{"id":1709,"date":"2018-07-19T19:22:48","date_gmt":"2018-07-19T17:22:48","guid":{"rendered":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/?p=1709"},"modified":"2018-07-19T19:40:28","modified_gmt":"2018-07-19T17:40:28","slug":"musimy-byc-bardziej-jak-pszczoly-czyli-raport-z-konferencji-w-calosci-poswieconej-pszczelarstwu-bez-zwalczania-warrozy-cz-2","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/musimy-byc-bardziej-jak-pszczoly-czyli-raport-z-konferencji-w-calosci-poswieconej-pszczelarstwu-bez-zwalczania-warrozy-cz-2\/","title":{"rendered":"\u201eMusimy by\u0107 bardziej jak pszczo\u0142y\u201d \u2013 czyli raport z konferencji w ca\u0142o\u015bci po\u015bwi\u0119conej pszczelarstwu bez zwalczania warrozy \u2013 cz. 2"},"content":{"rendered":"

Artyku\u0142 ukaza\u0142 si\u0119 w lipcowym wydaniu miesi\u0119cznika Pszczelarstwo<\/em><\/a><\/p>\n

Na konferencji wyk\u0142ad wyg\u0142osi\u0142 tak\u017ce fi\u0144ski hodowca Juhani<\/b> <\/b>Lunden<\/b> <\/b>(www.buckfast.fi<\/a>). Pszczelarz ten od 2001 roku prowadzi hodowl\u0119 pszcz\u00f3\u0142 w kierunku odporno\u015bci na paso\u017cyta. W pierwszych latach (2001 \u2013 2008) leczy\u0142 warroz\u0119 kwasem szczawiowym, ka\u017cdego roku zmniejszaj\u0105c dawki a\u017c do zaledwie kilku mililitr\u00f3w na rodzin\u0119 pszczel\u0105. Od wykonania ostatniej kuracji w 2008 roku jego pasieka pozostaje nieleczona do dzi\u015b, cho\u0107 trzeba przyzna\u0107, \u017ce w tym okresie hodowca r\u00f3wnie\u017c miewa\u0142 okresowo du\u017ce straty (nawet do 70%). Obecnie dysponuje wprawdzie niewielk\u0105 liczb\u0105 pni, ale w przeci\u0105gu kilku najbli\u017cszych lat planuje wr\u00f3ci\u0107 do stanu wyj\u015bcia \u2013 150 rodzin pszczelich. Jest to prawdopodobnie jeden z niewielu projekt\u00f3w selekcyjnych na tak\u0105 skal\u0119 wykorzystuj\u0105cy w okresie przej\u015bciowym systematyczne zmniejszanie dawek substancji biob\u00f3jczych. Lunden stwierdzi\u0142, \u017ce do takiego sposobu post\u0119powania przekona\u0142a go swoista obawa, \u017ce gdy porzuci od razu leczenie pszcz\u00f3\u0142 bez wst\u0119pnej selekcji, mog\u0105 prze\u017cy\u0107 \u201cniew\u0142a\u015bciwe\u201d, czy te\u017c raczej: \u201cprzypadkowe\u201d pnie. Dzi\u0119ki sta\u0142emu zmniejszaniu dawek kwasu i zwi\u0119kszaniu presji roztoczy na pszczo\u0142y, m\u00f3g\u0142 natomiast obserwowa\u0107 rodziny pod k\u0105tem wykazywania przez nie genetycznych mechanizm\u00f3w odporno\u015bciowych i dobiera\u0107 odpowiednie reproduktorki do dalszej selekcji. W tym miejscu nale\u017cy nadmieni\u0107, \u017ce Junani Lunden posi\u0142kuje si\u0119 sztucznym unasiennieniem pszcz\u00f3\u0142, wi\u0119c jest w stanie mniej lub bardziej kontrolowa\u0107 genetyk\u0119 populacji na swojej pasiece. Hodowca uwa\u017ca te\u017c, \u017ce tego typu selekcja mo\u017ce by\u0107 stosowana przez oko\u0142o 10 lat, po czym prawdopodobnie zaistnieje konieczno\u015b\u0107 wprowadzenia do populacji \u201c\u015bwie\u017cej krwi\u201d, z uwagi na inbred, gro\u017c\u0105cy genetycznym os\u0142abieniem populacji. Jako ciekawostk\u0119 mo\u017cna doda\u0107, \u017ce zdaniem Lundena wraz z zaprzestaniem z leczenia, mo\u017ce nieco wzrasta\u0107 obronno\u015b\u0107 pszcz\u00f3\u0142. Nieleczone pszczo\u0142y maj\u0105 wed\u0142ug niego lepsze powonienie i tym samym intensywniej reaguj\u0105 na bod\u017ace feromonowe.<\/p>\n

\"Juhani<\/a>
Juhani Lunden<\/figcaption><\/figure>\n

Kolejn\u0105 prelekcj\u0119 wyg\u0142osi\u0142 szwedzki hodowca Erik \u00d6sterlund<\/b>, tw\u00f3rca pszczo\u0142y Elgon. W pierwszym okresie hodowa\u0142 j\u0105 wed\u0142ug metody Buckfast, ale, jak sam zaznacza, dzi\u015b ju\u017c tej metody nie stosuje. W wywiadzie udzielonym dla \u201cWolnych pszcz\u00f3\u0142\u201d stwierdzi\u0142, \u017ce metoda Buckfast opiera si\u0119 dzi\u015b na gdybaniach \u201cco by zrobi\u0142 Brat Adam\u201d, podczas gdy dzia\u0142ania hodowc\u00f3w prawdopodobnie rzadko odpowiadaj\u0105 jego rzeczywistym pogl\u0105dom i intencjom. \u00d6sterlund bynajmniej nie stwierdzi\u0142, \u017ce zna intencje wielkiego hodowcy pszczo\u0142y Buckfast \u2013 i w\u0142a\u015bnie dlatego tak ju\u017c swojej metody nie nazywa. Zaznaczy\u0142 podczas wyk\u0142adu, \u017ce si\u0119 cieszy, i\u017c nie ka\u017cdy ma takie same pogl\u0105dy, bo gdyby tak by\u0142o, wszyscy tkwiliby\u015bmy w miejscu, zamiast si\u0119 rozwija\u0107. Przytoczy\u0142 te\u017c zdanie przypisywane Albertowi Einsteinowi, m\u00f3wi\u0105ce o tym, \u017ce aby osi\u0105gn\u0105\u0107 post\u0119p, trzeba podwa\u017ca\u0107 autorytety. Tak te\u017c pr\u00f3buje pracowa\u0107 sam i namawia do tego innych. Jako dygresj\u0119 dodam, \u017ce podobne zdanie wyg\u0142osi\u0142 w udzielonym nam wywiadzie prof. Jerzy Woyke, podkre\u015blaj\u0105c, \u017ce r\u00f3\u017cnorodno\u015b\u0107 pogl\u0105d\u00f3w i dzia\u0142a\u0144 jest podstaw\u0105 najzdrowszych spo\u0142eczno\u015bci. Erik \u00d6sterlund, w przeciwie\u0144stwie do Johna Kefussa, uwa\u017ca zjawisko \u201cbomby roztoczowej\u201d za zagro\u017cenie dla selekcji, a nie jej narz\u0119dzie (trzeba przy tym zaznaczy\u0107, \u017ce praktyka i za\u0142o\u017cenia selekcyjne obu pan\u00f3w s\u0105 ca\u0142kowicie r\u00f3\u017cne), gdy\u017c pasieki funkcjonuj\u0105 w warunkach zgo\u0142a innych ni\u017c pszczo\u0142y w naturze. On sam podejmuje leczenie (tymolem), kiedy zaobserwuje wyst\u0105pienie objaw\u00f3w chorobowych u pszcz\u00f3\u0142. W swojej pasiece opiera si\u0119 g\u0142\u00f3wnie na badaniu objaw\u00f3w wirusa zdeformowanych skrzyde\u0142 (DWV) oraz stopnia pora\u017cenia. Przez pewien okres ocenia\u0142 r\u00f3wnie\u017c tzw. cech\u0119 VSH odpowiedzialn\u0105 za usuwanie (lub odsklepianie) poczwarek pora\u017conych roztoczami. W swoim programie uzna\u0142 jednak to ostatnie badanie za ma\u0142o przydatne. Doda\u0142 przy tym, \u017ce selekcja na niskie pora\u017cenie roztoczami jest przy okazji selekcj\u0105 na zmniejszenie rabowania, gdy\u017c w czasie rabunk\u00f3w pora\u017cenie pszcz\u00f3\u0142 roztoczami gwa\u0142townie ro\u015bnie. Je\u017celi wi\u0119c rodziny pszczele utrzymuj\u0105 nisk\u0105 liczb\u0119 roztoczy, oznacza to, \u017ce zar\u00f3wno same nie rabuj\u0105, jak i skutecznie stawiaj\u0105 mu op\u00f3r. Po leczeniu rodziny pszczelej \u00d6sterlund wymienia w niej matk\u0119 na wyhodowan\u0105 z linii najd\u0142u\u017cej nieleczonych i r\u00f3wnocze\u015bnie takich, kt\u00f3re spe\u0142niaj\u0105 inne kryteria hodowli skutecznej ekonomicznie. Obecnie, w jego pasiece znajduj\u0105 si\u0119 rodziny pszczele nieleczone od 4 lat, a w ubieg\u0142ym roku bez jakiegokolwiek leczenia pozostawa\u0142a ponad po\u0142owa pasieki. Hodowca podkre\u015bli\u0142 znaczenie r\u00f3wnowagi mikrobiologicznej w ulu dla zdrowia pszcz\u00f3\u0142. A ta jest zaburzana nieustannym leczeniem i stale narastaj\u0105cymi dawkami substancji chemicznych podawanych przez pszczelarzy. Zaznaczy\u0142 te\u017c, \u017ce istotnymi bod\u017acami przystosowania organizm\u00f3w \u017cywych s\u0105 tzw. czynniki epigenetyczne, a wi\u0119c czynniki, kt\u00f3re warunkuj\u0105 ekspresj\u0119 gen\u00f3w odpowiedzialnych za przystosowanie do bie\u017c\u0105cych warunk\u00f3w \u015brodowiskowych. Organizmy podobne genetycznie mog\u0105 wi\u0119c posiada\u0107 r\u00f3\u017cne cechy zewn\u0119trzne i przejawia\u0107 r\u00f3\u017cne zachowania (tzw. fenotyp) w zale\u017cno\u015bci od \u015brodowiska, w jakim wyst\u0119puj\u0105. Wspomniane cechy mog\u0105 si\u0119 pojawia\u0107 nawet w\u00f3wczas, gdy nie da\u0142y si\u0119 zauwa\u017cy\u0107 w poprzednich pokoleniach, a nast\u0119pnie zanika\u0107. Zdaniem \u00d6sterlunda, sta\u0142e i nieustanne kuracje chemiczne niew\u0105tpliwie blokuj\u0105 taki rodzaj przystosowania.<\/p>\n

\"Wywiad<\/a>
Wywiad z Erikiem Osterlundem<\/figcaption><\/figure>\n

Kolejnym i ostatnim ju\u017c wyk\u0142adowc\u0105 pierwszego dnia by\u0142 Wolfgang<\/b> <\/b>Wimmer<\/b> \u2013 pszczelarz z Austrii, kt\u00f3ry odstawi\u0142 \u015brodki chemiczne do walki z warroz\u0105 i zast\u0105pi je specjalnymi podgrzewaczami. Jak wiadomo, pszczo\u0142y czy czerw lepiej toleruj\u0105 wy\u017csze temperatury ni\u017c roztocza. Pomys\u0142 Wimmera polega na podgrzewaniu zainfekowanych ramek z czerwiem do temperatury, kt\u00f3ra powoduje \u015bmier\u0107 znajduj\u0105cych si\u0119 w nich roztoczy. Aby jednak nie przegrzewa\u0107 wielu plastr\u00f3w z czerwiem, Wimmer zdecydowa\u0142 si\u0119 na zastosowanie w ulach dwuramkowych izolator\u00f3w w okresie przygotowania do kuracji. Gdy pozosta\u0142y czerw w ulu si\u0119 wygryza, do ramek w izolatorze trafia a\u017c do 80% wszystkich roztoczy z ca\u0142ej rodziny pszczelej. Po odpowiednim ogrzaniu plastry mog\u0105 wr\u00f3ci\u0107 do gniazda i reszt\u0105 ju\u017c zajmuj\u0105 si\u0119 same pszczo\u0142y. Wed\u0142ug Wimmera metoda podgrzewania zaburza funkcjonowanie ca\u0142ej rodziny pszczelej w najmniej inwazyjny spos\u00f3b, a ju\u017c na pewno nie niszczy tworz\u0105cej si\u0119 r\u00f3wnowagi ekosystem\u00f3w. Metoda ta mo\u017ce by\u0107 u\u017cywana jako metoda wspomagaj\u0105ca podczas prowadzenia innego rodzaju selekcji.<\/p>\n

Drugi dzie\u0144 konferencji zacz\u0105\u0142 si\u0119 od ciekawego wyk\u0142adu prowadzonego przez ucznia i wsp\u00f3\u0142pracownika prof. J\u00fcrgena Tautza z Uniwersytetu w W\u00fcrzburgu \u2013 Torbena<\/b> <\/b>Schiffera<\/b> <\/b>(http:\/\/beenature-project.com\/<\/a>). Schiffer opowiedzia\u0142 przede wszystkim o tym, jak stworzy\u0107 optymalne warunki dla mikro\u017cycia wsp\u00f3\u0142istniej\u0105cego z pszczo\u0142\u0105 miodn\u0105. Wyk\u0142ad uwzgl\u0119dnia\u0142 w szczeg\u00f3lno\u015bci wyniki jego bada\u0144 dotycz\u0105cych zaleszczotka ksi\u0105\u017ckowego (Chelifer<\/i> <\/i>cancroides<\/i>), paj\u0119czaka lubuj\u0105cego si\u0119 w polowaniach na dr\u0119cza pszczelego. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 uli u\u017cywanych w nowoczesnej gospodarce pasiecznej nie jest przystosowana do podtrzymywania biologicznych zale\u017cno\u015bci, jakie wykszta\u0142ci\u0142y si\u0119 w naturalnych schronieniach dla pszcz\u00f3\u0142, czyli w dziuplach drzew. W zwi\u0105zku z powy\u017cszym, Schiffer rozpocz\u0105\u0142 badania dotycz\u0105ce \u017cycia w ulu od poznania ca\u0142ej fizyki naturalnej dziupli, a w szczeg\u00f3lno\u015bci istniej\u0105cych tam zale\u017cno\u015bci temperaturowych oraz wilgotno\u015bci i zwi\u0105zanej z tym kondensacji. Ule jedno\u015bcienne okazuj\u0105 si\u0119 podatne na zwi\u0119kszon\u0105 wilgo\u0107, co z kolei sprzyja rozwojowi wielu organizm\u00f3w patogennych. Dodanie dennicy osiatkowanej, zwanej te\u017c \u201chigieniczn\u0105\u201d, wprawdzie rozwi\u0105zuje w wi\u0119kszo\u015bci problem nadmiaru wilgoci, ale powoduje bardzo du\u017ce dobowe i roczne wahania temperatur w ulu. Samym pszczo\u0142om zdaje si\u0119 to nie szkodzi\u0107 (w niekt\u00f3rych aspektach mo\u017ce nawet pomaga), ale niew\u0105tpliwie ma wp\u0142yw na warunki bytowe szeregu innych organizm\u00f3w, kt\u00f3re potrzebuj\u0105 stabilniejszego \u015brodowiska do wykszta\u0142cenia odpowiednich populacji i zr\u00f3wnowa\u017conych relacji \u2013przyk\u0142adem takich organizm\u00f3w s\u0105 zaleszczotki. Okazuje si\u0119 wi\u0119c, \u017ce chc\u0105c stworzy\u0107 optymalne warunki dla symbiont\u00f3w pszcz\u00f3\u0142 oraz innych organizm\u00f3w buduj\u0105cych zdrowe zale\u017cno\u015bci ekologiczne, nale\u017cy modyfikowa\u0107 ule i zapewnia\u0107 im odpowiedni\u0105 izolacj\u0119 (zar\u00f3wno \u015bcian, daszk\u00f3w czy dennic) oraz stosowa\u0107 daszki odpowiednio reguluj\u0105ce wilgo\u0107. Tu za wz\u00f3r mog\u0105 pos\u0142u\u017cy\u0107 cho\u0107by rozwi\u0105zania stosowane czasem w ulach typu Warre, maj\u0105ce daszki b\u0119d\u0105ce niejako korpusami z pod\u0142o\u017con\u0105 od spodu (acz nad gniazdem) siatk\u0105, w kt\u00f3rych znajduje si\u0119 r\u00f3\u017cnego rodzaju biologiczny materia\u0142 taki jak pr\u00f3chno, trociny, li\u015bcie czy \u015bci\u00f3\u0142ka le\u015bna. Materia\u0142 ten poch\u0142ania i oddaje wilgo\u0107 w zale\u017cno\u015bci od bie\u017c\u0105cej sytuacji, reguluj\u0105c i stabilizuj\u0105c w ten spos\u00f3b \u015brodowisko ulowe.<\/p>\n

Schiffer poruszy\u0142 te\u017c zagadnienie propolisu \u2013 nie tylko jako \u015brodka bakteriostatycznego, ale tak\u017ce regulatora wilgotno\u015bci w ulu. Stwierdzi\u0142, \u017ce w naturalnej dziupli zajmowanej przez pszczo\u0142y, ca\u0142y \u201cstrop\u201d jest dok\u0142adnie wypropolisowany, co sprzyja przenikaniu pary wodnej do drzewa, ale nie pozwala skroplonej wodzie wr\u00f3ci\u0107 do pszczelego gniazda. Aby stymulowa\u0107 wytworzenie si\u0119 odpowiedniej populacji zaleszczotk\u00f3w w ulu, Schiffer stosuje specjalne dennice z wk\u0142adkami, w kt\u00f3rych paj\u0119czaki mog\u0105 tworzy\u0107 siedliska, a na \u0142owy wyrusza\u0107 do pszczelego gniazda, systematycznie ograniczaj\u0105c populacj\u0119 roztoczy. By\u0107 mo\u017ce same zaleszczotki nie rozwi\u0105\u017c\u0105 problemu warrozy, ale stworzone metod\u0105 Schiffera dobre warunki w ca\u0142ym ulu sprawi\u0105, \u017ce dobrze poczuj\u0105 si\u0119 w nim i inne przyjazne pszczo\u0142om organizmy, a to poprawi kondycj\u0119 samych pszcz\u00f3\u0142. Na pewno ani ule styropianowe, ani nawet g\u0142adkie i szlifowane drewniane nie spe\u0142niaj\u0105 warunk\u00f3w, o jakich m\u00f3wi\u0142 Schiffer. W jego ocenie najlepsze, bo najbardziej zbli\u017cone do naturalnych warunki pszczelego siedliska s\u0105 ule stojaki. Le\u017caki o niskiej ramce, jak np. popularny w \u015brodowisku pszczelarzy naturalnych kenijski ul snozowy (tzw. TBH) pozostawiaj\u0105 wiele do \u017cyczenia.<\/p>\n

Kolejnym prelegentem by\u0142 Andre<\/b> <\/b>Wermelinger<\/b> ze szwajcarskiego stowarzyszenia \u201cFree the bees\u201d, co mo\u017cna t\u0142umaczy\u0107 jako \u201cUwolni\u0107 pszczo\u0142y\u201d (www.freethebees.ch<\/a><\/span><\/span>), a wi\u0119c, jak si\u0119 zdaje, siostrzanego zrzeszenia do naszych \u201eWolnych Pszcz\u00f3\u0142\u201d, cho\u0107 nieco starszego. Wermelinger opowiedzia\u0142 o oddolnych inicjatywach, jakie podejmowane s\u0105 w Szwajcarii w celu przekonania pszczelarzy do podejmowania metod pszczelarstwa przyjaznego pszczo\u0142om, a tak\u017ce o propagowaniu przez jego zrzeszenie potrzeby powrotu pszcz\u00f3\u0142 do natury. Dzia\u0142ania stowarzyszenia obejmuj\u0105 promocj\u0119 d\u0142ugofalowego celu, jakim jest prowadzenie pasiek niewymagaj\u0105cych wspomagania przy u\u017cyciu substancji chemicznych. Stowarzyszenie \u201cFree the bees\u201d organizuje tak\u017ce warsztaty z budowania k\u0142\u00f3d bartnych i szkolenia dotycz\u0105ce bior\u00f3\u017cnorodno\u015bci oraz szeroko rozumianego pszczelarstwa naturalnego. Wermelinger podkre\u015bli\u0142 wag\u0119 bogatych i r\u00f3\u017cnorodnych pastwisk pszczelich i konieczno\u015b\u0107 dostosowania liczby bytuj\u0105cych na nich rodzin pszczelich do ich obfito\u015bci.<\/p>\n

Po wyk\u0142adzie Wermelingera na podium ponownie pojawi\u0142a si\u0119 Heidi<\/b> <\/b>Herrmann<\/b>. Przypomnia\u0142a s\u0142uchaczom o tym, jak dawniej patrzono na rodzin\u0119 pszczel\u0105 \u2013 jako na jednolit\u0105, acz z\u0142o\u017con\u0105 istot\u0119. Opowiedzia\u0142a r\u00f3wnie\u017c o realizowanych przez swoj\u0105 organizacj\u0119 zadaniach polegaj\u0105cych przede wszystkim na edukacji o roli pszcz\u00f3\u0142 w ekosystemie i metodach prowadzenia pszczelarstwa przyjaznego pszczo\u0142om. Jako jedno z g\u0142\u00f3wnych zada\u0144 swojej organizacji poda\u0142a naukowe dokumentowanie zasadno\u015bci podejmowania naturalnych metod w pszczelarstwie. Zaznaczy\u0142a, \u017ce pszczo\u0142a wcale nie potrzebuje pszczelarza, aby dobrze funkcjonowa\u0107 w naturze. To raczej my, ludzie, potrzebujemy pszcz\u00f3\u0142. Powinni\u015bmy wi\u0119c zwraca\u0107 uwag\u0119 na to, jak dba\u0107 o \u015brodowisko, aby pszczo\u0142y dobrze si\u0119 w nim czu\u0142y \u2013 przede wszystkim tworzy\u0107 jak najwi\u0119cej niedogl\u0105danych siedlisk oraz bazy po\u017cytkowe poprzez uprawy i nasadzenia ro\u015blin miododajnych. Herrmann podkre\u015bli\u0142a, \u017ce w naszych dzia\u0142aniach powinni\u015bmy by\u0107 bardziej jak pszczo\u0142y ni\u017c jak ludzie. Powinni\u015bmy si\u0119 nauczy\u0107 wsp\u00f3\u0142pracowa\u0107 tak jak one i podobnie jak one rozwi\u0105zywa\u0107 nasze konflikty w drodze zgodnej dyskusji \u2013 jak to opisywa\u0142 cho\u0107by prof. Thomas Seeley w ksi\u0105\u017cce \u201cHoney bee democracy\u201d (t\u0142um. \u201cDemokracja pszczo\u0142y miodnej\u201d). W dalszej cz\u0119\u015bci wyk\u0142adu Herrmann przedstawi\u0142a szereg bohater\u00f3w historii pszczelarstwa \u2013 w tym r\u00f3wnie\u017c tej nieodleg\u0142ej \u2013 kt\u00f3rzy przyczynili si\u0119 do kszta\u0142towania odpowiedniej wizji pszczo\u0142y jako nieodzownego elementu ekosystemu, a nie tylko producenta miodu.<\/p>\n

Po wyst\u0105pieniu Heidi Hermann nast\u0105pi\u0142a odmienna w tre\u015bci, lecz podobna w wymowie prezentacja Ralfa <\/b>R\u00f6ssnera<\/b>. R\u00f6ssner r\u00f3wnie\u017c zaprezentowa\u0142 podobne spojrzenie na z\u0142o\u017cono\u015b\u0107 pszczelej rodziny, m\u00f3wi\u0105c o niszczeniu zdrowego superorganizmu poprzez stosowane metod pszczelarstwa intensywnego. Podkre\u015bli\u0142, \u017ce pszczo\u0142y s\u0105 zdecydowanie zdrowsze, gdy pozwala si\u0119 im na funkcjonowanie zgodne z ich naturalnym cyklem \u017cyciowym \u2013 na przyk\u0142ad w niewielkich ulach wspieraj\u0105cych gospodark\u0119 rojow\u0105. Jako przyk\u0142ad poda\u0142 gospodark\u0119 w oblepianych glin\u0105 k\u00f3szkach, z kt\u00f3rymi zetkn\u0105\u0142 si\u0119 zreszt\u0105 w Karpatach na terenie Polski.<\/p>\n

Nast\u0119pnym prelegentem by\u0142 nasz polski kolega Piotr<\/b> <\/b>Pi\u0142asiewicz<\/b> z \u201eBractwa Bartnego\u201d (www.bartnictwo.com<\/a><\/span><\/span>). Opowiedzia\u0142 o programie ochrony rodzimych linii pszcz\u00f3\u0142 (Apis<\/i> <\/i>mellifera<\/i> <\/i>mellifera<\/i> oraz Apis<\/i> <\/i>mellifera<\/i> <\/i>carnica<\/i> linia Dobra), ze szczeg\u00f3lnym uwzgl\u0119dnieniem pszczo\u0142y linii Augustowskiej, jako bliskiej jego sercu. Pi\u0142asiewicz mieszka bowiem w rejonie Puszczy Augustowskiej i w zasadzie na co dzie\u0144 \u201cwsp\u00f3\u0142pracuje\u201d z tamtejsz\u0105 pszczo\u0142\u0105. W swoim wyk\u0142adzie opisa\u0142 s\u0142uchaczom na czym polega gospodarka w poszczeg\u00f3lnych strefach ochronnych (tj. centralnej, ochronnej\/izolacyjnej i buforowej) w Puszczy Augustowskiej i jaki jest potencja\u0142 zachowania gen\u00f3w miejscowej pszczo\u0142y dla przysz\u0142ych pokole\u0144 \u2013 pszczo\u0142y najlepiej przystosowanej do le\u015bnego \u015brodowiska p\u00f3\u0142nocno-wschodniej Polski. Opowiedzia\u0142 r\u00f3wnie\u017c o swojej bartniczej pasji, podkre\u015blaj\u0105c jej istotn\u0105 rol\u0119 we wspomaganiu program\u00f3w ochronnych pszcz\u00f3\u0142, takich jak w rejonie Augustowa.<\/p>\n

Konferencj\u0119 zako\u0144czy\u0142a moja prezentacja dzia\u0142alno\u015bci Stowarzyszenia Pszczelarstwa Naturalnego \u201cWolne Pszczo\u0142y\u201d (www.wolnepszczoly.netlify.app<\/a><\/span><\/span>). Wyst\u0105pienie dotyczy\u0142o w szczeg\u00f3lno\u015bci projektu selekcyjnego, pomys\u0142u naszego stowarzyszeniowego kolegi Marcina Zarka, opracowanego z my\u015bl\u0105 o ma\u0142ych pasiekach hobbystycznych. Musz\u0119, by\u0107 mo\u017ce troch\u0119 nieskromnie, przyzna\u0107, \u017ce projekt ten spotka\u0142 si\u0119 z bardzo wielkim zainteresowaniem zar\u00f3wno ze strony organizator\u00f3w konferencji i innych prelegent\u00f3w, jak i s\u0142uchaczy. Chwalono przede wszystkim pomys\u0142owo\u015b\u0107 i prostot\u0119 naszego rozwi\u0105zania, a ju\u017c nazajutrz po konferencji zacz\u0119\u0142y do nas sp\u0142ywa\u0107 informacje o rozpocz\u0119ciu prac nad wdro\u017ceniem podobnych projekt\u00f3w w Austrii i Niemczech, by\u0107 mo\u017ce r\u00f3wnie\u017c w Szwajcarii. Kilku prelegent\u00f3w zaproponowa\u0142o propagowanie naszego projektu podczas innych pszczelarskich wydarze\u0144, w kt\u00f3rych wezm\u0105 udzia\u0142 w najbli\u017cszym czasie. Dla nas to oczywi\u015bcie pow\u00f3d do dumy. Cieszy nas, \u017ce przyk\u0142ad z Polski \u2013 do tego wywodz\u0105cy si\u0119 z naszego niewielkiego zrzeszenia \u2013 spotka\u0142 si\u0119 z tak dobrym przyj\u0119ciem i tak du\u017cym zainteresowaniem. Heidi Herrmann, nawi\u0105zuj\u0105c do swojego wcze\u015bniejszego wyst\u0105pienia o\u015bwiadczy\u0142a, \u017ce to w\u0142a\u015bnie nam, cho\u0107 dysponujemy skromnymi \u015brodkami i niewielkim potencja\u0142em organizacyjnym, uda\u0142o si\u0119 rozpocz\u0105\u0107 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 podobn\u0105 do tej, jak\u0105 prezentuj\u0105 pszczo\u0142y. Na koniec otrzyma\u0142em te\u017c zaproszenie do udzia\u0142u w kolejnym podobnym wydarzeniu, tj. konferencji \u201cLearning from the bees\u201d (t\u0142um: \u201cUcz\u0105c si\u0119 od pszcz\u00f3\u0142\u201d) wsp\u00f3\u0142organizowanej przez Natural Beekeeping Trust i kilka innych organizacji w Europie w dniach 31 sierpnia do 2 wrze\u015bnia 2018 roku w Doorn w Holandii (https:\/\/www.naturalbeekeepingtrust.org\/conference).<\/p>\n

Wr\u00f3\u0107my jednak do naszego projektu selekcyjnego. Kiedy w 2015 roku za\u0142o\u017cyli\u015bmy nasze stowarzyszenie, chcieli\u015bmy przede wszystkim zaprezentowa\u0107 pszczelarzom inny punkt widzenia na pszczo\u0142y i pszczelarstwo oraz wspomaga\u0107 si\u0119 wzajemnie w selekcji coraz zdrowszych i odporniejszych pszcz\u00f3\u0142. Wiedzieli\u015bmy, \u017ce prowadzenie pasiek bez zwalczania warrozy nie jest \u0142atwym zadaniem dla amator\u00f3w i mieli\u015bmy \u015bwiadomo\u015b\u0107, \u017ce s\u0105 niewielkie szanse na to, by ka\u017cda z naszych pasiek z osobna mia\u0142a wystarczaj\u0105co du\u017cy potencja\u0142 selekcyjny do pokonania roztoczy. Potrzebowali\u015bmy wi\u0119c projektu, kt\u00f3ry pozwoli\u0142by nam na ci\u0105g\u0142o\u015b\u0107 selekcji, da\u0142 gwarancj\u0119, \u017ce nikt z nas nie zostanie bez pszcz\u00f3\u0142, a tak\u017ce wykorzysta\u0142 ka\u017cdy dost\u0119pny potencja\u0142 selekcyjny, a wi\u0119c r\u00f3wnie\u017c niewielkie pasieki amatorskie sk\u0142adaj\u0105ce si\u0119 z kilku pni. W czasie burzy m\u00f3zg\u00f3w, gdy pojawia\u0142y si\u0119 r\u00f3\u017cne pomys\u0142y, jak cho\u0107by ten, by gromadzi\u0107 \u015brodki na zakup pszcz\u00f3\u0142 do selekcji, wspomniany ju\u017c Marcin Zarek zaproponowa\u0142, by\u015bmy zagwarantowali sobie wzajemnie, \u017ce ten, kto straci pszczo\u0142y, otrzyma odk\u0142ady od innych ze \u201ewsp\u00f3lnej\u201d nieleczonej puli. Pomys\u0142 od razu spodoba\u0142 si\u0119 wi\u0119kszo\u015bci, wi\u0119c dopracowali\u015bmy szczeg\u00f3\u0142y i rozpocz\u0119li\u015bmy wsp\u00f3\u0142prac\u0119. Tak powsta\u0142 projekt, kt\u00f3remu nadali\u015bmy nazw\u0119 ameryka\u0144skiej bazy wojskowej, b\u0119d\u0105cej r\u00f3wnocze\u015bnie federaln\u0105 rezerw\u0105 z\u0142ota Stan\u00f3w Zjednoczonych \u2013 \u201cFort Knox\u201d. Uznali\u015bmy, \u017ce nazwa ta idealnie pasuje do rezerwy naszego wsp\u00f3lnego \u201cz\u0142ota\u201d, jakim s\u0105 pszczo\u0142y selekcjonowane, niepoddawane leczeniu przeciwko warrozie. Nie chc\u0119 si\u0119 wdawa\u0107 w szczeg\u00f3\u0142y, jednak musz\u0119 doda\u0107, \u017ce pomimo wielu przeciwno\u015bci losu, w ostatnich latach projekt dowi\u00f3d\u0142 swojej warto\u015bci i dzi\u015b mo\u017cemy si\u0119 pochwali\u0107 ci\u0105g\u0142o\u015bci\u0105 wsp\u00f3lnej selekcji, mimo i\u017c niekt\u00f3rzy z nas maj\u0105 niewielkie indywidualne zasoby. \u201cFort Knox\u201d odpowiedzia\u0142 te\u017c na wiele praktycznych problem\u00f3w, z jakimi borykaj\u0105 si\u0119 pszczelarze chc\u0105cy zaprzesta\u0107 stosowania toksyn w pasiekach. Wymienieni wy\u017cej prelegenci, naukowcy i s\u0142ynni hodowcy pszcz\u00f3\u0142 przekazywali wspania\u0142\u0105 i ciekaw\u0105 wiedz\u0119 o aspektach selekcji pszcz\u00f3\u0142 w du\u017cych, zawodowych pasiekach oraz ogrom wiedzy teoretycznej o biologii rodziny pszczelej oraz pszczelarstwie przyjaznym pszczo\u0142om. My jednak odpowiedzieli\u015bmy na konkretne i praktyczne pytanie s\u0142uchaczy \u2013 jak pszczelarz amator mo\u017ce prze\u0142o\u017cy\u0107 t\u0119 wiedz\u0119 do w\u0142asnej ma\u0142ej pasieki? Okazuje si\u0119, \u017ce wystarczy wsp\u00f3\u0142praca oparta na zaufaniu. Zainteresowanych szczeg\u00f3\u0142ami projektu, zasadami na jakich on funkcjonuje oraz histori\u0105 wsp\u00f3\u0142pracy odsy\u0142am na stron\u0119 internetow\u0105 Stowarzyszenia Pszczelarstwa Naturalnego \u201cWolne Pszczo\u0142y\u201d (http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/tag\/fortknox\/<\/a><\/span><\/span>). Na naszym kanale Youtube znajd\u0105 si\u0119 r\u00f3wnie\u017c nagrania cz\u0119\u015bci wyk\u0142ad\u00f3w z konferencji oraz wywiady z wybranymi prelegentami.<\/p>\n

Podsumowuj\u0105c, pragn\u0119 wyrazi\u0107 nadziej\u0119, \u017ce dzi\u0119ki takim wydarzeniom jak opisana powy\u017cej konferencja, pszczelarstwo, jakie zdecydowali\u015bmy si\u0119 uprawia\u0107 zaistnieje wreszcie w \u015bwiadomo\u015bci pszczelarzy jako r\u00f3wnoprawna praktyka i stanie si\u0119 przedmiotem zgodnej i merytorycznej dyskusji. Pszczelarstwo niezwalczaj\u0105ce warrozy jest mo\u017cliwe i praktykuje si\u0119 je na \u015bwiecie z du\u017cymi sukcesami, cho\u0107 trzeba przyzna\u0107, \u017ce w Europie kontynentalnej jest wci\u0105\u017c trudne i wi\u0105\u017ce si\u0119 z du\u017cymi stratami. Skoro jednak nawet w pasiekach, gdzie stosuje si\u0119 zabiegi przeciwko roztoczom rokrocznie i tak odnotowuje si\u0119 coraz wi\u0119ksze \u015brednie straty, czy nie nadszed\u0142 ju\u017c aby czas na refleksj\u0119? Alternatywa jest na wyci\u0105gni\u0119cie r\u0119ki, a konferencja pokaza\u0142a bardzo du\u017c\u0105 rozpi\u0119to\u015b\u0107 pomys\u0142\u00f3w i podej\u015b\u0107 \u2013 od bardzo \u201cin\u017cynieryjnej\u201d selekcji Juhani Lundena, poprzez \u201ctest Bonda\u201d, czyli pozostawienie pszcz\u00f3\u0142 selekcji naturalnej, a\u017c do filozoficznej wizji pszczo\u0142y miodnej jako samo\u015bwiadomego organizmu b\u0119d\u0105cego cz\u0119\u015bci\u0105 ca\u0142ego ekosystemu.<\/p>\n

Erik \u00d6sterlund twierdzi, \u017ce ka\u017cdy mo\u017ce podj\u0105\u0107 w\u0142asn\u0105 selekcj\u0119 odpornych pszcz\u00f3\u0142 \u2013 trzeba tylko chcie\u0107. Powtarza przy tym, \u017ce ca\u0142a selekcja wcale nie musi by\u0107 \u201cperfekcyjna\u201d, wystarczy, aby by\u0142a \u201cpoprawna\u201d, by zaistnia\u0142 pozytywny d\u0142ugofalowy skutek. Wielu naukowc\u00f3w, w tym r\u00f3wnie\u017c z Polski, twierdzi, \u017ce wystarczy\u0142oby ju\u017c kilkuletnie ograniczenie przewo\u017cenia pszcz\u00f3\u0142 na wielkie odleg\u0142o\u015bci, aby stan ich zdrowia zauwa\u017calnie si\u0119 poprawi\u0142. Pomimo tego zamiast rozwija\u0107 lokaln\u0105 i przystosowan\u0105 \u201egenetyk\u0119\u201d, sprowadzamy matki pszczele z odleg\u0142ych rejon\u00f3w i nie tylko krzy\u017cujemy nasz\u0105 \u201egenetyk\u0119\u201d z pszczo\u0142ami gorzej przystosowanymi do miejscowych ekosystem\u00f3w, ale tak\u017ce sprowadzamy obce patogeny i organizmy inwazyjne. Czy\u017c nie tak Varroa rozpocz\u0119\u0142a swoj\u0105 w\u0119dr\u00f3wk\u0119 po Europie? John Kefuss jest zdania, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 \u015brodowiska pszczelarskiego wyznaje tzw. \u201cefekt ma\u00f1ana<\/i>\u201d, kt\u00f3ry sprowadza si\u0119 do zasady: \u201cnie r\u00f3b dzi\u015b tego, co kto inny zrobi za ciebie jutro\u201d. Niech przes\u0142aniem tej konferencji b\u0119dzie to, \u017ce my wszyscy razem i ka\u017cdy z osobna decydujemy o tym, jak b\u0119dzie wygl\u0105da\u0107 pszczelarstwo w przysz\u0142o\u015bci.<\/p>\n

Bart\u0142omiej Maleta<\/strong><\/h3>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Artyku\u0142 ukaza\u0142 si\u0119 w lipcowym wydaniu miesi\u0119cznika Pszczelarstwo Na konferencji wyk\u0142ad wyg\u0142osi\u0142 tak\u017ce fi\u0144ski hodowca Juhani Lunden (www.buckfast.fi). Pszczelarz ten od 2001 roku prowadzi hodowl\u0119 pszcz\u00f3\u0142 w kierunku odporno\u015bci na paso\u017cyta. W pierwszych latach (2001 \u2013 2008) leczy\u0142 warroz\u0119 kwasem szczawiowym, ka\u017cdego roku zmniejszaj\u0105c dawki a\u017c do zaledwie kilku mililitr\u00f3w na rodzin\u0119 pszczel\u0105. Od wykonania […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_links_to":"","_links_to_target":""},"categories":[27,1,20,7],"tags":[12,17,14],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1709"}],"collection":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1709"}],"version-history":[{"count":11,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1709\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1723,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1709\/revisions\/1723"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1709"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1709"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1709"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}