{"id":1582,"date":"2017-11-21T20:55:31","date_gmt":"2017-11-21T19:55:31","guid":{"rendered":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/?p=1582"},"modified":"2017-11-21T21:32:28","modified_gmt":"2017-11-21T20:32:28","slug":"metoda-malych-krokow-do-pszczelarstwa-naturalnego-dla-poczatkujacych","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/metoda-malych-krokow-do-pszczelarstwa-naturalnego-dla-poczatkujacych\/","title":{"rendered":"Metoda Ma\u0142ych Krok\u00f3w do Pszczelarstwa Naturalnego dla Pocz\u0105tkuj\u0105cych"},"content":{"rendered":"

Mija pi\u0105ty sezon od czasu odstawienia akarycyd\u00f3w na moich pasiekach. Cho\u0107 okres ten nie jest na tyle d\u0142ugi, aby ze 100% pewno\u015bci\u0105 wyci\u0105ga\u0107 d\u0142ugofalowe wnioski, to jednak daje pewne wskaz\u00f3wki dla wszystkich, kt\u00f3rzy b\u0119d\u0105 chcieli rozpocz\u0105\u0107 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z pszczo\u0142ami w duchu pszczelarstwa naturalnego. Z wielu do\u015bwiadcze\u0144 moich i moich koleg\u00f3w rysuje si\u0119 obraz wcale nie \u0142atwych pocz\u0105tk\u00f3w, jednak okazuje si\u0119, \u017ce przy odrobinie szcz\u0119\u015bcia ka\u017cdemu mo\u017ce si\u0119 uda\u0107.
\nZaczn\u0119 od tego, \u017ce na \u015bwiecie w kr\u0119gach pszczelarzy naturalnych, organicznych czy pszczelarzy, kt\u00f3rzy pszcz\u00f3\u0142 ca\u0142kowicie nie lecz\u0105, pojawiaj\u0105 si\u0119 trzy g\u0142\u00f3wne kierunki doj\u015bcia do pszcz\u00f3\u0142, kt\u00f3re nie wymagaj\u0105 zabieg\u00f3w chemicznych aby mog\u0142y prawid\u0142owo funkcjonowa\u0107, a pszczelarz m\u00f3g\u0142 pozyskiwa\u0107 od nich produkty pszczele. Oto one:<\/p>\n

    \n
  1. Pszczo\u0142y pozostawiamy bez leczenia od pierwszych dni;<\/li>\n
  2. Dzielimy pasiek\u0119 na p\u00f3\u0142 i jedn\u0105 po\u0142ow\u0119 leczymy, a drug\u0105 nie leczymy;<\/li>\n
  3. W pasiece stosujemy leczenie pszcz\u00f3\u0142, ale podejmujemy r\u00f3wnie\u017c pr\u00f3by selekcji pszcz\u00f3\u0142 spo\u015br\u00f3d tych rodzin, kt\u00f3re radz\u0105 sobie najlepiej.<\/li>\n<\/ol>\n

    Oczywi\u015bcie tam, gdzie pisz\u0119 o leczeniu pszcz\u00f3\u0142, mam na my\u015bli tylko i wy\u0142\u0105cznie wykorzystywanie \u015brodk\u00f3w organicznych typu kwasy czy olejki, jak r\u00f3wnie\u017c prostych zabieg\u00f3w, jak te cukrem pudrem.<\/p>\n

    \"Pszczo\u0142y<\/a>
    Pszczo\u0142y na wrzosie<\/figcaption><\/figure>\n

    Te trzy drogi to tylko kierunek i g\u0142\u00f3wne za\u0142o\u017cenie na pocz\u0105tek. Wybieraj\u0105c jedn\u0105 z nich i tak musimy pewne zagadnienia pszczelarskie u\u0142o\u017cy\u0107 podobnie. Chodzi tu przede wszystkim o podstawy zachowania zdrowia pszcz\u00f3\u0142, czyli ich ulokalnienie, czysty wosk, naturalny ul i przyjazna, bogata w po\u017cytki okolica.<\/p>\n

    Rok 2013 rozpocz\u0105\u0142em z 11 pniami, a w roku 2017 do zimy przygotowa\u0142em 55 rodzin pszczelich. Wspomniane liczby \u015bwiadcz\u0105 o tym, \u017ce przez kilka lat uda\u0142o mi si\u0119 skutecznie pomno\u017cy\u0107 pasiek\u0119. Wynik ten uwa\u017cam za dobry, cho\u0107 przez te 5 sezon\u00f3w straci\u0142em r\u00f3wnie\u017c oko\u0142o 80 rodzin. Wspominam o tym, aby ju\u017c na samym wst\u0119pie uzmys\u0142owi\u0107 czytaj\u0105cym, \u017ce straty w pszczelarstwie naturalnym b\u0119d\u0105 wyst\u0119powa\u0107 bez wzgl\u0119du na nasze zaanga\u017cowanie, super opiek\u0119 nad pszczo\u0142ami i dobre ch\u0119ci. Postaram si\u0119 opisa\u0107, co przez te 5 sezon\u00f3w wsp\u00f3\u0142pracy z pszczo\u0142ami robi\u0142em i co mo\u017cna by poprawi\u0107, aby m\u00f3c liczy\u0107 na jak najmniejsze straty.<\/p>\n

    W sierpniu 2016 roku na forum Wolnych Pszcz\u00f3\u0142, w temacie \u201eMetody doj\u015bcia do TF\u201d napisa\u0142em:
    \n\u201eKoncepcja 4 krok\u00f3w to chyba podstawa na t\u0105 chwil\u0119 + model ekspansji…Og\u00f3lnie zawsze uwa\u017ca\u0142em, \u017ce w pierwszych latach warto budowa\u0107 baz\u0119 rodzin, baz\u0119 sprz\u0119tu, baz\u0119 potrzebnych umiej\u0119tno\u015bci, cho\u0107by w oparciu o leczenie. Nie b\u0119d\u0119 wchodzi\u0142 w szczeg\u00f3\u0142y leczenia, bo to indywidualna sprawa, ale opiera\u0142bym pierwsze lata na mo\u017cliwo\u015bci poratowania si\u0119 w doj\u015bciu do odpowiedniej ilo\u015bci rodzin. Jako\u015b bardziej do mnie przemawia 50 rodzin o r\u00f3\u017cnej genetyce ni\u017c 10 rodzin. A bez leczenia w pierwszych latach jest to bardzo ci\u0119\u017ckie do osi\u0105gni\u0119cia… Te pierwsze lata daj\u0105 te\u017c pewne mo\u017cliwo\u015bci nauki obs\u0142ugi pszcz\u00f3\u0142, rozpoznania okolicy, nabycia do\u015bwiadczenia itd.
    \nOczywi\u015bcie dorzuci\u0142bym do tego w\u0119z\u0119 z w\u0142asnego wosku lub swobodn\u0105 zabudow\u0119. Bardziej skupi\u0142bym si\u0119 na namna\u017caniu materia\u0142u z ka\u017cdej rodziny oraz wprowadzi\u0142 obowi\u0105zkow\u0105 przerw\u0119 w czerwieniu.
    \nObecnie trzymam si\u0119 w\u0142asnej zabudowy pszcz\u00f3\u0142, braku leczenia, namna\u017cania tego materia\u0142u, kt\u00f3ry prze\u017cy\u0142, obcy materia\u0142 tylko po przekrzy\u017cowaniu lokalnym, wystrzegam si\u0119 podkarmiania, cho\u0107 <\/em>w sumie baza po\u017cytkowa za\u0142atwia to za mnie, namna\u017canie rodzin w spos\u00f3b rozs\u0105dny, z zaopatrzeniem ich w niezb\u0119dny na start pokarm. Oczywi\u015bcie konsekwentny brak leczenia i ca\u0142y czas do przodu bez wzgl\u0119du na stan rodzin. Za du\u017co w\u0142o\u017cy\u0142em w to w\u0142asnej pracy aby teraz m\u00f3c co\u015b zmienia\u0107. Orientacyjny szacunek pora\u017cenia V. dla w\u0142asnej wiadomo\u015bci…\u201d<\/em>
    \nNa dobr\u0105 spraw\u0119 taka informacja wystarczy, aby rozpocz\u0105\u0107 wsp\u00f3\u0142prac\u0119 z pszczo\u0142ami na zasadach pszczelarstwa naturalnego, ale jak wiadomo, diabe\u0142 tkwi w szczeg\u00f3\u0142ach.<\/p>\n

    Zacznijmy od pierwszych lat z pszczo\u0142ami<\/strong><\/h2>\n

    Niezale\u017cnie od tego jakie s\u0105 nasze pszczelarskie wizje i koncepcje, pierwsze sezony i tak zawsze musimy po\u015bwi\u0119ci\u0107 na nauk\u0119. Cz\u0119sto zagl\u0105damy do ula, obserwujemy wylotki, praktycznie o ka\u017cdej porze dnia czy pory roku idziemy do naszych uli i z ciekawo\u015bci zagl\u0105damy pod daszek. Wed\u0142ug mnie nie ma w tym nic z\u0142ego i najzwyczajniej w \u015bwiecie si\u0119 uczymy. Pierwszy sezon warto po\u015bwi\u0119ci\u0107 w\u0142a\u015bnie na to. Na og\u00f3lne poznanie zasad funkcjonowania rodziny pszczelej, zobaczenie jak wygl\u0105da czerw we wszystkich stadiach, trutnie czy matka pszczela. To czas aby pozna\u0107 reakcj\u0119 pszcz\u00f3\u0142 i ca\u0142ej rodziny gdy troch\u0119 pomieszamy im ramkami w ulu, czy spr\u00f3bujemy zrobi\u0107 sw\u00f3j pierwszy odk\u0142ad. Przy odrobinie szcz\u0119\u015bcia by\u0107 mo\u017ce zdejmiemy pierwszy r\u00f3j z drzewa i osadzimy go w ulu. Pierwszy sezon trzeba wi\u0119c potraktowa\u0107 jako \u201erozgrzewkowy\u201d, a ju\u017c w zimie b\u0119dziemy wiedzie\u0107, czy b\u0119dziemy rozwija\u0107 pasiek\u0119, czy mo\u017ce zostaniemy przy 2-3 ulach. Zazwyczaj podejmiemy decyzj\u0119 o rozwini\u0119ciu pasieki. Rozpoczynaj\u0105c drugi sezon wiemy ju\u017c, czy dany ul i ramka nam odpowiadaj\u0105. Zaczynamy si\u0119 powa\u017cnie zastanawia\u0107 nad wyborem docelowego ula i obmy\u015blamy plany rozwoju pasieki i dalszego dzia\u0142ania.
    \nSTOP.
    \nW tym miejscu trzeba si\u0119 zatrzyma\u0107 i podj\u0105\u0107 decyzj\u0119, jak b\u0119d\u0119 dalej prowadzi\u0142 pasiek\u0119. Czy zostan\u0119 przy tradycyjnej szkole pszczelarskiej, z cz\u0119stymi zabiegami, terminowo\u015bci\u0105 i innymi ograniczeniami, czy mo\u017ce spr\u00f3buj\u0119 innego pszczelarstwa, lu\u017aniejszego, znacz\u0105co mniej wydajnego, ale jednak pozwalaj\u0105cego na naturalny cykl rozwojowy rodziny pszczelej.<\/p>\n

    Stawiamy pierwsze kroki w Pszczelarstwie Naturalnym<\/strong><\/h2>\n

    Swoje pierwsze kroki w pszczelarstwie naturalnym stawia\u0142em \u015bcie\u017ckami utartymi przez Dee i Eda Lusby<\/em>. To jedne z pierwszych os\u00f3b w USA, kt\u00f3re skierowa\u0142y si\u0119 w stron\u0119 pszczelarstwa bez leczenia (tzw. treatment free beekeeping, czasem wykorzystuje si\u0119 skr\u00f3t TF). W zasadzie – jak si\u0119 podaje – s\u0105 to jedyni pszczelarze zawodowi, kt\u00f3rzy nigdy nie zastosowali \u017cadnych chemicznych \u015brodk\u00f3w roztoczob\u00f3jczych. Wed\u0142ug nich, kluczowymi sprawami s\u0105: ma\u0142a kom\u00f3rka pszczela o rozmiarze 4,9 mm, zbli\u017conym do kom\u00f3rki naturalnie budowanej przez dzikie rodziny pszczele, naturalny pokarm (mi\u00f3d i pierzga), odpowiednia genetyka, czyli wytw\u00f3r naturalnej selekcji i czyste \u015brodowisko ulowe. Mnie te za\u0142o\u017cenia ca\u0142kowicie przekona\u0142y, tote\u017c zacz\u0105\u0142em przekszta\u0142ca\u0107 swoj\u0105 pasiek\u0119 zgodnie z proponowanym przez nich schematem pszczelarstwa naturalnego. Musz\u0119 te\u017c wspomnie\u0107, \u017ce nie tylko oni mnie zainspirowali, ale tak\u017ce Erik \u00d6sterlund<\/em>, od kt\u00f3rego przej\u0105\u0142em tymol jako naturalny roztoczob\u00f3jczy \u015brodek chemiczny, a co za tym idzie jako spos\u00f3b na pierwsze przej\u015bciowe sezony. Pszczelarstwa naturalnego uczy\u0142em si\u0119 tak\u017ce ze strony internetowej http:\/\/www.resistantbees.com<\/a>, na kt\u00f3rej znajduje si\u0119 ogrom wiedzy na temat takiej w\u0142a\u015bnie praktyki .<\/p>\n

    Okolica pasieki<\/strong><\/h2>\n

    Zak\u0142adaj\u0105c pasiek\u0119, a z czasem pasieki, musimy wst\u0119pnie rozezna\u0107 okolic\u0119. Idealnie, je\u017celi znamy okolic\u0119 od dziecka i wiemy jaka ro\u015blinno\u015b\u0107 ro\u015bnie dooko\u0142a. Wyb\u00f3r miejsca na pasiek\u0119 jest uniwersalny zar\u00f3wno dla pszczelarzy komercyjnych jak i naturalnych. Ot\u00f3\u017c chodzi o to, aby baza po\u017cytkowa by\u0142a r\u00f3\u017cnorodna i w miar\u0119 mo\u017cliwo\u015bci ci\u0105g\u0142a przez ca\u0142y sezon. Wed\u0142ug mnie baza po\u017cytkowa i jej obfito\u015b\u0107 oraz r\u00f3wnomierny dop\u0142yw nektaru, py\u0142ku i spadzi przez ca\u0142y sezon to najwi\u0119ksza cz\u0119\u015b\u0107 sukcesu w pszczelarstwie. W pszczelarstwie naturalnym ma to zdecydowanie jeszcze wi\u0119ksze znaczenie. R\u00f3\u017cnorodny py\u0142ek mo\u017ce by\u0107 wr\u0119cz lekarstwem dla pszcz\u00f3\u0142, o ile pochodzi z teren\u00f3w czystych, najlepiej takich gdzie nie wyst\u0119puje przemys\u0142owe rolnictwo, a du\u017cy obszar zajmuj\u0105 nieu\u017cytki, zaro\u015bla, lasy, czy \u0142\u0105ki. Musimy wiedzie\u0107, \u017ce tam gdzie nie ma odpowiedniej bazy po\u017cytkowej przez ca\u0142y sezon, wsp\u00f3\u0142praca z pszczo\u0142ami na zasadach pszczelarstwa naturalnego b\u0119dzie utrudniona lub wr\u0119cz niemo\u017cliwa. Dlatego wyb\u00f3r miejsca pod przysz\u0142\u0105 pasiek\u0119 najlepiej rozpocz\u0105\u0107 od rozpoznania okolicy pod k\u0105tem ro\u015blinno\u015bci i prowadzonej gospodarki rolnej. Mam tu na my\u015bli przede wszystkim zagro\u017cenia zwi\u0105zane ze stosowanymi zabiegami chemicznymi w wysoko intensywnej gospodarce rolnej.<\/p>\n

    \"Pasieka<\/a>
    Pasieka przy lesie<\/figcaption><\/figure>\n

    Pami\u0119tajmy, \u017ce pierwotnym domem pszcz\u00f3\u0142 by\u0142 las i doskonale sobie tam radzi\u0142y bez monokulturowych upraw rzepaku czy gryki. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 moich pasiek znajduje si\u0119 w lesie lub na jego skraju, w terenach o s\u0142abo rozwini\u0119tym rolnictwie z du\u017cym procentem nieu\u017cytk\u00f3w. Daje mi to spok\u00f3j i niewielkie ryzyko potencjalnych zatru\u0107 chemicznych pochodz\u0105cych z intensywnych upraw. Las oferuje r\u00f3wnie\u017c umiarkowany, ale sta\u0142y po\u017cytek od kwietnia do wrze\u015bnia. Kolejn\u0105 wa\u017cn\u0105 spraw\u0105 jest \u201enapszczelenie\u201d okolicy. Nie zawsze jeste\u015bmy w stanie oceni\u0107, w jakiej odleg\u0142o\u015bci od naszej pasieki znajduj\u0105 si\u0119 inne ule i cz\u0119sto przez wiele lat nawet mo\u017cemy nie wiedzie\u0107, \u017ce pod samym nosem mieli\u015bmy inn\u0105 pasiek\u0119 licz\u0105c\u0105 wiele rodzin. Tu znowu z pomoc\u0105 przychodzi las, z kt\u00f3rego wbrew pozorom korzysta ma\u0142o pszczelarzy, a dla nas mo\u017ce okaza\u0107 si\u0119 dobrym miejscem. Odleg\u0142o\u015b\u0107 oko\u0142o dw\u00f3ch \u2013 trzech kilometr\u00f3w wg\u0142\u0105b lasu wed\u0142ug mnie ju\u017c zapewnia nam pewien \u201ebufor bezpiecze\u0144stwa\u201d z racji odleg\u0142o\u015bci od innych pasiek. Ma to r\u00f3wnie\u017c inne zalety, takie jak wi\u0119ksze prawdopodobie\u0144stwo unasienniania m\u0142odych matek trutniami z naszej pasieki lub od \u201edzikich pszcz\u00f3\u0142\u201d – o ile las jest do\u015b\u0107 du\u017cy, r\u00f3\u017cnorodny, zawiera drzewa dziuplaste i st\u0105d mo\u017ce takie pszczo\u0142y go\u015bci\u0107. Maj\u0105c ju\u017c te wszystkie potrzebne informacje, mo\u017cemy pokusi\u0107 si\u0119 o wyb\u00f3r w miar\u0119 dobrego miejsca pod przysz\u0142\u0105 pasiek\u0119, a pojawiaj\u0105ce si\u0119 z czasem kolejne toczki najlepiej lokalizowa\u0107 w promieniu oko\u0142o 20 km. Powinni\u015bmy wybiera\u0107 takie miejsca, aby pasowa\u0142y nam pod wzgl\u0119dem wygody dojazdu, czyli trasa praca-dom, po drodze do wujka, cioci, babci itp. Na pasieczysku starajmy si\u0119 nie przekracza\u0107 20 rodzin pszczelich. Wed\u0142ug mnie w dobrym miejscu to wystarczy a najlepiej ustawia\u0107 na pasiekach po 6-12 rodzin. Wiele toczk\u00f3w w r\u00f3\u017cnych lokalizacjach, z niewielkimi grupkami r\u00f3\u017cnorodnych genetycznie rodzin dywersyfikuje nam zagro\u017cenia, a zatem i mo\u017ce przyczyni\u0107 si\u0119 do zmniejszenia przysz\u0142ych strat. Pami\u0119tajmy, \u017ce ka\u017cdy rok pszczelarski jest inny, a z moich do\u015bwiadcze\u0144 wynika, \u017ce praktycznie co rok inne pasieczysko wypada lepiej zar\u00f3wno pod k\u0105tem prze\u017cywalno\u015bci rodzin jak i potencjalnych zbior\u00f3w miodu. Maj\u0105c do dyspozycji kilka pasieczysk mo\u017cemy wykorzystywa\u0107 je do tworzenia i przewo\u017cenia m\u0142odych rodzin, pni produkcyjnych na po\u017cytki, zwozi\u0107 pszczo\u0142y na okres zimy w miejsca spokojne, sprawdzone, czy mniej zagro\u017cone od zwierz\u0105t lub wandali.<\/p>\n

    Ul i \u015brodowisko ula<\/strong><\/h2>\n

    Wyb\u00f3r ula to indywidualna sprawa, gdy\u017c ka\u017cdemu odpowiada inny rodzaj pracy czy kontaktu z pszczo\u0142ami. Starajmy si\u0119 wybiera\u0107 ule z naturalnych produkt\u00f3w. Przede wszystkim b\u0119dzie to drewno, ale mog\u0105 to by\u0107 te\u017c inne naturalne materia\u0142y takie jak s\u0142oma czy wiklina. Moje ule to jedno\u015bcienne skrzynki na ramk\u0119 szeroko-nisk\u0105, wykonane z mitycznej sosny wejmutki. Dla mnie bardzo fajne i wygodne. Mam te\u017c i stare dadanowskie le\u017caki, kt\u00f3re s\u0105 dla mnie pami\u0105tk\u0105 po starych czasach i pszczo\u0142y trzymam w nich z sentymentu i jakby dla samego trzymania. Daleko wa\u017cniejsz\u0105 spraw\u0105 od ula s\u0105 natomiast woskowe plastry czyli podstawowe \u015brodowisko bytowania pszcz\u00f3\u0142. Sk\u0142adaj\u0105 w nich pokarm, inkubuj\u0105 czerw, chroni\u0105 si\u0119 dzi\u0119ki nim przed utrat\u0105 ciep\u0142a w zimie. Mo\u017cna za\u0142o\u017cy\u0107, \u017ce jest to jeden z wielu organ\u00f3w rodziny pszczelej, kt\u00f3ry spe\u0142nia kluczowe funkcje \u017cyciowe superorganizmu.<\/p>\n

    Moje pierwsze dwa sezony pracy z pszczo\u0142ami u\u017cywa\u0142em kupnej w\u0119zy ze standardow\u0105 kom\u00f3rk\u0105 pszczel\u0105. Od pierwszego sezonu nastawionego na gospodark\u0119 naturaln\u0105 stara\u0142em si\u0119 natomiast wprowadza\u0107 do uli w\u0119z\u0119 z czystego wosku. Gdy zdecydowa\u0142em si\u0119 na wprowadzenie do pasieki kom\u00f3rki pszczelej w rozmiarze 4,9 mm od pocz\u0105tku nastawi\u0142em si\u0119 na samodzielny wyr\u00f3b w\u0119zy z w\u0142asnego wosku. Do tego celu u\u017cywa\u0142em silikonowej praski. Pocz\u0105tkuj\u0105cy, r\u00f3wnie\u017c i ja w tamtym okresie, mia\u0142em problemy z niezb\u0119dn\u0105 ilo\u015bci\u0105 wosku pszczelego do wyrobu w\u0119zy. Niestety, jako\u015b\u0107 wosku na rynku jest w\u0105tpliwa, dlatego jego niedobory uzupe\u0142nia\u0142em kupnem od znajomych pszczelarzy. Praktycznie ju\u017c po pierwszym sezonie produkcji w\u0142asnej w\u0119zy by\u0142em w stanie na kolejny sezon wygospodarowa\u0107 wystarczaj\u0105c\u0105 ilo\u015b\u0107 w\u0142asnego wosku pszczelego. Nie b\u0119d\u0119 przytacza\u0142 bada\u0144 dotycz\u0105cych zanieczyszcze\u0144 fizycznych i chemicznych w wosku pszczelim, ale sprawa wydaje si\u0119 jasna, \u017ce wosk kt\u00f3ry kupujemy mo\u017ce by\u0107 zanieczyszczony. Wprowadzenie do pasieki w\u0142asnej w\u0119zy, z w\u0142asnego wosku uwa\u017cam za kluczowe w pierwszych sezonach, aby przeprowadzi\u0107 \u201edetoksykacj\u0119\u201d \u015brodowiska \u017cycia pszcz\u00f3\u0142. Podejrzewam, \u017ce czysty wosk, z kt\u00f3rego robiona jest w\u0119za, odgrywa wa\u017cniejsz\u0105 rol\u0119 ni\u017c rozmiar kom\u00f3rki pszczelej. Wprowadzanie w\u0119zy 4.9 mm rozpocz\u0105\u0142em przede wszystkim od nowo utworzonych rodzin, ale r\u00f3wnie\u017c i rodziny produkcyjne dostawa\u0142y tak\u0105 sam\u0105 w\u0119z\u0119. Proces zmiany kom\u00f3rki pszczelej w pasiece na mniejsz\u0105 nie jest wcale taki prosty. Problemy stwarza\u0142y zazwyczaj rodziny produkcyjne, kt\u00f3re posiada\u0142y du\u017c\u0105 si\u0142\u0119 i by\u0142y biologicznie dojrza\u0142e. M\u0142ode rodziny, kt\u00f3re startowa\u0142y i budowa\u0142y si\u0142\u0119 do zimowli, praktycznie bezb\u0142\u0119dnie odbudowywa\u0142y podan\u0105 im w\u0119z\u0119 z kom\u00f3rk\u0105 4,9 mm. W ka\u017cdym b\u0105d\u017a razie uda\u0142o mi si\u0119 ca\u0142kowicie wyeliminowa\u0107 z gniazda pszczelego susz z kom\u00f3rk\u0105 5,4 mm w ci\u0105gu 2 sezon\u00f3w. Wprowadzenie kom\u00f3rki 4,9 mm nie by\u0142o przypadkowe. Znowu mo\u017cna by podeprze\u0107 si\u0119 badaniami, cho\u0107by K. Olszewskiego z Lublina, o zaletach w\/w rozmiaru kom\u00f3rki, ale nie jest to czas i miejsce na dok\u0142adn\u0105 analiz\u0119 tego zagadnienia w tej chwili. Ch\u0119tni odszukaj\u0105 r\u00f3\u017cne relacje z bada\u0144 naukowych czy opisy praktyk\u00f3w, kt\u00f3re zar\u00f3wno pozytywnie jak i negatywnie przedstawiaj\u0105 w\u0142a\u015bciwo\u015bci tzw. \u201ema\u0142ej kom\u00f3rki\u201d. Wed\u0142ug mnie ma\u0142a kom\u00f3rka 4,9 mm uruchamia w spos\u00f3b zauwa\u017calny instynkty higieniczne u pszcz\u00f3\u0142, kt\u00f3re z takiej kom\u00f3rki si\u0119 wygryz\u0142y.<\/p>\n

    \""Ma\u0142e"<\/a>
    “Ma\u0142e” pszczo\u0142y<\/figcaption><\/figure>\n

    Zestaw cech sprzyjaj\u0105cy czyszczeniu czerwiu i usuwaniu warrozy w pszczelarstwie naturalnym jest mile widziany, wi\u0119c czemu nie skorzysta\u0107 z mo\u017cliwo\u015bci jakie daje w\u0119za o takiej kom\u00f3rce? Trzeba jeszcze pami\u0119ta\u0107 o tym, \u017ce w przypadku podawania pszczo\u0142om w\u0119zy ze zmniejszon\u0105 kom\u00f3rk\u0105 warto wygospodarowa\u0107 sobie r\u00f3wnie\u017c kilka pustych ramek na dzik\u0105 zabudow\u0119, lub ucina\u0107 r\u00f3g w\u0119zy, aby pszczo\u0142y mia\u0142y co najmniej 10-15 % wolnego miejsca, na kt\u00f3rym b\u0119d\u0105 mog\u0142y si\u0119 zabawi\u0107 we w\u0142asne naturalne budowanie. W tym roku mija trzeci sezon od wprowadzenia przeze mnie pustych ramek do naturalnej zabudowy przez pszczo\u0142y. Oczywi\u015bcie ca\u0142y czas mam spore ilo\u015bci suszu na w\u0119zie 4,9 mm, kt\u00f3ry stanowi jeszcze wi\u0119kszo\u015b\u0107 wybudowanych ramek. Ten susz bardzo sobie ceni\u0119 i wykorzystuj\u0119 jak tylko umiem. Odszed\u0142em od w\u0119zy z kilku powod\u00f3w. Przede wszystkim by\u0142y to niech\u0119\u0107 do drutowania ramek, oraz uznanie potrzeby decydowania pszcz\u00f3\u0142 o tym, jakich kom\u00f3rek w danym okresie potrzebuj\u0105. Wprowadzenie bezw\u0119zowej obs\u0142ugi pszcz\u00f3\u0142 przynios\u0142o tak\u017ce i inne korzy\u015bci, takie jak: zwi\u0119kszone pozyskanie wosku, kt\u00f3rego nie musz\u0119 ju\u017c przerabia\u0107 na w\u0119z\u0119, jeszcze wi\u0119ksz\u0105 czysto\u015b\u0107 chemiczn\u0105 budowanych plastr\u00f3w oraz korzy\u015bci biologiczne dla rodziny pszczelej. Mam tu na my\u015bli m.in. odpowiedni\u0105 proporcj\u0119 trutni do pszcz\u00f3\u0142 robotnic o ka\u017cdej porze roku. Musz\u0119 r\u00f3wnie\u017c zaznaczy\u0107, \u017ce decyzja o przej\u015bciu na ramki bezw\u0119zowe by\u0142a podj\u0119ta r\u00f3wnie\u017c dzi\u0119ki samym pszczo\u0142om. Ot\u00f3\u017c okaza\u0142o si\u0119, \u017ce po 2-3 sezonach styczno\u015bci z kom\u00f3rk\u0105 4,9 mm potrafi\u0142y ju\u017c samodzielnie bez w\u0119zy budowa\u0107 kom\u00f3rki w plastrach o rozmiarach od 4,6 mm do 5,2 mm, co wed\u0142ug mojej wiedzy wystarczy, aby uaktywni\u0107 drzemi\u0105ce w nich instynkty higieniczne, z kt\u00f3rymi wi\u0105za\u0142em du\u017ce nadzieje odno\u015bnie selekcji na prze\u017cywalno\u015b\u0107. Podsumowuj\u0105c moje dzia\u0142ania w tym zakresie:<\/p>\n