Nie uzyskasz w\u0142a\u015bciwej odpowiedzi zadaj\u0105c niew\u0142a\u015bciwe pytania<\/strong><\/h3>\nW filmie \u201eJa, Robot<\/em>\u201d bardzo podobaj\u0105 mi si\u0119 sceny, w kt\u00f3rych hologram m\u00f3wi do Willa Smitha: \u201ePrzepraszam, ale mam ograniczon\u0105 liczb\u0119 odpowiedzi. Musisz zada\u0107 w\u0142a\u015bciwe pytanie\u201d<\/em>. Za ka\u017cdym razem, gdy twoje pytanie b\u0119dzie niejasne, albo podasz mgliste kryteria, dostaniesz bezwarto\u015bciow\u0105 odpowied\u017a. Popatrzmy na b\u0142\u0105d, kt\u00f3ry sam kiedy\u015b pope\u0142ni\u0142em. Gdy zaczyna\u0142em zajmowa\u0107 si\u0119 pszczo\u0142ami, nie mia\u0142em pieni\u0119dzy, \u017ceby kupi\u0107 podr\u0119cznik. Wiele z dost\u0119pnych ksi\u0105\u017cek w bibliotekach by\u0142o starych, jak na przyk\u0142ad ksi\u0105\u017cki Doolittle’a czy Millera. Jednym z zagadnie\u0144 poruszanych w ksi\u0105\u017cce by\u0142o \u201eporzucenie\u201d nadstawek na pasieczysku, jako spos\u00f3b na opr\u00f3\u017cnienie ich z pszcz\u00f3\u0142 przed miodobraniem. Nie mia\u0142em do\u015bwiadczenia i wiedzy o porach wyst\u0119powania po\u017cytk\u00f3w, wi\u0119c kiedy tego spr\u00f3bowa\u0142em, zako\u0144czy\u0142o si\u0119 to kompletn\u0105 kl\u0119sk\u0105. Rabunki rozwin\u0119\u0142y si\u0119 do przera\u017caj\u0105cych i niekontrolowanych rozmiar\u00f3w i walczy\u0142em jeszcze z nimi tygodnie p\u00f3\u017aniej. Nie zamierza\u0142em ju\u017c nigdy pr\u00f3bowa\u0107 tego sposobu. Zamiast przyj\u0105\u0107, \u017ce metoda mo\u017ce mie\u0107 swoj\u0105 warto\u015b\u0107, spr\u00f3bowa\u0142em jej raz i podda\u0142em si\u0119.<\/p>\nPotem spotka\u0142em kogo\u015b, kto u\u017cywa\u0142 tej metody ca\u0142y czas i dowiedzia\u0142em si\u0119, \u017ce mo\u017cna j\u0105 stosowa\u0107 w czasie nektarowania, a nigdy w okresie bezpo\u017cytkowym. W\u00f3wczas luka pomi\u0119dzy pomi\u0119dzy moim do\u015bwiadczeniem i tym co wyczyta\u0142em w ksi\u0105\u017cce, przesta\u0142a istnie\u0107. Zorientowa\u0142em si\u0119, \u017ce kto\u015b mo\u017ce docenia\u0107 zalety metody, cho\u0107 mia\u0142em kompletnie odwrotne do\u015bwiadczenia. A wi\u0119c je\u017celi moje pytanie brzmi: \u201eCzy metoda pozostawienia nadstawek miodowych na pasieczysku jest dobra do ich opr\u00f3\u017cnienia z pszcz\u00f3\u0142\u201d, to znaczy, \u017ce nie zadaj\u0119 go w\u0142a\u015bciwie. Jest zbyt mgliste, a moje do\u015bwiadczenia s\u0105 ma\u0142o u\u017cyteczne. Praktyka innych os\u00f3b mo\u017ce r\u00f3\u017cni\u0107 si\u0119 znacz\u0105co od mojej, w zale\u017cno\u015bci od r\u00f3\u017cnych czynnik\u00f3w, kt\u00f3rych nie bra\u0142em pod uwag\u0119 gdy zadawa\u0142em pytanie. W zasadzie oczywisty wniosek jest taki, \u017ce by\u0142o postawione niew\u0142a\u015bciwie. Przekonanie, \u017ce C.C. Miller ma racj\u0119, albo \u017ce metoda jest dobra, powinno mnie raczej sk\u0142oni\u0107 do zadania w\u0142a\u015bciwych pyta\u0144, a nie do poddania si\u0119. Prawdopodobnie rozpatruj\u0105c t\u0105 metod\u0119 nale\u017ca\u0142o raczej zada\u0107 dwa pytania, aby odpowied\u017a mia\u0142a sens:<\/p>\n
\n- \u201eCzy metoda porzucania nadstawek do opr\u00f3\u017cnienia z pszcz\u00f3\u0142 jest dobra w czasie po\u017cytku?\u201d<\/li>\n
- \u201eCzy metoda porzucenia nadstawek do opr\u00f3\u017cnienia z pszcz\u00f3\u0142 jest dobra w okresie bezpo\u017cytkowym?\u201d<\/li>\n<\/ul>\n
(Przy okazji dodam, \u017ce w zasadzie wi\u0119kszo\u015b\u0107 pszczelarskich pyta\u0144 powinna by\u0107 zadawana przy rozr\u00f3\u017cnieniu okres\u00f3w \u201epo\u017cytku\u201d, czy \u201ebezpo\u017cytkowych\u201d, a tak\u017ce w okresie \u201erozwoju rodziny\u201d i \u201ejesiennego zmniejszenia populacji\u201d.)
\nWobec dok\u0142adnie przeciwstawnych pogl\u0105d\u00f3w na temat i nie maj\u0105c wystarczaj\u0105cej wiedzy, powinienem sformu\u0142owa\u0107 pytanie w taki spos\u00f3b:<\/p>\n
\n- \u201eW jakich warunkach metoda pozostawienia nadstawek, by pszczo\u0142y same je opu\u015bci\u0142y, zadzia\u0142a poprawnie, a w jakich nie?\u201d.<\/li>\n<\/ul>\n
W\u00f3wczas mia\u0142bym szans\u0119 uzyska\u0107 pomocn\u0105 odpowied\u017a, zamiast pozbawionej sensu. Z moich do\u015bwiadcze\u0144 wynika, \u017ce ludzie cz\u0119sto uzyskuj\u0105 bezu\u017cyteczne informacje, poniewa\u017c nie zadaj\u0105 w\u0142a\u015bciwych pyta\u0144.<\/p>\n