![\"black_bee_1\"](\"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wordpress\/wp-content\/uploads\/2018\/01\/black_bee_1.jpg\")
<\/a><\/p>\nDu\u017co p\u00f3\u017aniej spotka\u0142em Pani\u0105 \u0141ucj\u0119 z pasieki hodowlanej z Parzniewa, kt\u00f3ra by\u0142a tam kierownikiem. By\u0142a dyskusja na temat genetyki. Ja jestem po studiach w tym fachu. W Warszawie mia\u0142em zwyk\u0142e warszawskie kundle, a pojawi\u0142 si\u0119 pomys\u0142 hodowli Kampinoskiej. By\u0142em ogl\u0105da\u0107 ule na sprzeda\u017c ko\u0142o Leszna i zobaczy\u0142em dom z gospodarstwem, kt\u00f3re mi si\u0119 spodoba\u0142o. Tam w\u0142a\u015bnie by\u0142 teren hodowli pszczo\u0142y Kampinoskiej. S\u0105siad pszczelarz powiedzia\u0142 mi, \u017ce tu tylko mo\u017cna tylko trzyma\u0107 Kampinosa. Dlatego zam\u00f3wi\u0142em czym pr\u0119dzej matki Kampinoskie z Parzniewa.<\/p>\n
Na pocz\u0105tku mia\u0142em ok. 30 uli, bo jeszcze mia\u0142em inn\u0105 sta\u0142\u0105 prac\u0119. Ten s\u0105siad mieszka\u0142 500 metr\u00f3w dalej i nasze pasieki z Kampinosami tworzy\u0142y taki obszar, gdzie w obr\u0119bie tych 500 metr\u00f3w wszystko by\u0142o \u017c\u0105dlone, co by\u0142o \u017cywe i si\u0119 rusza\u0142o. Mia\u0142em problem z s\u0105siadami. Jeden ch\u0142opak znalaz\u0142 si\u0119 nawet w szpitalu. Podj\u0105\u0142em decyzj\u0119 o zlikwidowaniu pszcz\u00f3\u0142 ko\u0142o domu i wstawi\u0142em je do puszczy podejmuj\u0105c prac\u0119 nad selekcj\u0105 na \u0142agodno\u015b\u0107. Tak zacz\u0119\u0142a si\u0119 moja hodowla Kampinosa. P\u00f3\u017aniej jak poszed\u0142em na rent\u0119, to powi\u0119kszy\u0142em pasiek\u0119. W tamtych czasach linia Kampinoska to by\u0142o w sumie oko\u0142o 100 hodowc\u00f3w i 2500 rodzin pszczelich. A teraz tak wysz\u0142o, \u017ce jestem ostatni. Nawet Parzniew ju\u017c nie ma.<\/p>\n
Czyli u Pana by\u0142a ta sama pszczo\u0142a co w Parzniewie?<\/b><\/p>\n
Kiedy\u015b tak. Cho\u0107 kilka lat temu, pod koniec ich hodowli, to oni mieli raczej miesza\u0144ce a nie czyste kampinoskie. Je\u015bli chodzi o Kampinosa to jak ju\u017c m\u00f3wi\u0142em, jestem ostatni. Dalej jednak wsp\u00f3\u0142pracuj\u0119 z Parzniewem i Krakowem. Jestem po prostu trzymaczem rezerw genetycznych.<\/p>\n
Jak Pan selekcjonuje pszczo\u0142\u0119 Kampinosk\u0105? Jak stara si\u0119 Pan usun\u0105\u0107 miesza\u0144ce? Czy pracuje Pan nad miodno\u015bci\u0105, \u0142agodno\u015bci\u0105 i trzymaniem si\u0119 plastra?<\/b><\/p>\n
Ja po prostu hoduj\u0119, jak lubi\u0119. Po pierwsze, najpierw to one same si\u0119 selekcjonuj\u0105, bo do dalszej hodowli bior\u0119 tylko to, co na wiosn\u0119 jeszcze \u017cyje trzeci rok. Hoduj\u0119 tylko z matek, kt\u00f3re prze\u017cy\u0142y minimalnie trzy lata. Zazwyczaj moje matki zarodowe maj\u0105 3-4-5 lat, tak\u017ce si\u0142\u0105 rzeczy selekcjonuj\u0119 na d\u0142ugowieczno\u015b\u0107 matek. Do dalszej hodowli selekcjonuje za pomoc\u0105 morfologii. \u0141agodnymi nazwa\u0107 ich nie mo\u017cna. S\u0105 po prostu troch\u0119 ucywilizowane a nie takie jak by\u0142y wcze\u015bniej. To jest bardzo stary system hodowli. Stosowano go u nas w Alzacji, kiedy by\u0142em m\u0142ody ch\u0142opakiem. Co roku wyznaczano ok. 20% najlepszych pszcz\u00f3\u0142 do reprodukcji. Te rodziny od wiosny by\u0142y trzymane troch\u0119 ciasno. Ca\u0142y czas dostawa\u0142y cukier i py\u0142ek, w zwi\u0105zku z tym bardzo szybko wpada\u0142y w nastr\u00f3j rojowy i produkowa\u0142y trutnie. Z reszty 80% rodzin by\u0142y robione p\u00f3\u0142tora kilogramowe pakiety pszcz\u00f3\u0142 z matkami z tych uli. Nast\u0119pnie do tych 80% uli sz\u0142y mateczniki od tych hodowanych pszcz\u00f3\u0142. Taki to by\u0142 nasz prosty system selekcji. Nigdy nie kupowali\u015bmy obcych ras. Zawsze to by\u0142a nasza w\u0142asna, lokalna rasa. Ona dawa\u0142a zreszt\u0105 najlepsze trutnie.<\/p>\n
Czy u Pana pszczo\u0142y w hodowli Kampinoskiej s\u0105 matki unasiennione naturalnie czy tylko sztucznie?<\/b><\/p>\n
Najwi\u0119cej sztucznie. Wszystkie zarodowe i reproduktorki sztucznie. Kiedy\u015b, jak by\u0142o jeszcze sporo os\u00f3b hoduj\u0105cych Kampinosa, to nie by\u0142o to tak niezb\u0119dne, ale odk\u0105d jestem ostatni i mam tylko swoje, to nie mam innej mo\u017cliwo\u015bci. Do dzi\u015b mam prawie 25 linii. W takiej sytuacji, \u017ceby unika\u0107 chowu wsobnego, musz\u0119 unasiennia\u0107 sztucznie. Po za tym trutnie lataj\u0105 23 kilometry a matki do 12 kilometr\u00f3w. To razem daje 35 kilometr\u00f3w. Nie ma takiego izolowanego miejsca od innych pszcz\u00f3\u0142, a to kwestia obcych trutni, kt\u00f3re zepsuj\u0105 moj\u0105 hodowl\u0119. \u017ba\u0142uj\u0119 tego, bo naturalne unasiennianie jest, wed\u0142ug mnie, du\u017co lepsze. Moje najlepsze reproduktorki pochodz\u0105 z cichej wymiany, ale musz\u0119 je dawa\u0107 do inkubatora i inseminowa\u0107, aby chroni\u0107 je przed obcymi rasami. Nie twierdz\u0119, \u017ce u mnie nie ma \u017cadnych obcych trutni. Jest troch\u0119, bo czasem przylec\u0105 i wejd\u0105 do ula. Jak s\u0105 \u017c\u00f3\u0142te i pomara\u0144czowe, to odrzucam, ale s\u0105 r\u00f3\u017cne ciemne, to na pierwszy rzut oka nie rozpoznam. Dlatego do cz\u0119\u015bci bardzo czystej hodowli to trzymam moje trutnie zamkni\u0119te.<\/p>\n
Jak rozumiem p\u00f3\u017aniej i tak c\u00f3rki tych matek inseminowanych s\u0105 badane morfometrycznie?<\/b><\/p>\n
Tak<\/p>\n
Czyta\u0142em o historii linii Kampinoskiej na obszarze zachowawczym i dowiedzia\u0142em si\u0119, \u017ce w sercu puszczy istnia\u0142o izolowane trutowisko do unasiennia z wolnego lotu. Czy ono jeszcze funkcjonuje?<\/b><\/p>\n
Te trutowiska by\u0142a zainstalowane jeszcze przez Niemc\u00f3w. Uciekaj\u0105cy Niemcy zostawili tam sprz\u0119t. Po wojnie obs\u0142ugiwa\u0142o to dw\u00f3ch Polak\u00f3w o niemieckich nazwiskach, w\u0142a\u015bnie po tych kolonistach, o kt\u00f3rych m\u00f3wi\u0142em wcze\u015bniej. Jednego szybko zabito, a drugi zdo\u0142a\u0142 uciec. Syn tego, kt\u00f3ry uciek\u0142 umar\u0142 tutaj, w Polsce, dwa lata temu. On mi troch\u0119 w\u0142a\u015bnie opowiada\u0142, jak to kiedy\u015b by\u0142o. To by\u0142y zawsze troch\u0119 tajemne tematy. Nasza pszczo\u0142a Kampinoska, jak ju\u017c wcze\u015bniej m\u00f3wi\u0142em, do Drugiej Wojny \u015awiatowej to by\u0142a pszczo\u0142a szwabska. Pochodzenie tego dzisiejszego Kampinosa jest bardzo wa\u017cne.<\/p>\n
Czy s\u0105dzi Pan, \u017ce w \u015brodku puszczy s\u0105 jakie\u015b zdzicza\u0142e siedliska Kampinos\u00f3w?<\/b><\/p>\n
Prawie ju\u017c nie ma. Kiedy\u015b obs\u0142ugiwa\u0142em troch\u0119 takich dzikus\u00f3w i w ci\u0105gu ostatnich kilku lat prawie wszystko szlag trafi\u0142. Z r\u00f3\u017cnych powod\u00f3w jak pogoda, czy niestety wytrucia. Cho\u0107 puszcza jest prawie wyludniona, to nie ka\u017cdy z jej mieszka\u0144c\u00f3w ma najwidoczniej ochot\u0119 na towarzystwo pszcz\u00f3\u0142.<\/p>\n
Jak d\u0142ugo nie leczy Pan pszcz\u00f3\u0142 medykamentami?<\/b><\/p>\n
16 lat. Sam bior\u0119 sporo medykament\u00f3w: na serce, na odwodnienie, na cukrzyc\u0119, na kr\u0105\u017cenie, na prostat\u0119, na b\u00f3l g\u0142owy i jeszcze na co\u015b. Jednak pszczo\u0142om prawie nigdy nic nie dawa\u0142em. Po prostu nie by\u0142o u nas takiej mody. Nie mog\u0119 jednak te\u017c powiedzie\u0107, \u017ce nic nie robi\u0119 w tym zakresie, aby dba\u0107 o ich zdrowie. Te\u017c daj\u0119 lekarstwa, ale naturalne i one te\u017c pomagaj\u0105. To s\u0105 r\u00f3\u017cne rzeczy. Generalnie to jest tajemnica, ale m.in. sporo zi\u00f3\u0142, np. na nosem\u0119 bardzo pomaga pryskanie syropem z ga\u0142k\u0105 muszkato\u0142ow\u0105 i czosnkiem. Jestem tak nauczony od ma\u0142o\u015bci. To jest taka 400-500-letnia tradycja.<\/p>\n
Czy jakie\u015b testy na higieniczno\u015b\u0107, na grooming, na ilo\u015b\u0107 paso\u017cyta Pan robi?<\/b><\/p>\n
A co to mnie interesuje!? To nie moja sprawa tylko pszczo\u0142y. Jak prze\u017cywa, to znaczy, \u017ce jest dobra.<\/p>\n
Czyli to troch\u0119 tak jak test bonda Johna Keffusa? Tylko selekcja na prze\u017cywalno\u015b\u0107?<\/b><\/p>\n
Tak. Dobrze to znam. On te\u017c mia\u0142 Kampinosa, ale nie bezpo\u015brednio ode mnie.<\/p>\n
Czy jest sens robi\u0107 co\u015b takiego jak Keffus z pszczo\u0142ami w Polsce?<\/b><\/p>\n
Keffusa nie mo\u017cna por\u00f3wna\u0107 do Pana czy do Was i ju\u017c m\u00f3wi\u0119 dlaczego. Keffus ma prawie 10 milion\u00f3w dolar\u00f3w. Jest bogaty rodzinnie. Wtedy mo\u017cna robi\u0107, co si\u0119 chce. Nawet jak co\u015b p\u00f3jdzie \u017ale, to ma si\u0119 zapas. To jest ca\u0142y Keffus. Ma dobre pszczo\u0142y, ale czasami jak s\u0105 niekorzystne lata, to te\u017c sporo traci. Oni tam trzymaj\u0105 jeszcze pszczo\u0142\u0119 prowansalsk\u0105. Te\u017c ciemna pszczo\u0142a.<\/p>\n
S\u0142ysza\u0142em, \u017ce wysy\u0142a Pan sporo matek za granic\u0119 a nawet na p\u00f3\u0142 \u015bwiata. Jaki jest pow\u00f3d takiego zapotrzebowania?<\/b><\/p>\n
Tak. Ja swoich Kampinos\u00f3w bardzo du\u017co sprzedaj\u0119 do Portugalii, do Hiszpanii, do Francji niedaleko Keffusa. R\u00f3\u017cne s\u0105 powody. Kwestia po\u017c\u0105danych przez hodowc\u00f3w cech d\u0142ugowieczno\u015bci i odporno\u015bci w krzy\u017cowaniu ze swoimi liniami.<\/p>\n
Czy Apis mellifera mellifera jest odporniejsza na Nosema cerenae w por\u00f3wnaniu do innych pszcz\u00f3\u0142?<\/b><\/p>\n
U mnie jeszcze jej nie mia\u0142em, wi\u0119c nic nie mog\u0119 powiedzie\u0107. Nie zawsze jednak ten co obarcza win\u0105 Nosema cerenae za du\u017c\u0105 \u015bmiertelno\u015b\u0107 pasieki, musi mie\u0107 racj\u0119. Przyk\u0142adowo tereny z ma\u0142ymi ogr\u00f3dkami mog\u0105 by\u0107 bardziej szkodliwe ni\u017c rolnictwo. Kto\u015b my\u015bli, \u017ce to nosema, a to s\u0105siad pryska\u0142 np. na mszyce.<\/p>\n
S\u0142ysza\u0142 Pan mo\u017ce o probiotykach?<\/b><\/p>\n
S\u0142ysza\u0142em, ale po co mi one?! Jak potrzebuj\u0119 probiotyki, to kupuje pi\u0119\u0107 litr\u00f3w \u015bwie\u017cego mleka i robi\u0119 twar\u00f3g, a to co mi zostaje, czyli serwatka, dodaj\u0119 do syropu na wszystko.<\/p>\n
Ja tak\u017ce czasem u\u017cywam kwa\u015bnej serwatki z surowego mleka. Niekt\u00f3rzy te\u017c u\u017cywaj\u0105 sok z kiszonek. Co Pan o tym s\u0105dzi?<\/b><\/p>\n
Kiszonek nie wolno nawet ma\u0142ych ilo\u015bci, bo pszczo\u0142y s\u0105 bardzo wra\u017cliwe na s\u00f3l. Lepiej im jej nie dawa\u0107. Czasem nawet pszczo\u0142a potrafi pa\u015b\u0107 od cukru zanieczyszczonego domieszk\u0105 soli.<\/p>\n