Pierwszego pa\u017adziernika 2016 roku, na \u201eDniach otwartych\u201d firmy \u0141yso\u0144 w Kleczy Dolnej wys\u0142ucha\u0142em wyk\u0142adu pana dra hab. Paw\u0142a Chorbi\u0144skiego na temat: \u201eZarz\u0105dzanie warroz\u0105 w pasiece\u201d. W czasie wyk\u0142adu prowadz\u0105cy powiedzia\u0142 swoje s\u0142ynne zdanie (parafrazuj\u0119, wi\u0119c s\u0142owa mog\u0105 nie by\u0107 przytoczone dok\u0142adnie): \u201eKiedy roztocze Varroa pojawi\u0142o si\u0119 na ternie Polski, pope\u0142nili\u015bmy b\u0142\u0105d, \u017ce zacz\u0119li\u015bmy je zwalcza\u0107. Gdyby\u015bmy tego nie zrobili, to mieliby\u015bmy w\u00f3wczas ogromne straty, ale dzi\u015b mieliby\u015bmy pszczo\u0142y wolne od roztocza\u201d. S\u0142owa te s\u0142ysza\u0142em ju\u017c wielokrotnie, gdy\u017c dr Chorbi\u0144ski wykorzystywa\u0142 t\u0105 my\u015bl r\u00f3wnie\u017c w toku innych swoich wyk\u0142ad\u00f3w, jakie wys\u0142ucha\u0142em wcze\u015bniej w internecie. W toku prezentacji wyk\u0142adowca poda\u0142 r\u00f3wnie\u017c informacj\u0119, \u017ce gdy roztocze pojawi\u0142o si\u0119 na terenie Polski to (przeci\u0119tna czy statystyczna) rodzina pszczela by\u0142a w stanie prze\u017cy\u0107 zim\u0119 z pora\u017ceniem wynosz\u0105cym oko\u0142o 1500 sztuk roztoczy, podczas gdy dzisiejsze pszczo\u0142y umieraj\u0105 przy pora\u017ceniu na poziomie 500 sztuk \u2013 a wi\u0119c liczby te s\u0105 ni\u017csze ni\u017c podaje dr Maciej Howis w swojej pracy, jednak w wyk\u0142adzie podano mniej wi\u0119cej te same proporcje ilo\u015bciowe pora\u017cenia, jakie zagra\u017ca\u0142o pszczo\u0142om trzydzie\u015bci lat temu i dzi\u015b (r\u00f3\u017cnica mniej wi\u0119cej trzykrotna).<\/li>\n<\/ul>\nMaj\u0105c \u015bwie\u017co w g\u0142owie te par\u0119 narysowanych obraz\u00f3w przejd\u0119 do rozwa\u017ca\u0144 na temat funkcjonowania \u015brodowiska pszczelarskiego. Ot\u00f3\u017c okazuje si\u0119, \u017ce ka\u017cdy powinien by\u0107 wt\u0142oczony w pewne ramy, bo inaczej pono\u0107 szkodzi wi\u0119kszej spo\u0142eczno\u015bci. Wiem, \u017ce i mi zarzuca si\u0119 pr\u00f3b\u0119 narzucenia innym pewnych ram. Ale wydaje mi si\u0119, \u017ce ma to raczej form\u0119 przekonywania, a nie narzucenia innym jakich\u015b dzia\u0142a\u0144. Tak kreuje si\u0119 \u015bwiatopogl\u0105d \u2013 poprzez informowanie, pokazywanie b\u0142\u0119d\u00f3w w rozumowaniu, wytykanie niew\u0142a\u015bciwych wybor\u00f3w, czy pokazywanie ich konsekwencji. Czym\u015b zupe\u0142nie innym jest natomiast ograniczanie i zabranianie dozwolonych zachowa\u0144 tylko dlatego, \u017ce sprzeczne s\u0105 z jakimi\u015b naszymi interesami (jak w przypadku przytoczonego bartnika spod Tarnowa, gdy\u017c jak wynika z kontekstu, w tym przypadku jego inicjatywa zosta\u0142a prawdopodobnie zahamowana). Pozwol\u0119 sobie w tym miejscu na ma\u0142\u0105 dygresj\u0119 i przedstawi\u0119 analogiczny problem. Uczestnicz\u0105c kiedy\u015b w zaj\u0119ciach na kursie rolniczym, us\u0142ysza\u0142em z ust prowadz\u0105cego zaj\u0119cia, \u017ce nieu\u017cytki rolne w interesie lokalnej spo\u0142eczno\u015bci powinny by\u0107 odchwaszczane przez odpowiednie zabiegi (np. odpowiednie koszenie, nawet do kilku razy w roku) lub opryski, gdy\u017c \u201echwasty\u201d przenosz\u0105 si\u0119 na s\u0105siednie pola uprawne. O ile sam fakt rozsiewania chwast\u00f3w zapewne ma miejsce, to jednak sugerowanych metod zaradzenia sytuacji nie okre\u015bli\u0142bym jako w\u0142a\u015bciw\u0105 reakcj\u0119 na \u201eproblem\u201d. Te nieu\u017cytki stanowi\u0105 siedliska i schronienie dla wielu po\u017cytecznych \u2013 r\u00f3wnie\u017c dla rolnictwa – zwierz\u0105t (np. ptak\u00f3w walcz\u0105cych dla nas ze szkodnikami, czy te\u017c owad\u00f3w zapylaj\u0105cych), stanowi\u0105 baz\u0119 r\u00f3\u017cnorodnych ro\u015blin, kt\u00f3re buduj\u0105 zdrowe ekosystemy. A cz\u0119sto te \u201echwasty\u201d s\u0105 po prostu zio\u0142ami potrzebnymi do prawid\u0142owego od\u017cywiania ro\u015blino\u017cerc\u00f3w, czy te\u017c ro\u015blinami miododajnymi podtrzymuj\u0105cymi populacje zapylaczy. Opryski tych grunt\u00f3w nie tylko spowoduj\u0105 wytrucie wielu po\u017cytecznych owad\u00f3w, ale zanieczyszcz\u0105 gleb\u0119, jak r\u00f3wnie\u017c \u017ar\u00f3d\u0142a wody pitnej dla zwierz\u0105t czy ludzi. My pszczelarze powinni\u015bmy szczeg\u00f3lnie docenia\u0107 wag\u0119 nieu\u017cytk\u00f3w rolnych, a jednak, jak nierzadko mo\u017cna us\u0142ysze\u0107, utrzymuj\u0105c taki nieu\u017cytek \u201eszkodziliby\u015bmy\u201d s\u0105siednim rolnikom. Patrz\u0105c na ten przyk\u0142ad, dla mnie wida\u0107 jak na d\u0142oni, \u017ce podejmuj\u0105c pewne decyzje nie powinni\u015bmy si\u0119 kierowa\u0107 tylko kr\u00f3tkotrwa\u0142ymi interesami jakiej\u015b pojedynczej grupy, ale popatrze\u0107 na szerszy kontekst i d\u0142ugofalowe skutki tych dzia\u0142a\u0144 (nie znaczy to, \u017ce na pewno nie nale\u017cy nigdy odchwaszcza\u0107 pola \u2013 znaczy to tylko, \u017ce zawsze trzeba rozwa\u017cy\u0107 za i przeciw, a decyzj\u0119 podejmowa\u0107 z rozwag\u0105, wybieraj\u0105c raczej interes wa\u017cniejszy i d\u0142ugofalowy). W mojej ocenie tego w\u0142a\u015bnie brakuje w \u015brodowisku pszczelarskim \u2013 spojrzenia na problem d\u0142ugofalowo, uwzgl\u0119dniaj\u0105c co\u015b wi\u0119cej ni\u017c partykularny interes.<\/p>\n
Niestety bardzo cz\u0119sto praktykowane s\u0105 kr\u00f3tkowzroczne metody radzenia sobie z \u201eproblemami\u201d. W nowoczesnym pszczelarstwie skala tego zjawiska ju\u017c dawno osi\u0105gn\u0119\u0142a granic\u0119 absurdu. O\u015bmio-, czy dziesi\u0119ciokrotne zabiegi przeciwko paso\u017cytowi s\u0105 dzi\u015b, mam wra\u017cenie, norm\u0105. Mo\u017ce nie u wszystkich. Ale ci, kt\u00f3rzy stosuj\u0105 zabiegi chemiczne rzadziej, cz\u0119sto wykorzystuj\u0105 inne metody ingerencji w \u017cycie rodziny pszczelej, nie pozwalaj\u0105c na jej prawid\u0142owy rozw\u00f3j – zgodny z naturalnym cyklem \u017cyciowym. Mam tu na my\u015bli takie metody jak stosowanie izolator\u00f3w czy eksterminowanie trutni. Wrogiem numer jeden pszczelarzy jest roztocze Varroa. Wrogiem numer dwa s\u0105 pszczelarze nie zwalczaj\u0105cy warrozy, lub robi\u0105cy to niew\u0142a\u015bciwie. Ci, kt\u00f3rzy nie lecz\u0105 pszcz\u00f3\u0142 celowo lub poprzez zaniedbanie, zapomnienie, brak czasu (zapewne mo\u017cna by wymienia\u0107 dalej). Ci \u201e\u017ali\u201d pszczelarze, czy jakby napisa\u0142 pan Trzybi\u0144ski: \u201enieprawdziwi\u201d, nie doszukuj\u0105 si\u0119 metod ca\u0142kowitej eliminacji paso\u017cyta. Nie stosuj\u0105 po lipie kwasu, by nast\u0119pnie we wrze\u015bniu przeprowadzi\u0107 tzw. \u201e4×4\u201d i potem jeszcze dwukrotnie odymi\u0107 pszczo\u0142y w okresie bezczerwiowym. Ci \u201enieprawdziwi\u201d pszczelarze nie usuwaj\u0105 pierwszego czerwiu wiosn\u0105 przy r\u00f3wnoczesnym spaleniu tabletki. Nie wycinaj\u0105 r\u00f3wnie\u017c w sezonie ramki pracy. I to oni roznosz\u0105 warroz\u0119 na ca\u0142\u0105 okolic\u0119. To przez nich s\u0105 te ci\u0105g\u0142e straty w pasiekach, przez nich kochane pszczo\u0142y choruj\u0105, maj\u0105 wysokie pora\u017cenie warroz\u0105. Przez nich rozwijaj\u0105 si\u0119 nosema i zgnilec, bo ich pszczo\u0142y s\u0105 s\u0142abe i podatne na choroby. Je\u017celi rodzina pszczela s\u0142abnie, to przecie\u017c dzieje si\u0119 tak przez s\u0105siada, bo wiemy sk\u0105din\u0105d, \u017ce nie przeprowadzi\u0142 wiosennego leczenia. Je\u017celi po zastosowaniu \u201e4×4\u201d, przy tzw. \u201ekontrolnym odymieniu\u201d spad\u0142o 100 sztuk roztocza, to przecie\u017c sta\u0142o si\u0119 to przez \u201enieprawdziwego pszczelarza\u201d po s\u0105siedzku. To jego wina, bo on czeka\u0142 na ostatni\u0105 chwil\u0119, \u017ceby odymi\u0107. I tak mo\u017cna by obrzuca\u0107 si\u0119 odpowiedzialno\u015bci\u0105 w niesko\u0144czono\u015b\u0107…<\/p>\n
Prawda jest taka, \u017ce warroza przenosi si\u0119 mi\u0119dzy ulami. To wie ka\u017cdy. Nie ka\u017cdy jednak chyba zdaje sobie spraw\u0119, \u017ce ona b\u0119dzie si\u0119 ju\u017c zawsze przenosi\u0107. Wszyscy pr\u00f3buj\u0105 znale\u017a\u0107 rozwi\u0105zanie, kt\u00f3re to jednoznacznie zako\u0144czy. Tak si\u0119 nie stanie. Najwy\u017csza pora zda\u0107 sobie z tego spraw\u0119 i poszuka\u0107 innej drogi ni\u017c tej wyznaczanej przez pestycydy. Mo\u017cemy za\u0142o\u017cy\u0107 prawie z ca\u0142kowit\u0105 pewno\u015bci\u0105, \u017ce warroza b\u0119dzie intensywnie przenosi\u0107 si\u0119 z tych niewielu uli, w kt\u00f3rej jest jej du\u017co. Ale te\u017c r\u00f3wnie intensywnie b\u0119dzie przenosi\u0107 si\u0119 z ogromnej liczby uli, w kt\u00f3rych jest jej ma\u0142o. W Polsce ponad milion rodzin pszczelich jest nosicielami warrozy. Jedne ule maj\u0105 jej po kilkadziesi\u0105t sztuk, bo tam non stop prowadzone s\u0105 zabiegi, a inne maj\u0105 jej po kilkaset czy nawet kilka tysi\u0119cy. Ale w stu procentach uli w Polsce rozgo\u015bci\u0142y si\u0119 ju\u017c roztocza. Pszczelarze, kt\u00f3rzy chc\u0105 warroz\u0119 zwalcza\u0107, nie zawsze dadz\u0105 rad\u0119 to zrobi\u0107. \u015arednia wieku pszczelarzy jest wysoka, bo to cz\u0119sto hobby emeryt\u00f3w. My\u015bl\u0119, \u017ce nie ma powiatu, w kt\u00f3rym co najmniej jeden pszczelarz nie zdo\u0142a\u0142 \u201ewyleczy\u0107\u201d pszcz\u00f3\u0142, cho\u0107by z uwagi na sw\u00f3j stan zdrowia (np. zmo\u017cony chorob\u0105 czy zniedo\u0142\u0119\u017cnieniem). Wielu pszczelarzy \u2013 ca\u0142kowicie zreszt\u0105 zgodnie ze sztuk\u0105 pszczelarsk\u0105, cho\u0107 nierzadko wbrew zaleceniom \u2013 nie \u201eleczy\u201d pszcz\u00f3\u0142 do p\u00f3\u017anej jesieni. Oni wywo\u017c\u0105 pszczo\u0142y na naw\u0142o\u0107 czy wrzos. Inni pszczelarze tylko kiwaj\u0105 g\u0142ow\u0105 i m\u00f3wi\u0105: \u201eZapewne Twoje pszczo\u0142y przywioz\u0105 ze sob\u0105 nie tylko du\u017co miodu, ale i roztoczy. Musisz je leczy\u0107 zaraz po powrocie\u201d. I wszystko jest w porz\u0105dku, bo przecie\u017c ten pszczelarz wywo\u017c\u0105cy pszczo\u0142y wykazuje si\u0119 du\u017c\u0105 przedsi\u0119biorczo\u015bci\u0105. To nic nie znaczy dla innych pszczelarzy, \u017ce wywo\u017c\u0105c kilkadziesi\u0105t pni i nie lecz\u0105c do p\u00f3\u017anej pory jesiennej staje si\u0119 nast\u0119pnie \u017ar\u00f3d\u0142em zara\u017cenia okolicznych pasiek \u2013 bo on robi to pozyskuj\u0105c mi\u00f3d. Pszczelarze \u201enieprawdziwi\u201d maj\u0105 ma\u0142e zbiory, wi\u0119c nie s\u0105 przedsi\u0119biorczy, a co za tym idzie, to oni staj\u0105 si\u0119 koz\u0142em ofiarnym ca\u0142ego problemu wysokiego pora\u017cenia pasiek, cho\u0107 nierzadko w ich ulach \u0142\u0105cznie wyst\u0119puje kilka czy kilkadziesi\u0105t razy mniej roztoczy, ni\u017c w ulach tych \u201eprawdziwych, przedsi\u0119biorczych pszczelarzy\u201d \u2013 cho\u0107by z racji znacz\u0105co mniejszej skali swojego pasiecznego przedsi\u0119wzi\u0119cia. A mo\u017ce rozwi\u0105zaniem powinno by\u0107 wywo\u017cenie pszcz\u00f3\u0142 na po\u017cytki z \u201etajemniczymi\u201d paskami, jak w przypadku wspomnianego powy\u017cej pszczelarza? To pono\u0107 \u201elek\u201d, kt\u00f3ry nie przenika do miodu i wosku. Producent nie podaje okresu karencji, bo substancja ta jest pono\u0107 nieszkodliwa i nietoksyczna. My\u015bl\u0119 jednak, \u017ce jako klient chcia\u0142bym wiedzie\u0107, \u017ce w ulach w czasie po\u017cytku towarowego, z kt\u00f3rego pochodzi mi\u00f3d dla mnie, znajdowa\u0142 si\u0119 taki \u201ezupe\u0142nie nieszkodliwy lek\u201d. Chcia\u0142bym pozna\u0107 jego sk\u0142ad chemiczny i wiedzie\u0107 jakie s\u0105 produkty rozpadu substancji aktywnej (a mo\u017ce nawet nie chcia\u0142bym tego wiedzie\u0107, tylko po prostu kupi\u0142bym mi\u00f3d od tego, do kt\u00f3rego mam zaufanie). Skoro lek dzia\u0142a, to znaczy, \u017ce uwalnia si\u0119, \u017ce paruje, osadza si\u0119 na wszystkim dooko\u0142a. Substancje chemiczne rozk\u0142adaj\u0105 si\u0119 na inne \u2013 nierzadko jeszcze bardziej toksyczne i szkodliwe ni\u017c sama substancja aktywna. Jakim cudem taki lek jest nieszkodliwy, a jednak roztocza sypi\u0105 si\u0119 tysi\u0105cami? Czy aby na pewno nie szkodzi pszczo\u0142om i ludziom spo\u017cywaj\u0105cym mi\u00f3d z takiego po\u017cytku towarowego? Ale takie post\u0119powanie przez \u015brodowisko pszczelarskie uznawane jest za godne szacunku i na\u015bladowania, skoro producent zapewnia o nieszkodliwo\u015bci substancji aktywnej. Takie post\u0119powanie \u015bwiadczy o tym, \u017ce pszczelarz dba o pszczo\u0142y. A klienci nierzadko (chyba raczej: nigdy) nie maj\u0105 zielonego poj\u0119cia, \u017ce pszczelarze w ulach stosuj\u0105 \u015bmiertelne toksyny. Pszczelarstwo kojarzy si\u0119 wszystkim ze zdrowiem i natur\u0105, a ludzie nie wiedz\u0105 co kupuj\u0105 i spo\u017cywaj\u0105, nierzadko nazywaj\u0105c pozyskany mi\u00f3d \u201elekiem\u201d. Ca\u0142e \u015brodowisko pszczelarskie mo\u017ce te\u017c \u201ebij\u0105c\u201d roztocza ka\u017cd\u0105 mo\u017cliw\u0105 substancj\u0105 i ka\u017cd\u0105 metod\u0105 uodparnia\u0107 paso\u017cyta na zwi\u0119kszane dawki i to te\u017c jest w porz\u0105dku, bo robi\u0105 to \u201ez mi\u0142o\u015bci do pszcz\u00f3\u0142\u201d i \u201edla ich dobra\u201d.<\/p>\n
I w tym kontek\u015bcie okazuje si\u0119, \u017ce kilka barci stanowi \u015bmiertelne zagro\u017cenie dla \u015brodowiska pszczelarskiego. Sk\u0105d to pszczelarze wiedz\u0105? Ha! St\u0105d, \u017ce co rok jest olbrzymia reinwazja roztocza! Co rok pszczelarze lecz\u0105, u\u017cywaj\u0105c swoich wymy\u015blnych metod i nieprawdopodobnie toksycznych substancji, a kleszcz wraca i wraca, i jest coraz silniejszy!… No, ale… skoro tak jest co rok i ten problem jak mantra wraca non stop do tej pory, to dlaczego winne s\u0105 barcie…? Przecie\u017c do tej pory ich nie by\u0142o… Czy kto\u015b jednak w og\u00f3le o tym pomy\u015bli? To bartnik jest problemem, bo nie ma ula ramkowego. I kropka. To nielecz\u0105cy s\u0105 problemem, bo przecie\u017c sk\u0105d\u015b ta warroza non stop wraca i wraca… No ale przecie\u017c 99% \u015brodowiska pszczelarskiego \u201eleczy\u201d pszczo\u0142y. Owszem jedni lepiej, inni gorzej, jedni mniej, inni bardziej. Ale przecie\u017c nieustannie ograniczaj\u0105 pora\u017cenie. Najwidoczniej robi\u0105 to niewystarczaj\u0105co. To pytam w takim razie, kiedy b\u0119dzie wystarczaj\u0105co? Czy wystarczaj\u0105cym b\u0119dzie jak ka\u017cdy wrzuci w czasie po\u017cytku towarowego tekturk\u0119 nas\u0105czon\u0105 cudownym \u201enieszkodliwym\u201d lekiem? A mo\u017ce trzeba by zakaza\u0107 pozyskiwania p\u00f3\u017anych po\u017cytk\u00f3w i nakaza\u0107 przeprowadzenie zabieg\u00f3w wcze\u015bniej? A jak to egzekwowa\u0107?… No i zn\u00f3w dochodzimy do granic pszczelarskiego absurdu i wt\u0142aczania wszystkich w jedn\u0105 ram\u0119 dla dobra \u015brodowiska pszczelarskiego. Bo przecie\u017c pszczo\u0142y s\u0105 dzi\u015b \u201ewydelikacone\u201d. S\u0105 mniej odporne ni\u017c by\u0142y kiedy\u015b, s\u0105 bardziej podatne na choroby. Takie s\u0105 i dlatego musimy dzi\u015b o nie jeszcze bardziej dba\u0107 ni\u017c kiedy\u015b… Zastan\u00f3wmy si\u0119 jednak, dlaczego takie s\u0105. Dlaczego 35 lat temu pszczo\u0142y \u017cy\u0142y z trzykrotnie wi\u0119kszym pora\u017ceniem kleszczem, a dzi\u015b umieraj\u0105? Dlaczego, gdy warroza nasta\u0142a, statystyczna rodzina pszczela dawa\u0142a objawy choroby po up\u0142ywie 4 lat od zetkni\u0119cia si\u0119 z roztoczem, a dzi\u015b rodziny praktycznie nie mog\u0105 dotrwa\u0107 do lata kolejnego roku? Czy aby nie dlatego, \u017ce absurdalna praktyka pszczelarska walki z kleszczem ka\u017cdym mo\u017cliwym sposobem doprowadzi\u0142a do tego os\u0142awionego \u201ewydelikacenia\u201d pszcz\u00f3\u0142? Czy aby ilo\u015b\u0107 stosowanej chemii i wszystkie metody pszczelarskie nie mia\u0142y z tym czego\u015b wsp\u00f3lnego? To przecie\u017c nie warroza jest powodem wydelikacenia pszcz\u00f3\u0142, skoro 35 lat temu roztocza nie zabija\u0142y rodzin pszczelich tak szybko i przy tak ma\u0142ym pora\u017ceniu jak dzi\u015b. Pszczo\u0142y jeszcze tak niedawno by\u0142y wyj\u0105tkowo silne, skoro \u017cy\u0142y z pora\u017ceniem na poziomie 7 tysi\u0119cy sztuk roztoczy. Dzi\u015b wielu pszczelarzy dostrzega ju\u017c, \u017ce to nie warroza jest g\u0142\u00f3wnym problemem \u015bmiertelno\u015bci rodzin pszczelich. I owszem, jest \u201enosicielem\u201d tych problem\u00f3w, nosicielem \u201ewszelkiego pszczelarskiego z\u0142a\u201d, ale dzi\u015b rodzina pszczela umiera z pora\u017ceniem na poziomie 500 \u2013 1000 sztuk roztoczy, cho\u0107 35 lat temu nie by\u0142oby to praktycznie \u017cadnym problemem. Rodziny pszczele umieraj\u0105 bowiem przez choroby, kt\u00f3re do niedawna nie stanowi\u0142y wi\u0119kszego problemu. Co\u015b innego musi by\u0107 przyczyn\u0105 wydelikacenia pszcz\u00f3\u0142 ni\u017c warroza. Nie mam najmniejszych w\u0105tpliwo\u015bci, \u017ce przyczyn\u0105 jest ilo\u015b\u0107 stosowanej chemii, metody nowoczesnej gospodarki pasiecznej i selekcja pszcz\u00f3\u0142 oddalaj\u0105ca je od r\u00f3wnowagi biologicznej gatunku.<\/p>\n
Zawsze \u0142atwiej jest znale\u017a\u0107 koz\u0142a ofiarnego, ni\u017c popatrze\u0107 w lustro. Dzi\u015b Stowarzyszenie Pszczelarstwa Naturalnego \u201eWolne Pszczo\u0142y\u201d ma kilkunastu cz\u0142onk\u00f3w. Kilkana\u015bcie os\u00f3b na ca\u0142\u0105 Polsk\u0119. \u0141\u0105cznie posiadamy oko\u0142o 150 poddawanych selekcji rodzin, na ponad milion rodzin pszczelich na terenie kraju. Gdyby w olbrzymi spos\u00f3b zawy\u017cy\u0107 statystyki i przyj\u0105\u0107, \u017ce ka\u017cda z tych 150 rodzin pszczelich ma nawet po 2000 roztoczy (tyle nie ma, bo zapewne rodziny od dawna by nie \u017cy\u0142y), to \u201eWolnych roztoczy\u201d by\u0142oby oko\u0142o 300000 (trzysta tysi\u0119cy) na terenie Polski. Nawet wliczaj\u0105c t\u0105, jak\u017ce bardzo zawy\u017con\u0105 statystyk\u0119, daje to oko\u0142o 1 roztocze na 3 rodziny pszczele w Polsce. Tymczasem paso\u017cyty sypi\u0105 si\u0119 setkami w czasie zabieg\u00f3w pszczelarskich w regionach, w kt\u00f3rych nikt nawet nie widzia\u0142 \u017cadnej \u201eWolnej Pszczo\u0142y\u201d. Sk\u0105d s\u0105 te wszystkie roztocza \u2013 tego nie wiem, ale na pewno nie \u201eod nas\u201d. Inicjatywa \u201eWolnych Pszcz\u00f3\u0142\u201d powsta\u0142a jako odzew na bardzo z\u0142\u0105 sytuacj\u0119 pszcz\u00f3\u0142 i ca\u0142kowite schemizowanie pszczelarstwa. Obwinianie \u201eWolnych Pszcz\u00f3\u0142\u201d czy bartnika spod Tarnowa za problemy pszczelarskie jest ca\u0142kowitym odwr\u00f3ceniem procesu logicznego wynikania. Myleniem przyczyn ze skutkiem. To tak, jakby powiedzie\u0107, \u017ce zamarzaj\u0105ca woda w ka\u0142u\u017cy sprowadza zim\u0119. Niemniej jednak to w t\u0105 stron\u0119 idzie tok rozumowania pszczelarzy: to pojedyncze inicjatywy zagra\u017caj\u0105 ca\u0142emu \u015brodowisku, cho\u0107 ju\u017c lata przed powstaniem tych inicjatyw problem narasta\u0142. Ten problem narasta\u0142 przez kilkadziesi\u0105t lat zaniedba\u0144 ca\u0142ego \u015brodowiska. Przez nieustanne zwi\u0119kszanie dawek i ich cz\u0119stotliwo\u015bci pszczo\u0142y umieraj\u0105 dzi\u015b 2 razy szybciej ni\u017c niegdy\u015b. Zrzucanie wszystkiego na pogarszaj\u0105ce si\u0119 po\u017cytki te\u017c nie jest prawd\u0105, skoro wielu pszczelarzy szczyci si\u0119 kilkudziesi\u0119cio-, a niekt\u00f3rzy nawet ponad stukilogramowym zbiorem miodu. Owszem, wielu stwierdzi, \u017ce jest gorzej, bo te po\u017cytki, cho\u0107 masowe, s\u0105 ubo\u017csze w r\u00f3\u017cne gatunki ro\u015blinne, niegdy\u015b wyst\u0119puj\u0105ce powszechnie w przyrodzie… Ale w takim razie czemu ca\u0142e \u015brodowisko pszczelarskie udowadnia, \u017ce najkorzystniejsze dla pszcz\u00f3\u0142 jest zimowanie ich na syropach ze sztucznie wytworzonego cukru buraczanego?<\/p>\n
W mojej osobistej ocenie \u2013 i my\u015bl\u0119, \u017ce r\u00f3wnie\u017c w ocenie wielu moich kole\u017canek i koleg\u00f3w \u2013 przywr\u00f3cenie dzikich, czy te\u017c po prostu r\u00f3\u017cnorodnych genetycznie, ale przystosowanych lokalnie, zr\u00f3wnowa\u017conych populacji pszcz\u00f3\u0142, jakie mog\u0142yby wyst\u0119powa\u0107 w pasiekach prowadz\u0105cych selekcj\u0119 na odporno\u015b\u0107 na paso\u017cyta i choroby, jest nie tylko praktycznie nieszkodliwe, ale nawet i korzystne dla okolicznych pasiek. Ot\u00f3\u017c okazuje si\u0119, \u017ce zagro\u017cenia jakie powoduj\u0105 takie pasieki, s\u0105 w pe\u0142ni akceptowane przez pszczelarzy gdy tylko w gr\u0119 wchodzi mi\u00f3d (np. przy wywo\u017ceniu pszcz\u00f3\u0142 na po\u017cytki jesienne, w czasie kt\u00f3rych populacje roztoczy s\u0105 najbardziej rozbudowane i przenosz\u0105 si\u0119 najszybciej). A te procesy zachodz\u0105 i tak, praktycznie we wszystkich regionach kraju, bo te\u017c pszczelarze lecz\u0105 w r\u00f3\u017cnych okresach i r\u00f3\u017cnymi sposobami, a wielu przedsi\u0119biorczych, \u201eprawdziwych\u201d pszczelarzy, jak ju\u017c pisa\u0142em, do samego ko\u0144ca po\u017cytku czeka z \u201eleczeniem\u201d. Patrz\u0105c na problem z punktu widzenia kr\u00f3tkofalowych interes\u00f3w, faktycznie mogliby\u015bmy przyj\u0105\u0107, \u017ce leczenie wszystkich rodzin pszczelich mog\u0142oby by\u0107 korzystne dla biznesu pszczelarskiego. Wiemy jednak, \u017ce nie jest mo\u017cliwa taka zintegrowana walka chemiczna z roztoczem (chocia\u017cby z przytoczonych ju\u017c powy\u017cej powod\u00f3w czysto ludzkich \u2013 jak choroby czy zniedo\u0142\u0119\u017cnienie pszczelarzy). Wiemy te\u017c, \u017ce prowadzona dotychczasowymi metodami walka przynosi efekt odwrotny \u2013 pszczo\u0142y s\u0105 coraz s\u0142absze i umieraj\u0105 tym szybciej im bardziej o nie \u201edbamy\u201d. Na dow\u00f3d mo\u017cna przedstawi\u0107 s\u0142owa ludzi oddanych nauce pszczelniczej, czyli przytaczanych powy\u017cej dra hab. Paw\u0142a Chorbi\u0144skiego i dra Macieja Howisa. A skoro 35 lat temu pope\u0142nili\u015bmy b\u0142\u0105d zaczynaj\u0105c leczy\u0107 pszczo\u0142y, to dlaczego trwamy w tym b\u0142\u0119dzie? Przecie\u017c nic si\u0119 nie zmieni\u0142o, poza tym, \u017ce dzi\u015b ju\u017c wiemy, \u017ce to b\u0142\u0105d, bo m\u00f3wi to przedstawiciel nauki pszczelnictwa. Dlaczego nie wyjdziemy z tego zakl\u0119tego ko\u0142a chemizacji, skoro wiemy z czym si\u0119 mierzymy i mo\u017cemy si\u0119 do tego przygotowa\u0107 najlepiej jak potrafimy? Wiemy, \u017ce w krajach, w kt\u00f3rych pa\u0144stwo ogranicza sposoby trzymania pszcz\u00f3\u0142 sytuacja jest r\u00f3wnie z\u0142a jak w innych cz\u0119\u015bciach \u015bwiata (np. w USA czy Czechach gdzie nie pozwala si\u0119 na tzw. \u201edzik\u0105 zabudow\u0119\u201d, a dziko \u017cyj\u0105ce rodziny pszczele bezwzgl\u0119dnie si\u0119 likwiduje). Jak d\u0142ugo jeszcze b\u0119dziemy brn\u0105\u0107 w to, co nie przynosi d\u0142ugofalowych korzy\u015bci, dla naszych kr\u00f3tkoterminowych interes\u00f3w? Jak d\u0142ugo jeszcze b\u0119dziemy odwraca\u0107 procesy logicznego wynikania i traktowa\u0107 inicjatywy powsta\u0142e w wyniku z\u0142ej sytuacji pszczelarskiej, jako jej przyczyn\u0119? Jak d\u0142ugo b\u0119dziemy za wz\u00f3r podawa\u0107 pasieki, w kt\u00f3rych stosuje si\u0119 metody chemicznej (acz \u201enieszkodliwej\u201d) walki z paso\u017cytem w czasie po\u017cytku towarowego? Pasieki selekcjonowane na odporno\u015b\u0107 na warroz\u0119 mog\u0105 da\u0107 zastrzyk zr\u00f3wnowa\u017conego materia\u0142u genetycznego dla ca\u0142ej lokalnej spo\u0142eczno\u015bci, a bezpo\u015brednie zagro\u017cenie od tych rodzin pszczelich jest daleko mniejsze ni\u017c opisywane. \u0141atwo jest wskazywa\u0107 palcem koz\u0142a ofiarnego winnego za kilkadziesi\u0105t lat zaniedba\u0144, trudniej pomy\u015ble\u0107 nad rozwi\u0105zaniem problemu i wzi\u0105\u0107 go na swoje barki.<\/p>\n
Bart\u0142omiej Maleta<\/h3>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Wielokrotnie ju\u017c w przesz\u0142o\u015bci zetkn\u0105\u0142em si\u0119 i jeszcze zapewne niestety zetkn\u0119 z olbrzymi\u0105 kr\u00f3tkowzroczno\u015bci\u0105 pszczelarzy. Perspektywa pszczelarza obejmuje prawie wy\u0142\u0105cznie tylko najbli\u017csze miodobranie, czasem r\u00f3wnie\u017c kolejne, a bardzo sporadycznie pocz\u0105tek kolejnego sezonu. Przygotowuj\u0105c pszczo\u0142y do zimy, tak naprawd\u0119 przygotowuje si\u0119 je \u201ena rzepak\u201d (niekt\u00f3rzy \u201ena wierzb\u0119\u201d lub \u201ena mniszek\u201d), po rzepaku rodziny pszczele prowadzone s\u0105 […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_links_to":"","_links_to_target":""},"categories":[22,8],"tags":[12,17,14],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1312"}],"collection":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1312"}],"version-history":[{"count":6,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1312\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1320,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1312\/revisions\/1320"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1312"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1312"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1312"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}
![\"koziol_ofiarny\"](\"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wordpress\/wp-content\/uploads\/2016\/11\/kozio\u0142_ofiarny.jpg\")
<\/a><\/center>