{"id":1800,"date":"2019-03-05T10:19:53","date_gmt":"2019-03-05T09:19:53","guid":{"rendered":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/?p=1800"},"modified":"2019-03-05T13:29:36","modified_gmt":"2019-03-05T12:29:36","slug":"gatunki-drzew-i-krzewow-popularnych-pozytkow-pszczelich","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/gatunki-drzew-i-krzewow-popularnych-pozytkow-pszczelich\/","title":{"rendered":"Wybrane gatunki drzew i krzew\u00f3w, kwitn\u0105ce w okresie deficytu popularnych po\u017cytk\u00f3w pszczelich."},"content":{"rendered":"
mgr in\u017c. S\u0142awomir Sk\u00f3rka<\/strong><\/p>\n Wi\u0119kszo\u015b\u0107 pszczelarzy spotyka si\u0119 z problem ubogiej bazy po\u017cytkowej w bezpo\u015brednim s\u0105siedztwie swoich pasiek, podczas wczesnowiosennych oblot\u00f3w pszcz\u00f3\u0142 po zimowli.<\/p>\n Ci bardziej zapobiegliwi, sadz\u0105 wierzby (Salix sp.<\/em>) czy leszczyny (Corylus avellana<\/em>).<\/p>\n Z \u201eg\u0142odem po\u017cytk\u00f3w\u201d, spotykamy si\u0119 ponownie po kwitnieniu lipy szerokolistnej (Tilia platyphyllos<\/em>) czy lipy drobnolistnej (Tilia cordata<\/em>).<\/p>\n Maj\u0105c na uwadze ten fakt, chcia\u0142bym podzieli\u0107 si\u0119 moimi spostrze\u017ceniami w tym zakresie i zaproponowa\u0107 mo\u017cliwo\u015b\u0107 uzupe\u0142nienia bazy pokarmowej dla naszych podopiecznych, poprzez sadzenie rzadziej spotykanych, a r\u00f3wnie przydatnych gatunk\u00f3w\/odmian drzew i krzew\u00f3w.<\/p>\n Podkre\u015bl\u0119, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 opisanych przeze mnie ro\u015blin, ro\u015bnie w moim ogrodzie, a ponad trzydziestoletnie do\u015bwiadczenie, obserwacje sk\u0142aniaj\u0105 mnie do dzielenia si\u0119 nimi z czytaj\u0105cymi te s\u0142owa.<\/p>\n Naturalnie zdaj\u0119 sobie spraw\u0119 z faktu, \u017ce podj\u0119te czynno\u015bci b\u0119d\u0105 skuteczne tylko w skali \u201emicro\u201d. Wychodz\u0119 jednak z za\u0142o\u017cenia, \u017ce warto jest robi\u0107 cokolwiek w tym zakresie, ni\u017c bezczynnie czeka\u0107 na zmienn\u0105 aur\u0119 i \u201eub\u00f3stwo\u201d przedwio\u015bnia czy p\u00f3\u017anego lata \u2013 wczesnej jesieni (przynajmniej w sferze dendroflory z punktu widzenia pszczelarza).<\/p>\n Dodatkow\u0105 zalet\u0105 takich dzia\u0142a\u0144 jest to, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 opisanych gatunk\u00f3w posiada – poza walorami wczesnego po\u017cytku pszczelego – r\u00f3wnie\u017c walor estetyczny (ozdobny) w ogrodach. W tek\u015bcie zawar\u0142em opisy ro\u015blin, kt\u00f3rych termin kwitnienia (przy za\u0142o\u017ceniu optymalnych warunk\u00f3w atmosferycznych) przypada w najbardziej skrajnych miesi\u0105cach roku (stycze\u0144-marzec, sierpie\u0144-pa\u017adziernik). Dla ro\u015blin o wybitnych walorach u\u017cytkowych (licznie i ch\u0119tnie oblatywanych \u2013 obserwacje w\u0142asne) wyt\u0142u\u015bci\u0142em nazwy.<\/p>\n Zmienno\u015b\u0107 aury w tym okresie (koniec zimy \u2013 pocz\u0105tek wiosny) sprawia, \u017ce niestety musimy liczy\u0107 si\u0119 z niestabilno\u015bci\u0105 \u017ar\u00f3d\u0142a – g\u0142\u00f3wnie py\u0142ku czy nektaru (temperatura, wiatry, opady). Nawet nasza rodzima leszczyna (Corylus avellana<\/em>), olsza czarna (Alnus glutinosa<\/em>) czy wierzba (Salix sp.<\/em>) mog\u0105 nas w tym oczekiwaniu rozczarowa\u0107.<\/p>\n W optymalnych warunkach wczesnowiosennych mo\u017cna uzupe\u0142ni\u0107 baz\u0119 pokarmow\u0105 sadz\u0105c :<\/p>\n 1. Wawrzynek wilcze\u0142yko (Daphne mezereum<\/em>) \u2013 wolno rosn\u0105cy krzew, do 1m wysoko\u015bci. Li\u015bcie w\u0105skie, eliptyczne. Do\u015b\u0107 cz\u0119sto spotykany w lasach na \u017cyznych, wilgotnych stanowiskach. Kwiaty \u015brednicy 12 mm, r\u00f3\u017cowofioletowe, silnie pachn\u0105ce, w p\u0119czkach po dwa-trzy. W naturalnym \u015brodowisku kwitnie pocz\u0105tek marca do kwietnia. W os\u0142oni\u0119tych, zacisznych miejscach kwitnienie przypada na koniec lutego \u2013 pocz\u0105tek marca. Kwitnie do\u015b\u0107 d\u0142ugo, do dw\u00f3ch-trzech tygodni. W przypadku powrotu niezbyt silnych, kr\u00f3tkotrwa\u0142ych mroz\u00f3w, potrafi zwin\u0105\u0107 p\u0142atki kielicha, by ponownie rozwin\u0105\u0107 je w okresie ocieplenia. Stanowisko s\u0142oneczne do p\u00f3\u0142cienistego, gleba \u017cyzna, umiarkowanie wilgotna o odczynie zbli\u017conym do alkalicznego. Gatunek ca\u0142kowicie odporny na mrozy. Rozmna\u017cany z nasion wchodzi w okres kwitnienia po dw\u00f3ch-trzech latach. Gorzej ro\u015bnie na glebach suchych i ja\u0142owych. Posiada ozdobne, jaskrawoczerwone owoce \u2013 truj\u0105ce (!).<\/p>\n <\/a><\/p>\n W handlu spotykana jest odmiana ‘Alba’ o kwiatach bia\u0142ych i \u017c\u00f3\u0142tych owocach (r\u00f3wnie\u017c truj\u0105cych). Kwitnie znacznie obficiej, w por\u00f3wnaniu do wcze\u015bniej opisanego.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 2. Dere\u0144 jadalny<\/strong> (Cornus mas<\/em>) \u2013 du\u017cy, roz\u0142o\u017cysty krzew, wielop\u0119dowy do ok. 5 m wysoko\u015bci. Li\u015bcie do 10 cm, eliptyczne. Kwiaty pojawiaj\u0105 si\u0119 w sprzyjaj\u0105cych warunkach pogodowych (wczesna, ciep\u0142a wiosna) ju\u017c na pocz\u0105tku marca. Zazwyczaj kwitnie bardzo obficie w drugiej po\u0142owie marca – do pocz\u0105tk\u00f3w kwietnia. Ca\u0142kowicie mrozoodporny w naszych warunkach klimatycznych. Bardzo wytrzyma\u0142y na susz\u0119. Mo\u017ce rosn\u0105\u0107 w cieniu wi\u0119kszych drzew, ale w tym przypadku nale\u017cy si\u0119 liczy\u0107 ze s\u0142abszym kwitnieniem. Uprawiany powszechnie ze wzgl\u0119du na jadalne, smaczne owoce (dereni\u00f3wka). Preferuje gleby \u017cyzne, g\u0142\u0119bokie i przepuszczalne. W handlu znale\u017a\u0107 mo\u017cna kilka odmian barwnych (li\u015bcie) i bardzo liczne odmiany owocowe (selekcjonowane pod wzgl\u0119dem wielko\u015bci owoc\u00f3w). Termin i obfito\u015b\u0107 kwitnienia sprawiaj\u0105, \u017ce gatunek ten jest masowo oblatywany przez pszczo\u0142y. <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 3. Wi\u015bnia wczesna<\/strong> (Prunus incisa<\/em>) \u2013 du\u017cy krzew, ma\u0142e drzewko do 4 m wysoko\u015bci. Li\u015bcie jajowate do 3-5 cm d\u0142ugo\u015bci. Kwiaty bia\u0142or\u00f3\u017cowe, po dwa-trzy w p\u0119czku, \u015brednicy do 2 cm. W zacisznym, os\u0142oni\u0119tym i s\u0142onecznym stanowisku mo\u017ce kwitn\u0105\u0107 ju\u017c w drugiej po\u0142owie marca (zazwyczaj w pocz\u0105tkach kwietnia). Okres kwitnienia wynosi od tygodnia do dw\u00f3ch. Kwitnie bardzo obficie i jest ch\u0119tnie oblatywana przez pszczo\u0142y. W handlu najcz\u0119\u015bciej spotykana jest odmiana ‘Kojou-no-mai’. Jest odporna na mr\u00f3z, dorasta wolno do 2 m \u015brednicy. Gleba \u017cyzna i umiarkowanie wilgotna. Zaznaczy\u0107 nale\u017cy, \u017ce czas wczesnego kwitnienia mog\u0105 komplikowa\u0107 nocne spadki temperatury, dlatego te\u017c powinno sadzi\u0107 si\u0119 j\u0105 w miejscach zacisznych i s\u0142onecznych.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 4. Leszczynowiec<\/strong> (Corylopsis sp.<\/em>) – s\u0105 to roz\u0142o\u017cyste krzewy do 2 m wysoko\u015bci. Li\u015bcie (wg literatury) podobne do li\u015bci leszczyny, do 10 cm d\u0142ugo\u015bci. Ro\u015blina spokrewniona z bardziej znanymi oczarami (Hamamelis<\/em>). Kwiaty w budowie podobne do pierwiosnka (Primula veris<\/em>), d\u0142ugo\u015bci do 10 mm, \u017c\u00f3\u0142te, zebrane w zwisaj\u0105ce grona do 3-6 cm d\u0142ugo\u015bci, pachn\u0105ce i ch\u0119tnie oblatywane przez pszczo\u0142y (nektar-py\u0142ek). To do\u015b\u0107 rzadko spotykany gatunek w sprzeda\u017cy (bardziej ambitne szk\u00f3\u0142ki maj\u0105 j\u0105 w swojej ofercie). W warunkach zacisznych miejsc, na glebie \u017cyznej, umiarkowanie wilgotnej ro\u015bnie ca\u0142kiem przyzwoicie. Nie znosi obecno\u015bci wapnia w glebie jak i letniej suszy. Kwiaty pojawiaj\u0105 si\u0119 ju\u017c na pocz\u0105tku marca i kwitnie do dw\u00f3ch tygodni. Na stanowiskach nara\u017conych na silne, zimowe wiatry mog\u0105 przemarza\u0107 p\u0105czki kwiatowe. Dlatego te\u017c polecany jest dla teren\u00f3w zachodniej i po\u0142udniowej Polski. Spe\u0142niaj\u0105c wymienione wy\u017cej kryteria dotycz\u0105ce miejsca sadzenia i pod\u0142o\u017ca, zadowalaj\u0105co radzi sobie w warunkach klimatu Polski.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 5. Kalina wonna (Viburnum farreri<\/em>) \u2013 zwana te\u017c kalin\u0105 wczesn\u0105, jest to krzew do 2-4 m wysoko\u015bci, o wyprostowanych p\u0119dach. Kwiaty rurkowate zebrane w g\u0142\u00f3wkowate kwiatostany, barwy bia\u0142ej z r\u00f3\u017cowym odcieniem. Pojawiaj\u0105 si\u0119 ju\u017c pod koniec lutego, zazwyczaj na pocz\u0105tku marca. Nocne przymrozki pojawiaj\u0105ce si\u0119 noc\u0105, w granicach 2-3 stopni poni\u017cej zera, nie uszkadzaj\u0105 kwiatostan\u00f3w. Kwiaty przyjemnie i intensywnie pachn\u0105ce. W przypadku zimowych ocieple\u0144 pojawiaj\u0105 si\u0119 ju\u017c w grudniu-styczniu. Krzew odporny na mrozy, mo\u017ce rosn\u0105\u0107 na przeci\u0119tnej glebie, umiarkowanie wilgotnej. Znosi p\u00f3\u0142cie\u0144 ale w\u00f3wczas s\u0142abiej kwitnie. Gatunek ch\u0119tnie odwiedzany przez pszczo\u0142y. Spotykane w handlu odmiany, kwitn\u0105 mniej obficie w por\u00f3wnaniu do czystego gatunku.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 6. Kalina bodnante\u0144ska ‘Charles Lamont’ (Viburnum x bodnantense ‘Charles Lamont’<\/em>) \u2013 kolejny, najwcze\u015bniej kwitn\u0105cy gatunek (odmiana) kaliny. Jest to krzew do 2-3 m wysoko\u015bci. Kszta\u0142tem li\u015bci i kwiatostan\u00f3w zbli\u017cony do poprzedniego gatunku. Kwiat wyra\u017anie ciemnor\u00f3\u017cowy do jasnoczerwonego, pojawiaj\u0105cy si\u0119 ju\u017c w pocz\u0105tkach marca. Silnie i przyjemnie pachn\u0105cy. Licznie odwiedzany przez pszczo\u0142y. Wymagania siedliskowe podobne jak opisana wy\u017cej kalina wonna. W naszych warunkach mrozoodporny.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 7. Wrzosiec czerwony (Erica carnea<\/em>) \u2013 ma\u0142a, zimozielona krzewinka (krzew) od 20-50 cm wysoko\u015bci z rodziny wrzosowatych (Ericaceae). Li\u015bcie igie\u0142kowate (podobnie jak u wrzosa Calluna vulgaris<\/em>) do 5-10 mm d\u0142ugo\u015bci, po cztery w ok\u00f3\u0142ku. Kwiat drobny, w\u0105ski, rurkowy do 9 mm d\u0142ugo\u015bci, na p\u0119dzie tworzy kwiatostany do 3-10 cm d\u0142ugo\u015bci. Zazwyczaj kwitnie od pocz\u0105tk\u00f3w marca do kwietnia. Na stanowiskach zacisznych i s\u0142onecznych kwiaty pojawiaj\u0105 si\u0119 ju\u017c w lutym. Gleba przepuszczalna, pr\u00f3chniczna i wilgotna. W bez\u015bnie\u017cne zimy lubi podmarza\u0107, st\u0105d te\u017c mo\u017cna zabezpiecza\u0107 nasadzenia p\u00f3\u017an\u0105 jesieni\u0105 ga\u0142\u0119ziami \u015bwierk\u00f3w czy agrotkanin\u0105. W handlu spotyka si\u0119 mn\u00f3stwo odmian barwnych odno\u015bnie koloru li\u015bci czy kwiat\u00f3w jak i w odniesieniu do si\u0142y wzrostu. Polecany do ma\u0142ych ogrod\u00f3w, tworzy barwne kobierce. Wymaga \u015bci\u00f3\u0142kowania kor\u0105 (p\u0142ytki, g\u0119sty system korzeniowy). W czasie kwitnienia ch\u0119tnie odwiedzany przez pszczo\u0142y.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 8. R\u00f3\u017canecznik daurski (Rhododendron dauricum<\/em>) \u2013 ma\u0142y krzew do 1,5 m wysoko\u015bci. Li\u015bcie p\u00f3\u0142zimozielone, eliptyczne do 5 cm d\u0142ugo\u015bci, po roztarciu wydzielaj\u0105 przyjemny, aromatyczny zapach. Kwiat do 3 cm \u015brednicy, barwy jasnor\u00f3\u017cowej do lila, pojawia si\u0119 ju\u017c pod koniec lutego, najcz\u0119\u015bciej jednak w marciu. Kwitnie maksymalnie do 1,5 tygodnia. Krzew wytrzyma\u0142y na niskie temperatury, jednak pojawiaj\u0105ce si\u0119 na prze\u0142omie lutego i marca przymrozki (mrozy), do\u015b\u0107 cz\u0119sto uszkadzaj\u0105 kwiaty wra\u017cliwe na nisk\u0105 temperatur\u0119. Wskazane sadzenie w miejscu zacisznym, p\u00f3\u0142cienistym, os\u0142oni\u0119tym przed wiatrami. Gleba \u017cyzna, pr\u00f3chniczna, o odczynie kwa\u015bnym, umiarkowanie wilgotna. Wskazane \u015bci\u00f3\u0142kowanie pod\u0142o\u017ca kor\u0105. Bardzo oryginalny i wcze\u015bnie kwitn\u0105cy krzew, licznie odwiedzany przez pszczo\u0142y.<\/p>\n Czasami spotykany jest r\u00f3wnie\u017c w handlu r\u00f3\u017canecznik wczesny (Rhododendron praecox<\/em>), podobny pod wzgl\u0119dem wymaga\u0144 i tak samo wcze\u015bnie kwitn\u0105cy.<\/p>\n <\/a><\/p>\n 9. R\u00f3\u017ca (Rosa cv.<\/em>) – wyj\u0105tkowo bogata w odmiany hodowlane grupa ro\u015blin. Wsp\u00f3\u0142czesne kultywary cechuje (poza r\u00f3\u017cnorodn\u0105 kolorystyk\u0105, si\u0142\u0105 wzrostu, odporno\u015bci\u0105 na choroby itp.) m.in. d\u0142ugo\u015b\u0107 kwitnienia, rozci\u0105gaj\u0105ca si\u0119 nawet do pierwszych p\u00f3\u017anojesiennych mroz\u00f3w. Mamy do wyboru r\u00f3\u017ce okrywowe, krzaczaste, czy czepne (pn\u0105ce). Paleta mo\u017cliwo\u015bci jest praktycznie nieograniczona. Mo\u017cemy wybiera\u0107 w kolorystyce, sile wzrostu, mrozoodporno\u015bci czy odporno\u015bci na choroby grzybowe. Pszczo\u0142y ch\u0119tnie oblatuj\u0105 kwiaty r\u00f3\u017c, w poszukiwaniu g\u0142\u00f3wnie py\u0142ku. Nie b\u0119d\u0119 opisywa\u0142 charakterystyki odmian czy wymaga\u0144. Jest to wiedza og\u00f3lnie dost\u0119pna i nie powinna sprawia\u0107 trudno\u015bci.<\/p>\n <\/a><\/p>\n 10. Budleja Davida<\/strong> (Buddleja davidii<\/em>) \u2013 krzew do 2-3 m wysoko\u015bci. Li\u015bcie lancetowate do 25 cm . Kwiaty drobne, rurkowate zebrane w d\u0142ugie (do 30 cm), k\u0142osowate kwiatostany, barwy od bia\u0142ej do purpurowej (liczne odmiany). Kwitnie niezwykle obficie od lipca do wrze\u015bnia-pa\u017adziernika. W warunkach Polski przemarza do granicy \u015bniegu, ale po zabezpieczeniu nasady krzewu, dobrze regeneruje. W prawid\u0142owej uprawie wskazane jest, aby p\u0119dy \u015bcina\u0107 nisko, w celu rozkrzewienia. Kwitnie tylko na ko\u0144cach tegorocznych p\u0119d\u00f3w, paradoksalnie wi\u0119c ewentualne przemro\u017cenia p\u0119d\u00f3w nadziemnych sprzyjaj\u0105 temu zabiegowi.<\/p>\n <\/a><\/p>\n Stanowisko s\u0142oneczne, zaciszne, gleba \u017cyzna i bogata w substancje od\u017cywcze. Pami\u0119ta\u0107 nale\u017cy, \u017ce wymagane jest coroczne zabezpieczenie nasady krzewu przez usypanie 30 cm warstwy izoluj\u0105cej np. kory. W handlu cz\u0119sto spotykane s\u0105 liczne odmiany barwne. Ro\u015blina masowo odwiedzana przez pszczo\u0142y, motyle czy trzmiele.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 11. Perowskia \u0142obodolistna (Perovskia atriplicifolia<\/em>) \u2013 niski krzew do 1 m wysoko\u015bci, coraz cz\u0119\u015bciej oferowany w sprzeda\u017cy (odmiana ‘Blue Spire’). Li\u015bcie ma\u0142e do 5 cm d\u0142ugo\u015bci. Kwiaty ma\u0142e, fioletowoniebieskie, do 8 mm zebrane w lu\u017ane wiechy do 40 cm d\u0142ugo\u015bci. Zaczyna kwitnienie w po\u0142owie czerwca i kwitnie do pierwszych mroz\u00f3w. Kwiaty przyjemnie i intensywnie pachn\u0105ce. Warunkiem dobrego zimowania w klimacie Polski jest zapewnienie mu przepuszczalnego pod\u0142o\u017ca w okresie zimy. Na glebach zimnych i mokrych przemarza i gnije. Ma ubogie wymagania wzgl\u0119dem \u017cyzno\u015bci pod\u0142o\u017ca. Ro\u015bnie dobrze na glebach piaszczystych. Godny polecenia na gleby s\u0142abszej klasy.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 12. Barbula klando\u0144ska (Caryopteris x clandonensis<\/em>) \u2013 niski, krzew (w Polsce traktowany jak bylina \u2013 corocznie przemarza cz\u0119\u015b\u0107 nadziemna) do 80 cm wysoko\u015bci. Li\u015bcie lancetowate do 10 cm d\u0142ugo\u015bci. Kwiaty lilowoniebieskie, ma\u0142e, zebrane w g\u0142\u00f3wkowate kwiatostany osadzone w k\u0105tach li\u015bci. Kwitnie bardzo obficie od po\u0142owy sierpnia do ko\u0144ca pa\u017adziernika. Pod\u0142o\u017ce przepuszczalne o odczynie lekko zasadowym. Toleruje te\u017c gleby lekko kwa\u015bne. Wskazane jest kopczykowanie nasady krzewu, wiosn\u0105 za\u015b, \u015bcinanie przemro\u017conych p\u0119d\u00f3w. Po zadomowieniu si\u0119 na nowym miejscu, dobrze regeneruje straty cz\u0119\u015bci nadziemnej i kwitnie obficie. Wymaga w pe\u0142ni nas\u0142onecznionych stanowisk. Ma ma\u0142e wymagania dotycz\u0105ce \u017cyzno\u015bci gleby. W handlu spotka\u0107 mo\u017cna kilka odmian barwnych (li\u015bcie).<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 13. Bluszcz pospolity<\/strong> (Hedera helix<\/em>) \u2013 pn\u0105cze o zimozielonych li\u015bciach, wspinaj\u0105ce si\u0119 przy pomocy korzeni czepnych nawet do 20-25m wysoko\u015bci. Li\u015bcie sk\u00f3rzaste, tr\u00f3jklapowe, na p\u0119dach kwiatostanowych – jajowate i ca\u0142obrzegie. Kwiaty ma\u0142e, zielonkawo\u017c\u00f3\u0142te, zebrane w kuliste baldachogrona. Pojawiaj\u0105 si\u0119 na prze\u0142omie wrze\u015bnia i pa\u017adziernika. Kwitn\u0105 tylko okazy wspinaj\u0105ce si\u0119. Egzemplarze rosn\u0105ce horyzontalnie, nie kwitn\u0105. Zalicza si\u0119 do w\u0105skiej grupy ro\u015blin znosz\u0105cych pe\u0142ne zacienienie. Dobrze ro\u015bnie i kwitnie nawet na p\u00f3\u0142nocnych \u015bcianach budynk\u00f3w. W okresie kwitnienia licznie odwiedzana przez pszczo\u0142y (py\u0142ek i nektar). Ca\u0142kowicie mrozoodporna, jednak na stanowiskach silnie nas\u0142onecznionych i nara\u017conych na zimowe wiatry mo\u017ce podmarza\u0107 i by\u0107 podatna na ataki prz\u0119dziork\u00f3w.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n 14. Lipa<\/strong> (Tilia sp.<\/em>) – wg r\u00f3\u017cnych klasyfikacji liczba gatunk\u00f3w na \u015bwiecie wynosi od 25 do 50. W Polsce – uwzgl\u0119dniaj\u0105c naturalnych miesza\u0144c\u00f3w mi\u0119dzygatunkowych – mo\u017cemy spotka\u0107 nawet 20 takson\u00f3w (pomijaj\u0105c odmiany). Z punktu widzenia pszczelarstwa w Polsce g\u0142\u00f3wny po\u017cytek (py\u0142ek, nektar, spad\u017a) daje nam lipa drobnolistna (Tilia cordata<\/em>) oraz lipa szerokolistna (Tilia platyphyllos<\/em>). Wielko\u015b\u0107 po\u017cytku uzale\u017cniona jest lokalnie od warunk\u00f3w pogodowych, wieku drzewa czy jako\u015bci siedliska. Lipy to gatunki wymagaj\u0105ce \u017cyznych i umiarkowanie wilgotnych gleb.<\/p>\n Warto przytoczy\u0107 tu wyniki bada\u0144 przeprowadzonych w latach 60-tych, dotycz\u0105cych wydajno\u015bci miodowej lip.<\/p>\n Bia\u0142obok, S. i in. (1991). Lipy Nasze drzewa le\u015bne. Tom15, PAN Intytut Denrologii (s.366) Pozna\u0144: Arkadia.<\/p>\n …\u201eJe\u017celi przyj\u0105\u0107, \u017ce jedno drzewo lipy, kt\u00f3re bada\u0142a Demianowicz i H\u0142y\u0144 (1960) w Arboretum K\u00f3rnickim, zajmowa\u0142o przeci\u0119tnie powierzchni\u0119 100 m\u00b2, to w przeliczeniu na 1 ha wydajno\u015b\u0107 miodowa lipy szerokolistnej w roku dobrego kwitnienia wynosi\u0142aby oko\u0142o 80 kg, lipy drobnolistnej oko\u0142o 100 kg, lipy japo\u0144skiej oko\u0142o 290 kg, za\u015b lipy wonnej \u2013 oko\u0142o 560 kg<\/em>\u201d … i dalej w tej samej pozycji (s.359) … \u201eca\u0142kowita ilo\u015b\u0107 cukr\u00f3w wydzielana przez 1 kwiat wynosi dla lipy szerokolistnej 8-9 mg, a dla lipy drobnolistnej 2-3 mg.<\/em>\u201d… Lipa mongolska<\/strong> (Tilia mongolica<\/em>) \u2013 Cech\u0105 podstawow\u0105, wyr\u00f3\u017cniaj\u0105c\u0105 ten gatunek jest g\u0142\u0119boko klapowany li\u015b\u0107 do 7 cm d\u0142ugo\u015bci, za m\u0142odu czerwonawy (przypomina li\u015b\u0107 brzozy), przez co wyr\u00f3\u017cnia si\u0119 spo\u015br\u00f3d wszystkich gatunk\u00f3w lip. W ojczy\u017anie dorasta do 10-15 m wysoko\u015bci, w naszych warunkach znacznie ni\u017csza. Kwiaty pojawiaj\u0105 si\u0119 w po\u0142owie lata i przyjemnie cho\u0107 delikatnie pachn\u0105. Mrozoodporno\u015b\u0107 zadowalaj\u0105ca. Kwiatostany ma\u0142e ale wyst\u0119puj\u0105ce w du\u017cej ilo\u015bci, nawet na m\u0142odych egzemplarzach. Pocz\u0105tek kwitnienia przypada na po\u0142ow\u0119 lipca.<\/p>\n <\/a><\/p>\n Lipa wonna<\/strong> (Tilia insularis<\/em>) \u2013 Gatunek o li\u015bciach do 15 cm d\u0142ugo\u015bci, asymetrycznych i b\u0142yszcz\u0105cych, jesieni\u0105 z\u0142oto\u017c\u00f3\u0142tych. Odznacza si\u0119 bardzo p\u00f3\u017anym kwitnieniem na prze\u0142omie lipca i sierpnia, a kwitnie nadzwyczaj obficie wydzielaj\u0105c subtelny zapach. Drzewo w ojczy\u017anie dorasta do 15-20 m, w naszym klimacie ni\u017csze.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n Lipa Henry’ego<\/strong> (Tilia henryana<\/em>) – Gatunek pochodz\u0105cy z Chin. Posiada szerokie w zarysie sercowate (za m\u0142odu r\u00f3\u017cowe), asymetryczne li\u015bcie nawet do 15 cm d\u0142ugo\u015bci, brzegiem bardzo silnie z\u0105bkowane. Kwitnie nadzwyczaj obficie, najp\u00f3\u017aniej ze wszystkich lip. Termin kwitnienia przypada na prze\u0142om sierpnia i wrze\u015bnia. W niekt\u00f3re lata, kwitnienie przed\u0142u\u017ca si\u0119 do pocz\u0105tk\u00f3w pa\u017adziernika. Mrozoodporno\u015b\u0107 zadowalaj\u0105ca w najkorzystniejszych warunkach mikrosiedliskowych. Z wiekiem jej odporno\u015b\u0107 na mrozy znacz\u0105co wzrasta. Docelowo drzewo do 10-15 m wysoko\u015bci z szerok\u0105 koron\u0105, w\u0105tpliwe by naszym klimacie osi\u0105gn\u0119\u0142a takie rozmiary. Polecany gatunek przede wszystkim dla teren\u00f3w zachodniej i po\u0142udniowej Polski. Miejsce s\u0142oneczne, zaciszne i os\u0142oni\u0119te od mro\u017anych wiatr\u00f3w. Gleba jak przy wspomnianych wy\u017cej gatunkach musi by\u0107 \u017cyzna i umiarkowanie wilgotna. Posadzona na suchych glebach ro\u015bnie bardzo s\u0142abo i wymarza.<\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n <\/a><\/p>\n Lipy mo\u017cna rozmna\u017ca\u0107 generatywnie (wysiew nasion).Te jednak podsuszone przeleguj\u0105 przez kolejny sezon i kie\u0142kuj\u0105 w drugim roku po wysiewie. M\u0142ode egzemplarze, uzyskane t\u0105 metod\u0105 wchodz\u0105 w faz\u0119 kwitnienia minimum po 5-8 lat od wschod\u00f3w (w zale\u017cno\u015bci od gatunku i jako\u015bci siedliska). 15. Pere\u0142kowiec japo\u0144ski<\/strong> (Sophora japonica<\/em>) – drzewo dorastaj\u0105ce w optymalnych warunkach do 20 m wysoko\u015bci. Li\u015bcie z\u0142o\u017cone (podobne do li\u015bci robinii) ciemnozielone. Zalet\u0105 tego gatunku jest to, \u017ce zaczyna kwitnienie w ko\u0144cu lipca i w pocz\u0105tkach sierpnia. Kwiat ma\u0142y do 1 cm, zielonkawokremowy. Kwiatostany pojawiaj\u0105 si\u0119 obficie na ko\u0144cach tegorocznych przyrost\u00f3w i maj\u0105 posta\u0107 lu\u017anych wiech wysoko\u015bci od 15 do 30 cm, wydzielaj\u0105c przy tym intensywny i bardzo przyjemny zapach. W dodatku kwiaty charakteryzuj\u0105 si\u0119 wysok\u0105 miododajno\u015bci\u0105 (do 350 kg\/ha). Po kwitnieniu wytwarza charakterystyczne 10 cm d\u0142ugo\u015bci str\u0105ki, kt\u00f3re zw\u0119\u017caj\u0105 si\u0119 za ka\u017cdym nasieniem. P\u0119dy maj\u0105 barw\u0119 oliwkowozielon\u0105. Gatunek bardzo odporny na susz\u0119 i warunki zurbanizowanego \u015brodowiska. Roczny przyrost (m\u0142odych egzemplarzy) w optymalnych warunkach, osi\u0105ga nawet 2,5 m. Ma\u0142\u0105 mrozoodporno\u015b\u0107 wykazuj\u0105 tylko osobniki 1-2 letnie. Starsze s\u0105 ju\u017c ca\u0142kowicie odporne na mrozy. Nale\u017cy do tej samej rodziny co robinia akacjowa<\/strong> (Robinia pseudoacacia<\/em>), popularnie nazywanej \u201eakacj\u0105\u201d. Przesadzanie starszych okaz\u00f3w tylko wiosn\u0105, \u017ale znosi jesienne przesadzanie (d\u0142ugi, palowy system korzeniowy). Najlepiej ro\u015bnie w miejscach s\u0142onecznych, na glebach umiarkowanie i do\u015b\u0107 \u017cyznych. Okazy wyhodowane z nasion kwitn\u0105 ju\u017c po 5-8 latach od wschod\u00f3w. M\u0142ode ro\u015bliny do dw\u00f3ch lat wymagaj\u0105 zimowego zabezpieczania. Ro\u015blina ta posiada dobr\u0105 zdolno\u015b\u0107 odro\u015blow\u0105, wi\u0119c w przypadku przemro\u017cenia p\u0119d\u00f3w nadziemnych, dobrze regeneruje, wytwarzaj\u0105c m\u0142ode przyrosty z p\u0105k\u00f3w \u015bpi\u0105cych.<\/p>\nPo\u017cytek wczesnowiosenny.<\/h2>\n
\nWczesnego kwitnienia nale\u017cy spodziewa\u0107 si\u0119 po egzemplarzach rozmna\u017canych przez ukorzenianie p\u0119d\u00f3w lub (najcz\u0119\u015bciej) przez szczepienie. Nasiona wysiane przeleguj\u0105 nawet dwa-trzy lata, a w okres kwitnienia wchodz\u0105 dopiero po kolejnych 3-5 latach (w optymalnych warunkach).
\nRo\u015blina ze wszech miar godna polecenia dla pszczelarzy.<\/p>\nPo\u017cytek p\u00f3\u017anoletni \u2013 wczesnojesienny.<\/h2>\n
\nI dalej … \u201eca\u0142kowita ilo\u015b\u0107 wydzielanych przez 1 kwiat cukr\u00f3w dla kolejnych gatunk\u00f3w \u015brednio wynosi\u0142y: Tilia oliveri \u2013 3,4 mg, T. japonica \u2013 3,6 mg, T. insularis \u2013 4,6 mg, T. amurensis \u2013 5,3 mg, T. heterophylla \u2013 5,8 mg, T. americana \u2013 6,0 mg, T. spectabilis i T. tomentosa -6,4 mg, T. floridana -7,1 mg, T. euchlora \u2013 7,2 mg, T. zamoyskiana \u2013 7,6 mg, T. mongolica \u2013 8,7 mg, T. tuan \u2013 8,9 mg, T. maximowicziana \u2013 10,3 mg, i T. miqueliana \u2013 10,6 mg.<\/em>\u201d …
\nJeszcze jedna wa\u017cna uwaga dotycz\u0105ca gatunku lipy, kt\u00f3r\u0105 mo\u017cemy spotka\u0107 w Polsce. (s.359)… \u201ePrzy sposobno\u015bci nale\u017cy wspomnie\u0107 (za Lipi\u0144skim 1982), \u017ce spo\u015br\u00f3d lip obcego pochodzenia lipa srebrzysta (T. tomentosa) i d\u0142ugoogonkowa (T. tomentosa subsp. petiolaris) maj\u0105 w naszych warunkach nektar szkodliwy dla owad\u00f3w. W czasie ich kwitnienia spotyka si\u0119 pod drzewami wiele pszcz\u00f3\u0142 miodnych, trzmieli, pszcz\u00f3\u0142 samotnic oraz much zatrutych, nie mog\u0105cych fruwa\u0107 lub martwych. Z tych wzgl\u0119d\u00f3w gatunki te nie powinny by\u0107 u nas sadzone<\/em>\u201d … Lipa srebrzysta ma bardzo charakterystyczne li\u015bcie w zarysie okr\u0105g\u0142awe, do 10 cm d\u0142ugo\u015bci. Wierzch ciemnozielony, b\u0142yszcz\u0105cy, sp\u00f3d li\u015bcia wyra\u017anie srebrzystobia\u0142y, pokryty g\u0119sto bia\u0142ymi, kutnerowatymi w\u0142oskami.<\/p>\n
\nNajlepsz\u0105 form\u0105 rozmna\u017cania lip jest metoda wegetatywna \u2013 szczepienie na podk\u0142adkach popularnych gatunk\u00f3w. Takie egzemplarze wchodz\u0105 w faz\u0119 kwitnienia ju\u017c w roku nast\u0119pnym po zaszczepieniu. Lipy to docelowo du\u017ce, stosunkowo szybko rosn\u0105ce, roz\u0142o\u017cyste drzewa. Optymalna rozstawa sadzenia to 3 do 5 metr\u00f3w (optymalnie). Przycinanie zbyt g\u0119sto posadzonych egzemplarzy pozbawia nas p\u0119d\u00f3w na kt\u00f3rych pojawiaj\u0105 si\u0119 kwiatostany.<\/p>\n