\u0119 to dzieje, cho\u0107 nie ka\u017cdy zdaje sobie z tego spraw\u0119. Je\u017celi jaki\u015b rodzaj traw uzyska\u0142by przewag\u0119 nad innymi, to po pewnym czasie… wyja\u0142owi zupe\u0142nie gleb\u0119 w swoim otoczeniu. Je\u017celi lew sta\u0142by si\u0119 my\u015bliwym doskona\u0142ym, to dop\u00f3ki starczy\u0142oby jedzenia rozmna\u017ca\u0142by si\u0119 ca\u0142y czas a\u017c… umar\u0142by z g\u0142odu bo przetrzebi\u0142by zupe\u0142nie organizmy wchodz\u0105ce w jego menu. A je\u017celi warroza by\u0142aby zbyt zjadliwa zabi\u0142aby wszystkie pszczo\u0142y i nie mia\u0142aby na kim \u017cerowa\u0107 – i te\u017c by umar\u0142a. Dlatego w interesie trawy jest \u00a0dopu\u015bci\u0107 inne gatunki, kt\u00f3re odmiennie pozyskuj\u0105c pokarm nie wyja\u0142owi\u0105 gleby, a wzbogac\u0105 j\u0105 w pr\u00f3chnic\u0119, w interesie lw\u00f3w jest czasem \u015bmier\u0107 g\u0142odowa niekt\u00f3rych osobnik\u00f3w po nieudanym polowaniu, bo gatunki drapie\u017cc\u00f3w nie rozmna\u017caj\u0105 si\u0119 nadmiernie, a dzi\u0119ki temu maj\u0105 zapewniony sta\u0142y dop\u0142yw pokarmu. W interesie gatunkowym roztoczy Varroa jest \u017cy\u0107 na pszczole, ale nie zabicie wszystkich pszcz\u00f3\u0142.<\/p>\n

Poniewa\u017c jednak w partykularnym interesie ka\u017cdego osobnika jest odnie\u015b\u0107 jak najwi\u0119kszy sukces biologiczny, to systematycznie gatunek doskonali swoje strategie. Lew jest z pokolenia na pokolenie skuteczniejszym my\u015bliwym (bo te nieskuteczne umieraj\u0105 z g\u0142odu), ale te\u017c antylopy biegaj\u0105 szybciej i lepiej unikaj\u0105 drapie\u017cc\u00f3w. Jeden i drugi organizm si\u0119 doskonali w swojej strategii prze\u017cycia, a\u017c osi\u0105gn\u0105 wzgl\u0119dn\u0105 r\u00f3wnowag\u0119.<\/p>\n

Problem pojawia si\u0119 w przypadku braku presji \u015brodowiskowej. Karol Darwin mia\u0142 to niesamowite szcz\u0119\u015bcie, \u017ce na pok\u0142adzie HMS Beagle sp\u0119dzi\u0142 kawa\u0142 \u017cycia zwiedzaj\u0105c praktycznie ca\u0142y \u015bwiat. Mi\u0119dzy innymi odwiedzi\u0142 wyspy Galapagos i inne zak\u0105tki \u015bwiata, w kt\u00f3rych nie stan\u0119\u0142a ludzka noga. Zaobserwowa\u0142 szereg dziwnych zwierz\u0105t, u\u017cywaj\u0105cych swoich strategii przetrwania i dzi\u0119ki temu opracowa\u0142 hipotez\u0119 naukow\u0105 okre\u015blan\u0105 najcz\u0119\u015bciej “teori\u0105 ewolucji”. Zaobserwowa\u0142 jednak, \u017ce w tych miejscach na \u015bwiecie, w kt\u00f3rych nie wyst\u0119powa\u0142 drapie\u017cnik (np. na wyspach) organizmy utraci\u0142y instynkty obronne czy instynkty ucieczki. Nie ba\u0142y si\u0119 cz\u0142owieka, co… niejednokrotnie prowadzi\u0142o do ich zag\u0142ady. Darwin spostrzeg\u0142, \u017ce niekt\u00f3re ptaki, cho\u0107 mia\u0142y skrzyd\u0142a, by\u0142y nielotami. A niekt\u00f3re te\u017c w og\u00f3le skrzyd\u0142a utraci\u0142y. Niekt\u00f3re zwierz\u0119ta, cho\u0107 mia\u0142y wyra\u017anie zarysowane oczodo\u0142y nie posiada\u0142y zmys\u0142u wzroku. Dlaczego? Dlatego, \u017ce przystosowania kosztuj\u0105. Zmys\u0142 niepotrzebny (np. wzrok w g\u0142\u0119biach jaski\u0144 czy pod ziemi\u0105) zanika\u0142, gdy\u017c jego utrzymanie drogo kosztuje. Zdolno\u015b\u0107 latania (jeden z najbardziej energoch\u0142onnych sposob\u00f3w poruszania si\u0119) nie jest potrzebna, kiedy dooko\u0142a nie ma drapie\u017cnik\u00f3w (nie ma przed kim ucieka\u0107), a po\u017cywienia jest wsz\u0119dzie w br\u00f3d. St\u0105d w\u0142a\u015bnie zaistnia\u0142y ptaki nieloty, nie boj\u0105ce si\u0119 cz\u0142owieka i podchodz\u0105ce do niego na wyci\u0105gni\u0119cie r\u0119ki czy … no\u017ca i widelca (nie wiedzia\u0142y, \u017ce co\u015b z\u0142ego mo\u017ce je z naszej strony spotka\u0107… g\u0142upie czy jak?).<\/p>\n

Zwierz\u0119ta musz\u0105 wi\u0119c doskonali\u0107 si\u0119 wzajemnie. Wpu\u015b\u0107my teraz skutecznego my\u015bliwego – np. lwa – na tak\u0105 wysp\u0119 pe\u0142n\u0105 ptak\u00f3w nielot\u00f3w. Zr\u00f3bmy te\u017c eksperyment my\u015blowy i zastan\u00f3wmy si\u0119 co si\u0119 stanie? Lwy zabij\u0105 do\u015b\u0107 szybko wszystkie ptaki, a potem… umr\u0105 z g\u0142odu. Ale je\u017celi lwy b\u0119d\u0105 funkcjonowa\u0142y tam gdzie przyroda znalaz\u0142a im miejsce w ekosystemie – czyli na sawannie – to ich populacja zr\u00f3wnowa\u017cy si\u0119 doskonale z szybkonogimi antylopami czy ptakami lotnymi. Dlaczego w jednym przypadku ekosystem b\u0119dzie dzia\u0142a\u0142 dobrze, a w innym za\u0142amie si\u0119 w przeci\u0105gu jednego pokolenia? Dlatego, \u017ce w przypadku sawanny ekosystem kszta\u0142towa\u0142 si\u0119 we wzajemnych relacjach i strategie ofiar kszta\u0142towa\u0142y si\u0119 r\u00f3wnolegle ze strategiami drapie\u017cc\u00f3w – by\u0142y wzajemnie powi\u0105zane naturalnym wy\u015bcigiem zbroje\u0144. W drugim przypadku przenie\u015bli\u015bmy drapie\u017cc\u0119 doskona\u0142ego do przys\u0142owiowego stada owiec. Hulaj dusza piek\u0142a nie ma! Nie ma dop\u00f3ki jest pokarm… Potem piek\u0142o g\u0142odu zmusi\u0142oby lwy do ewolucyjnej refleksji… Ale by\u0142oby ju\u017c chyba za p\u00f3\u017ano.
\nOt, po prostu tak to dzia\u0142a. To podstawa ewolucji i przystosowania w ramach \u0142a\u0144cuch\u00f3w wzajemnych powi\u0105za\u0144 organizm\u00f3w.<\/p>\n

Ale wr\u00f3\u0107my do relacji paso\u017cyt \u017cywiciel – a w konsekwencji do pszcz\u00f3\u0142 i do roztoczy. Cho\u0107 ta relacja z regu\u0142y jest mniej krwawa, to zasady wzajemnych powi\u0105za\u0144 wy\u015bcigiem zbroje\u0144 s\u0105 podobne. Zapewne dawny tasiemiec musia\u0142 wyhodowa\u0107 sobie kolce czy przyssawk\u0119 \u017ceby nie zosta\u0107 wydalonym z ka\u0142em przez \u017cywiciela. Zapewne te\u017c przenosz\u0105c si\u0119 na nowy typ organizmu (na gatunek nieprzystosowany) niejednego z jego przedstawicieli doprowadzi\u0142 do \u015bmierci w wyniku anemii czy og\u00f3lnego os\u0142abienia i tym samym zwi\u0119kszonej podatno\u015bci na choroby (czy aby nie to samo jest z pszczo\u0142\u0105?).
\nZapewne te\u017c szereg paso\u017cyt\u00f3w jest wyj\u0105tkowo zab\u00f3jczych po zaatakowaniu swojego \u017cywiciela. Ale \u017cywiciel w zr\u00f3wnowa\u017conym ekosystemie przystosowa\u0142 si\u0119 cho\u0107by w taki spos\u00f3b, \u017ce odpowiednio go unika\u0142 (np. robi\u0105c kup\u0119 do specjalnie wykopanego otworu, a nie w centrum obozowiska, czy do \u017ar\u00f3d\u0142a wody pitnej) – dzi\u0119ki temu gatunek \u017cywiciela nie umiera\u0142, cho\u0107 dla zainfekowanych osobnik\u00f3w mog\u0142o to sko\u0144czy\u0107 si\u0119 \u015bmierci\u0105.<\/p>\n

Jak pisa\u0142em relacji i strategii przetrwania jest bardzo wiele. Nie zmienia to faktu, \u017ce w “interesie” paso\u017cyta nie jest wyko\u0144czenie swojego \u017cywiciela na wz\u00f3r lw\u00f3w przeniesionych na wysp\u0119. M\u00f3wi\u0119 tu oczywi\u015bcie o d\u0142ugotrwa\u0142ym interesie gatunku. Ponownie podkre\u015bl\u0119, \u017ce zbyt wielki “sukces” jakiego\u015b gatunku mo\u017ce sko\u0144czy\u0107 si\u0119 dla niego pora\u017ck\u0105, gdy\u017c mo\u017ce zbytnio wyja\u0142owi\u0107 swoje \u015brodowisko \u017cycia. To bior\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 daje gwarancj\u0119 zdrowych relacji ekologicznych. St\u0105d te\u017c my ludzie powinni\u015bmy si\u0119 mocno zastanowi\u0107 czy aby nie osi\u0105gamy zbyt wielkiego sukcesu…<\/p>\n

A jak by\u0142o z pszczo\u0142ami?<\/strong>
\nVarroa destructor bra\u0142 udzia\u0142 w wy\u015bcigu zbroje\u0144 z Apis cerana, nie z Apis mellifera. Dzi\u0119ki d\u0142ugotrwa\u0142ej relacji r\u00f3wnowa\u017c\u0105cej populacj\u0119 obu gatunk\u00f3w, one wzajemnie doskonali\u0142y si\u0119 w zdolno\u015bciach przetrwania. Varroa destructor mno\u017cy\u0142 si\u0119 na tyle szybko, \u017ceby m\u00f3g\u0142 nad\u0105\u017cy\u0107 za czyszczeniem go z gniazda pszczo\u0142y wschodniej i uczy\u0142 si\u0119 przed ni\u0105 ukrywa\u0107, a Apis cerana uczy\u0142a si\u0119 wykrywa\u0107 go, czy\u015bci\u0107 si\u0119 z niego (grooming) i og\u00f3lnie minimalizowa\u0107 z\u0142e skutki jego obecno\u015bci (np. VSH czy “przeniesienie” impetu ataku paso\u017cyta na trutnie), by\u0107 mo\u017ce skracaj\u0105c cykl rozwojowy czerwiu robotnic czy zmniejszaj\u0105c kom\u00f3rk\u0119 (my\u015bl\u0119, \u017ce oba gatunki Apis mog\u0142y mie\u0107 podobn\u0105 \u015bcie\u017ck\u0119 rozwoju i podobne strategie zwalczania patogen\u00f3w i paso\u017cyt\u00f3w).<\/p>\n

Varroa destructor chc\u0105c prze\u017cy\u0107 na pszczole wschodniej musia\u0142 szlifowa\u0107 swoje strategie. Natomiast gatunek Apis mellifera pozbawiony by\u0142 presji warrozy wi\u0119c nie szlifowa\u0142 strategii obronnych. \u017by\u0142 w b\u0142ogiej nie\u015bwiadomo\u015bci zagro\u017cenia \u00a0(na szcz\u0119\u015bcie!!! by\u0142y inne zagro\u017cenia wi\u0119c Apis mellifera nie jest ca\u0142kiem bezbronny!!!). Do tego cz\u0142owiek nieustannie modyfikowa\u0142 gatunek pszczo\u0142y miodnej na swoj\u0105 chwa\u0142\u0119, oddalaj\u0105c go od naturalnych przystosowa\u0144 (np. zwalczaj\u0105c inne zagro\u017cenia dla pszcz\u00f3\u0142 za same pszczo\u0142y). Pszczo\u0142y \u017cy\u0142y wi\u0119c w ostatnich 100 latach niczym ptaki nieloty na wyspach, leczone z paso\u017cyt\u00f3w, wspomagane pokarmem, selekcjonowane na brak obronno\u015bci. Na tak\u0105 w\u0142a\u015bnie pszczo\u0142\u0119 wsiad\u0142y roztocza i by\u0142o to dok\u0142adnie tak jakby przenie\u015b\u0107 lwy na wysp\u0119 ptak\u00f3w nielot\u00f3w, nie\u015bwiadomych tego, \u017ce od dzi\u015b kto\u015b b\u0119dzie czyha\u0142 na ich \u017cycie. St\u0105d te\u017c \u017cyj\u0105ca w r\u00f3wnowadze ekologicznej z pszczo\u0142\u0105 wschodni\u0105 warroza z niszczycielsk\u0105 si\u0142\u0105 uderzy\u0142a w pszczo\u0142\u0119 miodn\u0105. St\u0105d te\u017c tak wielkie za\u0142amania populacji. Inteligencja organizm\u00f3w \u017cywych to nie jest zdolno\u015b\u0107 do logicznego my\u015blenia i “oszcz\u0119dzania zapas\u00f3w na czarn\u0105 godzin\u0119”. Inteligencja ich polega na doskonaleniu instynktownej strategii przetrwania. Roztocza wci\u0105\u017c robi\u0105 tylko to co robi\u0142y na pszczole wschodniej, \u017ceby mog\u0142y przetrwa\u0107 i wzgl\u0119dnie normalnie \u017cy\u0107 zapewniaj\u0105c sobie ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 pokole\u0144. Tyle tylko, \u017ce przeciwnik jest inny, bo nie bra\u0142 udzia\u0142u w wy\u015bcigu zbroje\u0144 przez ostatnie tysi\u0105ce? setki tysi\u0119cy? lat…<\/p>\n

Do\u015bwiadczenia ze \u015bwiata pokazuj\u0105 jednak, \u017ce Apis mellifera mo\u017ce wykszta\u0142ci\u0107 dok\u0142adnie te same strategie przetrwania co Apis cerana (chocia\u017cby grooming, VSH, feromonowe blokowanie instynktu rozmna\u017cania roztoczy, stosowanie przerw w czerwieniu, mniejsza kom\u00f3rka czy przerzucenie ataku na trutnie). Musz\u0105 jednak zosta\u0107 wyeliminowane najbardziej zjadliwe szczepy roztoczy (one wyeliminuj\u0105 si\u0119 same zabijaj\u0105c \u017cywiciela i gin\u0105c wraz z nimi) i pszczo\u0142y, kt\u00f3re nie s\u0105 w stanie skopiowa\u0107 strategii pszczo\u0142y wschodniej. To zajmie ewolucyjne mgnienie oka (liczmy pesymistycznie 10 lat), gdy\u017c ta eliminacja z jednej i z drugiej strony musi nast\u0105pi\u0107 szybko. Wiemy, \u017ce na \u015bwiecie \u017cyj\u0105 pszczo\u0142y z gatunku Apis mellifera, kt\u00f3re radz\u0105 sobie z roztoczami. Wiemy, \u017ce na \u015bwiecie wyst\u0119puj\u0105 zr\u00f3wnowa\u017cone relacje Apis mellifera – Varroa destructor. Nawet – w skrajnie pesymistycznym przypadku – gdyby roztocza\u00a0ca\u0142kowicie\u00a0wyeliminowa\u0142y pszczo\u0142y na naszym terenie, to umr\u0105 razem z nimi. A gdyby pozostawi\u0107 wolno\u015b\u0107 naturze, pszczo\u0142y przystosowane z innych region\u00f3w wr\u00f3c\u0105 na nasz teren ze zr\u00f3wnowa\u017conym paso\u017cytem.<\/p>\n

Niestety ludzie, pszczelarze – w fa\u0142szywie poj\u0119tym w\u0142asnym interesie i interesie pszcz\u00f3\u0142 – blokuj\u0105 to przystosowanie zwalczaj\u0105c paso\u017cyta, a wi\u0119c wywieraj\u0105c na niego presj\u0119 w kierunku wi\u0119kszej zjadliwo\u015bci, zamiast d\u0105\u017cy\u0107 do zmniejszenia tej\u017ce. R\u00f3wnolegle odbywa si\u0119 niwelowanie presji Varroa na pszczo\u0142y poprzez zabijanie paso\u017cyt\u00f3w (czyli zn\u00f3w: podobnie jak na wyspach bez drapie\u017cnik\u00f3w tworzymy z pszcz\u00f3\u0142 “nieloty”). Jakby tego by\u0142o ma\u0142o wci\u0105\u017c prowadz\u0105c selekcj\u0119 pszczo\u0142y na cechy gospodarczo korzystne, zaw\u0119\u017camy jej bior\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107, a wprowadzaj\u0105c chemi\u0119 do uli i metody intensywnej gospodarki pasiecznej os\u0142abiamy odporno\u015b\u0107 pszcz\u00f3\u0142. St\u0105d dzi\u015b najcz\u0119\u015bciej to nie warroza jest przyczyn\u0105 umierania rodzin pszczelich (ta jest wzgl\u0119dnie skutecznie zabijana przez pszczelarzy tward\u0105 chemi\u0105 w nieustannej walce z reinwazj\u0105), a inne choroby jak Nosema (r\u00f3wnie\u017c w odmianie “obcej”, kt\u00f3ra przenios\u0142a si\u0119 z pszczo\u0142y wschodniej) czy wirusy.
\nW efekcie tych wszystkich naszych dzia\u0142a\u0144 osi\u0105gamy:
\n– paso\u017cyta wyj\u0105tkowo skutecznego w u\u015bmiercaniu pszcz\u00f3\u0142 i wci\u0105\u017c doskonal\u0105cego strategie przetrwania;
\n– pszczo\u0142y pozbawione instynktu obronnego;
\n– nienaturalnie nisk\u0105 odporno\u015b\u0107 pszcz\u00f3\u0142 na wszelkie choroby.<\/p>\n

Czas na podsumowanie tych przemy\u015ble\u0144. Paso\u017cyt nie “dba” o \u017cywiciela. Dba o samego siebie. Ale przyroda dba o r\u00f3wnowag\u0119 pomi\u0119dzy organizmami i o zachowanie ich wzajemnego interesu. Zbyt skuteczny drapie\u017cca czy paso\u017cyt eliminuje sam siebie. St\u0105d w interesie gatunku i przyrody jest zachowanie wzajemnych relacji i powi\u0105za\u0144. Zacz\u0105\u0142em od cytatu z artyku\u0142u S\u0142awomira Trzybi\u0144skiego i pozwol\u0119 sobie te\u017c takim sko\u0144czy\u0107:
\n“(…) Przy tym pewno\u015b\u0107, \u017ce jako\u015b to b\u0119dzie, \u017ce pszczo\u0142y z pewno\u015bci\u0105 sobie poradz\u0105. S\u0142u\u017cy\u0142y przecie\u017c ca\u0142ej przyrodzie tyle milion\u00f3w lat, nie mog\u0105 przecie\u017c teraz przesta\u0107 istnie\u0107. A mog\u0105, je\u015bli zapomnimy o naszych obowi\u0105zkach wobec nich. Pami\u0119tajmy o nich, bo bez nas sobie nie poradz\u0105.”<\/em>
\nOt\u00f3\u017c poradz\u0105 sobie bez nas znacznie lepiej, gdy\u017c wypracuj\u0105 w\u0142asn\u0105 r\u00f3wnowag\u0119. Prawdopodobnie ptaki nieloty z czasem r\u00f3wnie\u017c “poradzi\u0142yby sobie” z lwami, gdyby mia\u0142y wystarczaj\u0105co schronie\u0144, w kt\u00f3rych mog\u0142yby uchroni\u0107 si\u0119 przed drapie\u017cc\u0105 (nory? roz\u0142o\u017cyste korzenie drzew? rozpadliny skalne? jaskinie?). Przecie\u017c w ko\u0144cu wr\u00f3ci\u0142by instynkt ucieczki. Cz\u0119\u015b\u0107 z gatunk\u00f3w obserwowanych przez Karola Darwina zabili ludzie. Ludzie, kt\u00f3rzy szczyc\u0105c si\u0119 inteligencj\u0105 nie mog\u0105 poj\u0105\u0107 konsekwencji w\u0142asnych dzia\u0142a\u0144 dla swojego w\u0142asnego przetrwania… Wracaj\u0105c do cytatu rozpoczynaj\u0105cego ten post musz\u0119 przyzna\u0107, \u017ce faktycznie nie wiem czy ta teoria jest naukowa czy pseudonaukowa (cho\u0107 niew\u0105tpliwie naukowe podej\u015bcie Darwina stanowi podstaw\u0119 tych przemy\u015ble\u0144), ale wiem, \u017ce na pewno tak\u017ce stosuje si\u0119 do \u015bwiata ludzi… Tyle tylko, \u017ce ludzie jako\u015b nie mog\u0105 sobie zda\u0107 sprawy z jej istnienia. Quo vadis Pszczelarzu?…<\/p>\n

PanTrute\u0144<\/strong><\/h3>\n

 <\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Panuje troch\u0119 mit\u00f3w i przek\u0142ama\u0144 na temat relacji \u017cywiciel – paso\u017cyt. Niestety tymi mitami i przek\u0142amaniami karmieni s\u0105 pszczelarze, a w dalszej kolejno\u015bci powielaj\u0105 b\u0142\u0119dne wnioski. Na przyk\u0142ad w artykule S\u0142awomira Trzybi\u0144skiego do czasopisma Pasieka w artykule\u00a0“Jak to by\u0142o, czyli podsumowanie minionego sezonu”\u00a0czytamy: “Ubieg\u0142oroczna populacja warrozy zosta\u0142a silnie przetrzebiona wskutek masowych upadk\u00f3w rodzin pszczelich. Gdy […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_links_to":"","_links_to_target":""},"categories":[18,8,19],"tags":[17,14],"_links":{"self":[{"href":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/996"}],"collection":[{"href":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=996"}],"version-history":[{"count":7,"href":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/996\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1004,"href":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/996\/revisions\/1004"}],"wp:attachment":[{"href":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=996"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=996"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=996"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}