Motylek \ud83d\ude42<\/figcaption><\/figure>\nW mojej wsp\u00f3\u0142pracy z pszczo\u0142ami w okresie przej\u015bciowym bazowa\u0142em g\u0142\u00f3wnie na tymolu, do stosowania kt\u00f3rego przekona\u0142em si\u0119 po lekturze tekst\u00f3w Erika \u00d6sterlunda. Okresowo u\u017cywa\u0142em te\u017c kwasu mlekowego, kt\u00f3ry wed\u0142ug obserwacji i bada\u0144 podobno ze wszystkich kwas\u00f3w najmniej oddzia\u0142uje na pszczo\u0142y. Tymol podawa\u0142em w postaci p\u0142ynnej, kt\u00f3r\u0105 uzyskuje si\u0119 z dost\u0119pnej na rynku formy krystalicznej, rozpuszczaj\u0105c j\u0105 w ciep\u0142ym oleju ro\u015blinnym. Odmierzon\u0105 ilo\u015bci\u0105 nas\u0105cza\u0142em wk\u0142adki celulozowe czy inne \u0142atwo nasi\u0105kliwe \u015bciereczki. Przyj\u0105\u0142em podobne dawkowanie jakie stosowa\u0142 Erik. Rodziny m\u0142ode, utworzone w danym sezonie, dostawa\u0142y, zazwyczaj w pa\u017adzierniku, 4-5 g tymolu. Rodziny produkcyjne wymaga\u0142y wi\u0119kszych dawek w 2-3 turach. Pierwszy i decyduj\u0105cy okres podania tymolu w rodzinach produkcyjnych to prze\u0142om lipca i sierpnia. W tym czasie rodzina dostawa\u0142a oko\u0142o 10g czystego tymolu. Je\u017celi by\u0142em zadowolony z efekt\u00f3w pierwszego zabiegu, to kolejny wykonywa\u0142em dopiero w pa\u017adzierniku, podobnie jak w przypadku rodzin m\u0142odych, podaj\u0105c 5 g na rodzin\u0119. Stosowanie takiego schematu wed\u0142ug mnie gwarantowa\u0142o u\u015bmiercenie du\u017cej ilo\u015bci warrozy, w odpowiednim dla rodziny czasie, czyli tu\u017c przed sierpniowo-wrze\u015bniowym wygryzaniem si\u0119 m\u0142odej pszczo\u0142y, kt\u00f3ra w g\u0142\u00f3wnej mierze wchodzi\u0142a w sk\u0142ad k\u0142\u0119bu zimowego.<\/p>\n
Mo\u017cna do tego typu zabieg\u00f3w wprowadzi\u0107 jeszcze okres tzw. leczenia interwencyjnego. Mia\u0142em nawet pomys\u0142 aby sezon 2015 sta\u0142 si\u0119 u mnie takim okresem, ale ostatecznie zrezygnowa\u0142em z tego pomys\u0142u z prozaicznego powodu. Nie potrafi\u0142em wskaza\u0107 rodzin, kt\u00f3re powinny skorzysta\u0107 z interwencyjnej kuracji leczniczej. Je\u017celi kto\u015b jednak zdecyduje si\u0119 na ten krok, to celowym by\u0142oby ustali\u0107 jakie\u015b kryteria do jego zastosowania. I w tym w\u0142a\u015bnie le\u017cy problem. Przyk\u0142adowo Erik obserwowa\u0142 wyrzucane martwe pszczo\u0142y przed wylotkami i gdy stwierdzi\u0142 du\u017c\u0105 ilo\u015b\u0107 pszcz\u00f3\u0142 pora\u017conych wirusem zdeformowanych skrzyde\u0142 (DWV) stosowa\u0142 odpowiedni\u0105 dawk\u0119. Rodziny w kt\u00f3rych zastosowa\u0142 kuracj\u0119 by\u0142y przeznaczone w kolejnym roku do wymiany matek pszczelich. Metoda ta mo\u017ce by\u0107 o tyle niedoskona\u0142a, \u017ce w rodzinie pszczelej mog\u0105 rozwija\u0107 si\u0119 inne choroby, kt\u00f3re doprowadz\u0105 do jej \u015bmierci, a samo obserwowanie resztek wyrzucanych przed ul jest tyle\u017c k\u0142opotliwe, co pozbawione pe\u0142nej wiarygodno\u015bci, cho\u0107by przez mo\u017cliwo\u015b\u0107 usuwania martwych pszcz\u00f3\u0142 przez ptaki czy inne owady. Przyj\u0119cie okre\u015blonej ilo\u015bci roztoczy (stopnia pora\u017cenia) jako kryterium stosowania kuracji interwencyjnej r\u00f3wnie\u017c nie jest w pe\u0142ni wiarygodne. Moje do\u015bwiadczenia bowiem pokaza\u0142y, \u017ce szacunkowa ilo\u015b\u0107 roztocza na 100 pszcz\u00f3\u0142 nie zawsze w pe\u0142ni oddaje stan zdrowotny ca\u0142ej rodziny. Zdarza\u0142y si\u0119 przypadki, \u017ce gdy na jesieni szacowa\u0142em pora\u017cenie rodziny warroz\u0105, trafia\u0142y si\u0119 rodziny z minimaln\u0105 jej ilo\u015bci\u0105 oraz rodziny rekordzistki z du\u017c\u0105 jej ilo\u015bci\u0105. Wynik zimowli i prze\u017cycia tych rodzin nie zawsze odzwierciedla\u0142 szacowane pora\u017cenie. Nie zawsze rodziny o minimalnym pora\u017ceniu prze\u017cywa\u0142y, tak jak i nie zawsze rodziny o du\u017cym pora\u017ceniu umiera\u0142y. Sk\u0142oni\u0142o mnie to wi\u0119c do zaprzestania wyci\u0105gania wniosk\u00f3w na temat zdrowia rodziny tylko i wy\u0142\u0105cznie na podstawie ilo\u015bci warrozy. Lepszym wed\u0142ug mnie kryterium wyboru rodziny przeznaczonej do leczenia by\u0142oby ocenianie jej po prostu po wygl\u0105dzie. Sama ocena musi opiera\u0107 si\u0119 o wygl\u0105d pszcz\u00f3\u0142 robotnic, czerwiu, odpowiedni zapach i zachowanie pszcz\u00f3\u0142, a tak\u017ce, po prostu o og\u00f3lne wra\u017cenie wyniesione z obserwacji rodziny. Taka ocena wymaga ju\u017c jednak sporego do\u015bwiadczenia i umiej\u0119tno\u015bci rozpoznania kryzysu, wyniesionego z co najmniej kilku lat obserwacji pszcz\u00f3\u0142 \u2013 a najlepiej pszcz\u00f3\u0142 nieleczonych, gdy\u017c one potrafi\u0105 wygl\u0105da\u0107 i zachowywa\u0107 si\u0119 inaczej ni\u017c standardowa rodzina wywodz\u0105ca si\u0119 z \u201ekomercyjnej matki\u201d. Niejeden ju\u017c pszczelarz by\u0142 pewny sukcesu i swojej umiej\u0119tno\u015bci oceny, a nast\u0119pnie okazywa\u0142o si\u0119, \u017ce rodzina pszczela wbrew oczekiwaniom osypa\u0142a si\u0119 w okresie zimowli. Nie musz\u0119 wi\u0119c dodawa\u0107, \u017ce pomimo do\u015bwiadczenia pszczelarskiego taka ocena r\u00f3wnie\u017c mo\u017ce nas zwie\u015b\u0107. Temat kryteri\u00f3w pozostawiam wi\u0119c dla ch\u0119tnych.<\/p>\n
Okres przej\u015bciowy kiedy\u015b musi si\u0119 sko\u0144czy\u0107. U mnie nast\u0105pi\u0142o to w sezonie 2015 – w\u00f3wczas pozostawi\u0142em pszczo\u0142y na zim\u0119 bez jakiegokolwiek leczenia. Niestety przeskok by\u0142 do\u015b\u0107 bolesny. Straty pszcz\u00f3\u0142 by\u0142y du\u017ce, ale by\u0142y to straty do zaakceptowania, a pasiek\u0119 uda\u0142o mi si\u0119 odbudowa\u0107. W tym ostatnim przyda\u0142y si\u0119 te\u017c wcze\u015bniejsze do\u015bwiadczenia z namna\u017caniem rodzin czy hodowl\u0105 matek. Trzeba te\u017c wiedzie\u0107, \u017ce nie lecz\u0105c pszcz\u00f3\u0142, r\u00f3wnie\u017c mamy pewne, cho\u0107 skromne, mo\u017cliwo\u015bci ograniczenia namna\u017cania warrozy. Podstawowym sposobem nag\u0142ego za\u0142amania cyklu rozrodczego paso\u017cyta jest przerwanie czerwienia w rodzinie poprzez wykonanie pakietu lub odk\u0142adu z tzw. \u201estar\u0105\u201d matk\u0105, co spowoduje, \u017ce po kilku dniach w rodzinie nie b\u0119dzie najm\u0142odszego czerwiu. W przypadku prowadzenia pasieki bez leczenia nie dysponujemy wieloma sposobami w pe\u0142ni skutecznego radzenia sobie z paso\u017cytem, ale mo\u017cemy polega\u0107 na zasilaniu s\u0142abszych rodzin pszczo\u0142ami, czerwiem, miodem czy pierzg\u0105 od rodzin zdrowych, kt\u00f3re ewidentnie sobie lepiej radz\u0105. Mo\u017cemy tym s\u0142abszym, mniej zaradnym rodzinom zmienia\u0107 matki na te, wywodz\u0105ce si\u0119 z rodzin kt\u00f3re przetrwa\u0142y ju\u017c bez leczenia jeden czy dwa sezony \u2013 na przyk\u0142ad poprzez podanie ramki z larwami. Warto pr\u00f3bowa\u0107 r\u00f3\u017cnych sposob\u00f3w z przerwami w czerwieniu w trakcie sezonu jak i d\u0142u\u017cszymi przerwami zimowymi, ale je\u017celi nie opiera si\u0119 to na \u201etechnikach pszczelarskich\u201d (np. wykorzystaniu izolator\u00f3w), to ju\u017c wi\u0105\u017ce si\u0119 z m\u0105dro\u015bci\u0105 pszcz\u00f3\u0142 i ich przystosowaniem do lokalnych warunk\u00f3w. Podsumowuj\u0105c moje dzia\u0142ania w tym zakresie:<\/p>\n
\n- pierwsze sezony przy pomocy \u015brodk\u00f3w naturalnych – w moim przypadku tymol<\/li>\n
- pr\u00f3ba wprowadzenia leczenia interwencyjnego<\/li>\n
- przerwy w czerwieniu w rodzinach nieleczonych<\/li>\n
- naturalna selekcja i przystosowanie sprzyjaj\u0105ce radzeniu sobie z paso\u017cytami<\/li>\n
- zasilanie rodzin w kryzysie czerwiem i pszczo\u0142ami od zdrowych rodzin<\/li>\n
- wymiana matek w rodzinach kt\u00f3re wygl\u0105daj\u0105 na s\u0142abe poprzez podani ramki z larwami<\/li>\n<\/ul>\n
S\u0142owo na zako\u0144czenie<\/strong><\/h2>\nMetoda ma\u0142ych kroczk\u00f3w w pszczelarstwie naturalnym skierowana jest do wszystkich ch\u0119tnych, kt\u00f3rzy wierz\u0105 w pszczo\u0142y bez leczenia, pszczo\u0142y kt\u00f3re z czasem nabieraj\u0105 lokalnego przystosowania i reaguj\u0105 na zmiany \u015brodowiskowe. Mo\u017cna rozci\u0105gn\u0105\u0107 j\u0105 w czasie i dostosowa\u0107 do w\u0142asnych do\u015bwiadcze\u0144 pszczelarskich. Mo\u017cna posi\u0142kowa\u0107 si\u0119 innymi \u015brodkami naturalnymi w ograniczeniu namna\u017cania warrozy. Metoda ta, a raczej przedstawione tutaj moje do\u015bwiadczenia, mog\u0105 pom\u00f3c lub zainspirowa\u0107 przysz\u0142ych pszczelarzy naturalnych do poszukiwa\u0144 swoich w\u0142asnych rozwi\u0105za\u0144 we wsp\u00f3\u0142pracy z pszczo\u0142ami. Przy tym wszystkim nale\u017cy jeszcze pami\u0119ta\u0107, \u017ce pszczo\u0142y s\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 przyrody, a ich g\u0142\u00f3wnym zadaniem w ekosystemie jest zapylanie ro\u015blin. Produkty pszczele musz\u0105 w pierwszej kolejno\u015bci s\u0142u\u017cy\u0107 ich wytw\u00f3rcom, a dopiero p\u00f3\u017aniej ewentualne nadwy\u017cki mo\u017ce pobra\u0107 pszczelarz. Pszczo\u0142y lubi\u0105 budowa\u0107 po swojemu, je\u017celi wi\u0119c stosujemy w\u0119z\u0119, to dajmy im troch\u0119 swobody, cho\u0107by w pojedynczych ramkach. Pozw\u00f3lmy te\u017c pszczo\u0142om wyhodowa\u0107 w\u0142asne matki, gdy\u017c one wiedz\u0105 najlepiej, kt\u00f3re larwy wybra\u0107. Nie usuwajmy trutni i czerwiu trutowego, bo nie wiemy, jakie zadania, opr\u00f3cz prokreacyjnych, mog\u0105 one spe\u0142nia\u0107 w \u017cyciu rodziny pszczelej. Starajmy si\u0119 zagl\u0105da\u0107 jak najrzadziej do uli, a je\u017celi musimy, to planujmy przy okazji swoje dzia\u0142ania. Cieszmy si\u0119 z mo\u017cliwo\u015bci obcowania z pszczo\u0142ami i nie bierzmy wszystkiego zbyt powa\u017cnie. Czasami warto czego\u015b nie zrobi\u0107, ni\u017c na si\u0142\u0119 wykonywa\u0107 dan\u0105 czynno\u015b\u0107.<\/p>\n
\u0141ukasz \u0141apka<\/strong><\/h2>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"Mija pi\u0105ty sezon od czasu odstawienia akarycyd\u00f3w na moich pasiekach. Cho\u0107 okres ten nie jest na tyle d\u0142ugi, aby ze 100% pewno\u015bci\u0105 wyci\u0105ga\u0107 d\u0142ugofalowe wnioski, to jednak daje pewne wskaz\u00f3wki dla wszystkich, kt\u00f3rzy b\u0119d\u0105 chcieli rozpocz\u0105\u0107 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z pszczo\u0142ami w duchu pszczelarstwa naturalnego. Z wielu do\u015bwiadcze\u0144 moich i moich koleg\u00f3w rysuje si\u0119 obraz wcale nie […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_links_to":"","_links_to_target":""},"categories":[18,22,8,19],"tags":[15,12,14],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1582"}],"collection":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1582"}],"version-history":[{"count":12,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1582\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1598,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1582\/revisions\/1598"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1582"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1582"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1582"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}