{"id":1026,"date":"2016-04-05T08:38:47","date_gmt":"2016-04-05T06:38:47","guid":{"rendered":"http:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/?p=1026"},"modified":"2016-04-05T20:40:32","modified_gmt":"2016-04-05T18:40:32","slug":"najczesciej-zadawane-pytania-w-pszczelarstwie","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/najczesciej-zadawane-pytania-w-pszczelarstwie\/","title":{"rendered":"Najcz\u0119\u015bciej zadawane pytania w pszczelarstwie"},"content":{"rendered":"

Michael Bush<\/strong><\/p>\n

Tekst pochodzi ze strony: http:\/\/www.bushfarms.com\/beesfaqs.htm<\/a><\/span><\/span><\/span>
\nPrzet\u0142umaczony i opublikowany za zgod\u0105 autora.<\/p>\n

Jako uczestnik r\u00f3\u017cnych for\u00f3w pszczelarskich, na te pytania trafiam do\u015b\u0107 cz\u0119sto, wi\u0119c postanowi\u0142em odnie\u015b\u0107 si\u0119 do nich tutaj. Od czasu do czasu b\u0119d\u0119 si\u0119 stara\u0142 dodawa\u0107 ich tu wi\u0119cej.<\/p>\n

Czy matki pszczele mog\u0105 \u017c\u0105dli\u0107?<\/b><\/p>\n

Od roku 1974 mia\u0142em w r\u0119kach matki pszczele wielokrotnie. Od kiedy zacz\u0105\u0142em sam wychowywa\u0107 matki w roku 2004, mam ich w r\u0119kach setki ka\u017cdego roku. Nigdy nie zosta\u0142em u\u017c\u0105dlony przez kr\u00f3low\u0105.<\/p>\n

Jay Smith, kt\u00f3ry w ostatnich dekadach wychowa\u0142 tysi\u0105ce matek, powiedzia\u0142, \u017ce zosta\u0142 u\u017c\u0105dlony tylko raz i wed\u0142ug niego sta\u0142o si\u0119 tak gdy\u017c zgni\u00f3t\u0142 wcze\u015bniej matk\u0119 i prawdopodobnie dlatego kr\u00f3lowa uzna\u0142a, \u017ce jego palce s\u0105 inn\u0105 matk\u0105.<\/p>\n

Czy mog\u0105? Tak. Czy u\u017c\u0105dl\u0105? Skrajnie ma\u0142o prawdopodobne. Ci nieliczni, kt\u00f3rzy twierdzili, \u017ce zostali u\u017c\u0105dleni przez matk\u0119, m\u00f3wili, \u017ce nie bola\u0142o to tak jak przy u\u017c\u0105dleniu robotnicy.<\/p>\n

Martwe pszczo\u0142y przed ulem?<\/b><\/p>\n

Skoro matki sk\u0142adaj\u0105 od 1000 do 3000 jajek dziennie, a pszczo\u0142y \u017cyj\u0105 oko\u0142o sze\u015b\u0107 tygodni, zawsze b\u0119d\u0105 jakie\u015b martwe pszczo\u0142y przed ulami. Cz\u0119sto ich nie widzisz, bo le\u017c\u0105 w trawie. Du\u017ca ilo\u015b\u0107 martwych pszcz\u00f3\u0142 (stosy pszcz\u00f3\u0142) powinny by\u0107 przyczyn\u0105 zastanowienia, gdy\u017c mog\u0105 \u015bwiadczy\u0107 o zatruciu pestycydami albo o wyst\u0105pieniu jakiego\u015b innego problemu. Ale troch\u0119 martwych pszcz\u00f3\u0142 jest ca\u0142kowicie normalne.<\/p>\n

Jakie powinny by\u0107 odleg\u0142o\u015bci mi\u0119dzy ramkami w nadstawkach i w gnie\u017adzie?<\/b><\/p>\n

To pytanie pojawia si\u0119 cz\u0119sto. Najcz\u0119\u015bciej formu\u0142owane jest w taki spos\u00f3b: \u201eCzy powinienem umie\u015bci\u0107 9 czy 10 ramek w nadstawkach?\u201d, albo \u201eCzy powinienem da\u0107 9 czy 10 ramek do gniazda?\u201d<\/p>\n

Je\u017celi chodzi o gniazdo, to moja odpowied\u017a jest taka, \u017ce ja daj\u0119 jedena\u015bcie. A przynajmniej do korpusu dziesi\u0119cioramkowego. Z regu\u0142y hebluj\u0119 boczki, \u017ceby ramki si\u0119 zmie\u015bci\u0142y, a robi\u0119 to, bo takie odleg\u0142o\u015bci tworzy\u0142yby pszczo\u0142y gdyby\u015bmy im pozwolili. Ale dziesi\u0119\u0107 te\u017c mo\u017ce by\u0107. Ramki powinny by\u0107 zsuni\u0119te \u015bci\u015ble w \u015brodku, a nie rozstawione w r\u00f3wnych odleg\u0142o\u015bciach na ca\u0142ym korpusie. Ju\u017c i tak s\u0105 szerzej ni\u017c zbudowa\u0142yby je pszczo\u0142y, a dalsze ich rozsuwanie mo\u017ce skutkowa\u0107 dobudowaniem dzikiego plastra w \u015brodku. Teoria, kt\u00f3ra m\u00f3wi o dziewi\u0119ciu plastrach w gnie\u017adzie oparta jest na przypuszczeniach, \u017ce b\u0119dzie wi\u0119cej miejsca dla k\u0142\u0119bu, zmniejszy si\u0119 rojliwo\u015b\u0107, a pszczo\u0142y nie b\u0119d\u0105 zrzucane z plastra przy jego wyjmowaniu. Z mojego do\u015bwiadczenia wynika, \u017ce w takim rozwi\u0105zaniu potrzeba znacznie wi\u0119cej pszcz\u00f3\u0142 aby utrzyma\u0107 temperatur\u0119 czerwiu, a powierzchnia plastra staje si\u0119 nieregularna i w\u0142a\u015bnie w\u00f3wczas wi\u0119cej pszcz\u00f3\u0142 spada z plastra przy wyci\u0105ganiu ramek. Ta nieregularno\u015b\u0107 wynika z tego, \u017ce plastry wykorzystywane na mi\u00f3d maj\u0105 r\u00f3\u017cn\u0105 grubo\u015b\u0107. Plastry z czerwiem natomiast, s\u0105 zawsze tej samej szeroko\u015bci. W rezultacie tam gdzie pszczo\u0142y trzymaj\u0105 mi\u00f3d w rozwi\u0105zaniu z dziewi\u0119cioma ramkami, wyd\u0142u\u017c\u0105 kom\u00f3rki i zape\u0142ni\u0105 je. Tam gdzie b\u0119dzie czerw nie b\u0119dzie wystarczaj\u0105cej grubo\u015bci. Osobi\u015bcie pr\u00f3bowa\u0142em umieszcza\u0107 dziewi\u0119\u0107 ramek w gnie\u017adzie i wcale nie by\u0142em pod wra\u017ceniem. Dzi\u015b korzystam z o\u015bmioramkowych korpus\u00f3w, do kt\u00f3rych wk\u0142adam dziewi\u0119\u0107 ramek (co wymaga zheblowania boczk\u00f3w). Przy jedenastu ramkach w dziesi\u0119cioramkowym korpusie uzyskasz p\u0142aski, r\u00f3wny plaster, a pszczo\u0142om b\u0119dzie \u0142atwiej budowa\u0107 ma\u0142\u0105 kom\u00f3rk\u0119.<\/p>\n

Je\u017celi masz ju\u017c odbudowane plastry, to w nadstawkach do dziesi\u0119cioramkowego korpusu mo\u017cesz spokojnie wsadzi\u0107 dziewi\u0119\u0107 ramek, a nawet i osiem, bo pszczo\u0142y po prostu odpowiednio je pogrubi\u0105. Ale je\u017celi w ramkach jest tylko wprawiona w\u0119za, to pszczo\u0142y mog\u0105 zepsu\u0107 odbudow\u0119, je\u017celi wsadzisz ich mniej ni\u017c dziesi\u0119\u0107. Dziesi\u0119\u0107 ramek z sam\u0105 w\u0119z\u0105 powinno by\u0107 tak\u017ce umieszczone \u015bci\u015ble razem, niezale\u017cnie czy to gniazdo czy nadstawka, gdy\u017c inaczej pszczo\u0142y mog\u0105 zacz\u0105\u0107 budowa\u0107 plaster pomi\u0119dzy arkuszami w\u0119zy zamiast na niej. W korpusach o\u015bmioramkowych mo\u017cesz \u015bmia\u0142o u\u017cywa\u0107 siedmiu plastr\u00f3w, a nawet i sze\u015bciu.<\/p>\n

Powi\u0105zane z tym zagadnienie, to \u201epopsute\u201d plastry.<\/p>\n

Dlaczego pszczo\u0142y psuj\u0105 plastry?<\/b><\/p>\n

Cz\u0119\u015bciowo z powodu genetyki. Niekt\u00f3re pszczo\u0142y b\u0119d\u0105 budowa\u0107 r\u00f3wne plastry niezale\u017cnie od tego co zrobisz. Niekt\u00f3re z kolei, niezale\u017cnie od tego co zrobisz, b\u0119d\u0105 wszystkie wygina\u0107. Ale pewne rzeczy mo\u017cesz zrobi\u0107, \u017ceby oszuka\u0107 pszczo\u0142y i sk\u0142oni\u0107 je do tego, \u017ceby robi\u0142y to, czego ty chcesz.<\/p>\n

Mo\u017cesz po prostu pozwoli\u0107 im psu\u0107 plastry do woli. \u015aci\u015bnij te\u017c ramki razem. Odst\u0119pniki na ramkach s\u0105 tam z jakiego\u015b powodu, wi\u0119c u\u017cywaj ich. Nie uk\u0142adaj ramek w r\u00f3wnych odleg\u0142o\u015bciach w korpusie. Je\u017celi masz nieodbudowan\u0105 w\u0119z\u0119, nie dawaj do korpusu mniejszej ilo\u015bci ramek. Je\u017celi pszczo\u0142om nie spodoba si\u0119 twoja w\u0119za (a tak naprawd\u0119 nigdy im si\u0119 nie podoba) i zostawisz im miejsce (uk\u0142adaj\u0105c ramki szerzej ni\u017c 35 mm mi\u0119dzy osiami) b\u0119d\u0105 raczej chcia\u0142y zbudowa\u0107 plastry mi\u0119dzy ramkami, a nie na w\u0119zie jak\u0105 im poda\u0142e\u015b. \u015aci\u015bni\u0119cie ramek do siebie zmniejsza t\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 na tyle, aby zniech\u0119ci\u0107 pszczo\u0142y do takiego zachowania, poniewa\u017c nie by\u0142oby tam wystarczaj\u0105co miejsca na czerw.<\/p>\n

Cz\u0119\u015bciowo dzieje si\u0119 tak, gdy\u017c pszczo\u0142om nie podoba si\u0119 decydowanie za nie o rozmiarze kom\u00f3rek. W\u0142asny plaster b\u0119d\u0105 budowa\u0107 ze znacznie wi\u0119kszym entuzjazmem, ni\u017c plaster na w\u0119zie. B\u0119d\u0105 wi\u0119c pr\u00f3bowa\u0107 unika\u0107 budowania na w\u0119zie. Jednym z rozwi\u0105za\u0144 jest zrezygnowanie z u\u017cywania w\u0119zy i przej\u015bcie na ramki bezw\u0119zowe. Innym rozwi\u0105zaniem jest u\u017cywanie w\u0119zy o rozmiarze kom\u00f3rki bli\u017cszym tego, kt\u00f3ry one chc\u0105 budowa\u0107. Kom\u00f3rka 5.4 mm u\u017cywana w standardowej w\u0119zie jest zdecydowanie wi\u0119ksza ni\u017c typowa kom\u00f3rka czerwiu robotnic. Kom\u00f3rka 4.9 mm jest temu bli\u017csza.<\/p>\n

Z regu\u0142y pszczo\u0142om nie podoba si\u0119 plastikowa w\u0119za. Rozwi\u0105zaniem jest umieszczenie takiej w\u0119zy w ulu w tym czasie kiedy pszczo\u0142y b\u0119d\u0105 w potrzebie budowy plastra. Nie podawaj im w\u0119zy woskowej razem z ramkami plastikowymi, bo ca\u0142kowicie zignoruj\u0105 plastik i odbuduj\u0105 w\u0119z\u0119 woskow\u0105. Kup w\u0119z\u0119 plastikow\u0105 powlekan\u0105 woskiem, je\u017celi chcesz, \u017ceby pszczo\u0142y \u0142atwiej j\u0105 przyj\u0119\u0142y. Mo\u017cesz te\u017c spryska\u0107 j\u0105 syropem, albo syropem zmieszanym z olejkami eterycznymi takimi jak \u201eHoney Bee Healthy\u201d, aby zamaskowa\u0107 zapach plastiku. Kiedy ju\u017c wyli\u017c\u0105 j\u0105 do czysta zdecydowanie \u0142atwiej j\u0105 zaakceptuj\u0105.<\/p>\n

A czasem i tak wszystko popsuj\u0105.<\/p>\n

Ile jest kom\u00f3rek na plastrze? <\/b><\/p>\n

Pe\u0142na ramka Langstrotha z w\u0119z\u0105 5.4mm \u2013 7000<\/p>\n

Pe\u0142na ramka Langstrotha z w\u0119z\u0105 4.9mm \u2013 8400<\/p>\n

Ramka Langstrotha 2\/3 (medium) z w\u0119z\u0105 5.4mm \u2013 4620<\/p>\n

Ramka Langstrotha 2\/3 (medium) z w\u0119z\u0105 4.9mm \u2013 5544<\/p>\n

Jak czy\u015bci\u0107 u\u017cywany sprz\u0119t? <\/b><\/p>\n

U\u017cywany sprz\u0119t by\u0142 tematem kontrowersji od ponad wieku. Zgnilec ameryka\u0144ski (AFB) wci\u0105\u017c jest problemem, ale prawda jest taka, \u017ce kiedy\u015b by\u0142 wi\u0119kszym. Tak naprawd\u0119 jedynym problemem u\u017cywanego sprz\u0119tu jest zgnilec. Spory zgnilca \u017cyj\u0105 praktycznie wiecznie (w ka\u017cdym razie d\u0142u\u017cej ni\u017c my), a zanieczyszczony sprz\u0119t jest prawdopodobnie jedn\u0105 z przyczyn rozwoju choroby. Wielu pszczelarzy, kt\u00f3rzy maj\u0105 zgnilca po prostu pal\u0105 ule, inni opalaj\u0105 je, albo u\u017cywaj\u0105 \u0142ugu. Niekt\u00f3rzy tak\u017ce \u201esma\u017c\u0105\u201d je w parafinie, albo w kalafonii.<\/p>\n

Chodzi jednak o to, \u017ce mo\u017cesz mie\u0107 do dyspozycji (za darmo lub tanio) u\u017cywane ule. Czyszczenie po myszach nie jest zbyt skomplikowane. Po prostu wystaw ul na deszcz, a\u017c zapach zniknie. Czyszczenie po motylicy r\u00f3wnie\u017c nie stanowi problemu. Wystarczy powycina\u0107 oprz\u0119dy (kt\u00f3re s\u0105 trudne do usuni\u0119cia dla pszcz\u00f3\u0142) i zeskroba\u0107 kokony. Je\u017celi plastry s\u0105 suche i \u0142amliwe, zostaw je pszczo\u0142om do naprawy, a potem b\u0119d\u0105 zupe\u0142nie w porz\u0105dku. Je\u017celi s\u0105 zakurzone, pszczo\u0142y je wyczyszcz\u0105. Prawdziwym zagro\u017ceniem jest zgnilec ameryka\u0144ski. Je\u017celi masz stary przeczerwiony plaster, na twoim miejscu przepatrzy\u0142bym go czy na dnach kom\u00f3rek nie ma \u201e\u0142usek\u201d, kt\u00f3re \u015bwiadczy\u0142yby o wyst\u0105pieniu zgnilca. Je\u017celi takie stwierdzisz powiniene\u015b potraktowa\u0107 zagro\u017cenie zgnilcem jako powa\u017cne. Niekt\u00f3rzy w tym momencie spaliliby ju\u017c wszystko. Zak\u0142adaj\u0105c, \u017ce nie zauwa\u017cy\u0142by\u015b tych \u201e\u0142usek\u201d co nale\u017ca\u0142oby zrobi\u0107? Nie mog\u0119 powiedzie\u0107 ci co zrobi\u0107, poniewa\u017c ryzyko istnieje zawsze, a gdy pojawi si\u0119 zgnilec nie chc\u0119, \u017ceby\u015b wini\u0142 o to mnie. Ale powiem ci co ja robi\u0119 w takich sytuacjach. Zawsze mia\u0142em sprz\u0119t ze \u017ar\u00f3de\u0142, kt\u00f3rym ufa\u0142em i wierzy\u0142em w ich uczciwo\u015b\u0107. Ule by\u0142y z regu\u0142y tanie, albo nawet dostawa\u0142em je za darmo i nic przy nich nie robi\u0142em. Nigdy nie mia\u0142em zgnilca w moich ulach.<\/p>\n

Obecnie kiedy nas\u0105czam moje ule w wosku i mam ku temu odpowiednie \u015brodki, po prostu zrobi\u0142bym to samo z otrzymanym u\u017cywanym sprz\u0119tem.<\/p>\n

Jak przygotowa\u0107 ul do zimowli?<\/b><\/p>\n

Odpowied\u017a na to pytanie jest o tyle problematyczna, \u017ce zale\u017cy od zlokalizowania twojej pasieki. Z zupe\u0142nie innymi zagadnieniami b\u0119dzie musia\u0142 si\u0119 zetkn\u0105\u0107 pszczelarz w Po\u0142udniowej Georgii, czy Po\u0142udniowej Kalifornii, ni\u017c pszczelarz w P\u00f3\u0142nocnej Minesocie albo w Anchorage na Alasce.<\/p>\n

Mog\u0119 wi\u0119c jedynie udzieli\u0107 par\u0119 og\u00f3lnych wskaz\u00f3wek i odnie\u015b\u0107 si\u0119 do moich do\u015bwiadcze\u0144 z centrum kraju. Mieszkam w po\u0142udniowej Nebrasce, a kiedy\u015b mieszka\u0142em w zachodniej Nebrasce na pog\u00f3rzu G\u00f3r Skalistych. Moje rady mog\u0105 by\u0107 u\u017cyteczne dla tych, kt\u00f3rzy mieszkaj\u0105 w rejonach o takim w\u0142a\u015bnie klimacie.<\/p>\n

Ogranicz przestrze\u0144. Nie ma powod\u00f3w aby zimuj\u0105c pszczo\u0142y na P\u00f3\u0142nocy mie\u0107 woln\u0105 przestrze\u0144 w ulach. Usun\u0105\u0142bym na zim\u0119 ka\u017cdy korpus, w kt\u00f3rym nie ma pszcz\u00f3\u0142 \u2013 niewa\u017cne czy z odbudowanymi plastrami czy z w\u0119z\u0105.<\/p>\n

Zabezpiecz przed myszami. Myszy potrafi\u0105 zrujnowa\u0107 ul. Je\u017celi masz dolne wylotki upewnij si\u0119, \u017ce masz pozak\u0142adane blokady na myszy. Siatka metalowa z oczkami sze\u015bciomilimetrowymi jest do tego wystarczaj\u0105ca.<\/p>\n

Usu\u0144 kraty odgrodowe. Je\u017celi u\u017cywasz krat musisz je usun\u0105\u0107 zanim zima si\u0119 rozpocznie. Matka pszczela mo\u017ce zosta\u0107 po niew\u0142a\u015bciwej stronie kraty odgrodowej i umrze\u0107 z zimna gdy pogoda si\u0119 pogorszy.<\/p>\n

Zapewnij pszczo\u0142om jaki\u015b g\u00f3rny wylotek lub wentylacj\u0119. Ja u\u017cywam tylko g\u00f3rnych wylotk\u00f3w i \u017cadnych dolnych, ale niezale\u017cnie od tego jak robisz, powiniene\u015b zapewni\u0107 jaki\u015b otw\u00f3r u g\u00f3ry, \u017ceby wilgotne powietrze opuszcza\u0142o ul i \u017ceby nie skrapla\u0142o si\u0119 na g\u00f3rnej pokrywie, a tak\u017ce aby pszczo\u0142y mia\u0142y wyj\u015bcie w przypadku wysokiej warstwy pokrywy \u015bnie\u017cnej czy du\u017cej ilo\u015bci martwych pszcz\u00f3\u0142 na dennicy. Zwykle ludzie pytaj\u0105 czy nie ucieknie w\u00f3wczas ciep\u0142o. Ch\u0142\u00f3d rzadko jest problemem. Z regu\u0142y to skraplaj\u0105ca si\u0119 para wodna, kapi\u0105ca z g\u00f3ry, zabija pszczo\u0142y w zimie.<\/p>\n

Upewnij si\u0119, \u017ce maj\u0105 wystarczaj\u0105co pokarmu w zimie. W mojej cz\u0119\u015bci kraju, przy w\u0142oskich pszczo\u0142ach ul powinien wa\u017cy\u0107 co najmniej 68 kilogram\u00f3w, aby mie\u0107 pewno\u015b\u0107, \u017ce pszczo\u0142om wystarczy pokarmu. Zapewne da\u0142yby rad\u0119 przy wadze 45 kilogram\u00f3w, ale mog\u0142oby si\u0119 okaza\u0107, \u017ce wiosn\u0105 przy wychowie czerwiu pszczo\u0142y zjedz\u0105 za du\u017co i mo\u017ce im zabrakn\u0105\u0107. Przy ka\u017cdej wadze ula poni\u017cej 45 kilogram\u00f3w osobi\u015bcie martwi\u0142bym si\u0119 czy im starczy. Pszczo\u0142y nale\u017cy karmi\u0107 kiedy wci\u0105\u017c jest ciep\u0142o, gdy\u017c nie b\u0119d\u0105 pobiera\u0107 syropu gdy si\u0119 och\u0142odzi. Kiedy ju\u017c ul osi\u0105gnie odpowiedni\u0105 wag\u0119 nie ma powodu, \u017ceby karmi\u0107 dalej. Waga 68 kilogram\u00f3w to w przybli\u017ceniu 2 korpusy na pe\u0142n\u0105 ramk\u0119 Langstrotha, 3 korpusy na ramk\u0119 2\/3, albo 4 korpusu 8 ramkowe na ramk\u0119 LN 2\/3 \u2013 w wi\u0119kszo\u015bci zape\u0142nione miodem.<\/p>\n

Owija\u0142em ule tylko raz i musz\u0119 przyzna\u0107, \u017ce nie by\u0142em specjalnie zachwycony efektami. Je\u017celi jednak jest to norm\u0105 dla pszczelarzy w miejscu, w kt\u00f3rym \u017cyjesz, by\u0107 mo\u017ce powiniene\u015b to r\u00f3wnie\u017c rozwa\u017cy\u0107. Najcz\u0119\u015bciej ule owija si\u0119 pap\u0105, gdy\u017c to zapewnia dodatkowe ciep\u0142o w s\u0142oneczne dni. W moim odczuciu to zatrzymywa\u0142o zbyt du\u017co wilgoci. Ule owija si\u0119 tak\u017ce nas\u0105czon\u0105 woskiem tektur\u0105, gdy\u017c pozostawia ona poduszk\u0119 powietrzn\u0105 dooko\u0142a ula. Wydaje si\u0119 to lepszym rozwi\u0105zaniem na problem wilgoci.<\/p>\n

Niech ci si\u0119 nie wydaje, \u017ce podgrzewanie normalnej silnej rodziny jej pomo\u017ce. Tak si\u0119 nie stanie. Gruba izolacja r\u00f3wnie\u017c nie pomo\u017ce silnej rodzinie. Nie wno\u015b pszcz\u00f3\u0142 do \u017cadnych pomieszcze\u0144, one potrzebuj\u0105 czasem zrobi\u0107 oblot. Nie obk\u0142adaj uli r\u00f3wnie\u017c s\u0142omianymi snopkami \u2013 to tylko przyci\u0105gnie myszy. Je\u017celi dasz rad\u0119 powiniene\u015b zapewni\u0107 za to os\u0142on\u0119 przed wiatrem.<\/p>\n

Jak daleko lataj\u0105 zbieraczki?<\/b><\/p>\n

Zgodnie z tym co m\u00f3wi\u0142 Brat Adam jego pszczo\u0142y lata\u0142y po nektar z wrzosu nawet do 8 kilometr\u00f3w i wi\u0119cej. Huber oznacza\u0142 robotnice i wywozi\u0142 je na r\u00f3\u017cne odleg\u0142o\u015bci od ula i wypuszcza\u0142 \u2013 zbieraczki zawsze wraca\u0142y do ula je\u017celi by\u0142y wypuszczone w odleg\u0142o\u015bci nie wi\u0119kszej ni\u017c dwa i p\u00f3\u0142 kilometra. W wi\u0119kszej odleg\u0142o\u015bci ju\u017c si\u0119 tak nie dzia\u0142o. Huber tak\u017ce uwa\u017ca\u0142, i ma to wiele sensu, \u017ce odleg\u0142o\u015b\u0107 na jak\u0105 lataj\u0105 pszczo\u0142y w du\u017cej mierze zale\u017cy od dost\u0119pno\u015bci po\u017cytk\u00f3w. Wydaje si\u0119, \u017ce wielko\u015b\u0107 pszczo\u0142y ma tu r\u00f3wnie\u017c znaczenie. Brat Adam twierdzi\u0142, \u017ce rodzima Apis Mellifera Mellifera, kt\u00f3ra jest mniejsza, lata\u0142a do o\u015bmiu kilometr\u00f3w na po\u017cytek wrzosowy, ale gdy zast\u0105pi\u0142 je w\u0142oszkami, kt\u00f3re by\u0142y wi\u0119ksze, te ju\u017c tak daleko nie lata\u0142y. Dee Lusby stwierdzi\u0142a, \u017ce pszczo\u0142y pochodz\u0105ce z ma\u0142ej kom\u00f3rki, przynosi\u0142y zupe\u0142nie inny py\u0142ek ni\u017c przed regresj\u0105. W oparciu o znajomo\u015b\u0107 kwitnienia ro\u015blin zale\u017cnych od zapylaczy, uzna\u0142a, \u017ce pszczo\u0142y pochodz\u0105ce z ma\u0142ej kom\u00f3rki lataj\u0105 znacznie dalej ni\u017c pszczo\u0142y z du\u017cej kom\u00f3rki. To zgadza\u0142oby si\u0119 z obserwacjami Brata Adama.<\/p>\n

Jak daleko lataj\u0105 trutnie na trutowiska?<\/b><\/p>\n

Tak naprawd\u0119 tego chyba nikt nie wie. Lataj\u0105c na trutowiska kieruj\u0105 si\u0119 wskaz\u00f3wkami topograficznymi, podobnie jak pozosta\u0142o\u015bciami feromon\u00f3w. Trutowiska z regu\u0142y tworz\u0105 si\u0119 tam, gdzie obszary zadrzewione stykaj\u0105 si\u0119 ze sob\u0105. Badania wskazuj\u0105, \u017ce trutnie z regu\u0142y lataj\u0105 na najbli\u017csze trutowisko, kt\u00f3rego umiejscowienie zale\u017cy od ukszta\u0142towania terenu, ilo\u015bci uli w otoczeniu. Odleg\u0142o\u015bci s\u0105 tak naprawd\u0119 trudne do przewidzenia. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 naukowc\u00f3w twierdzi jednak, \u017ce przeci\u0119tnie trutnie lataj\u0105 bli\u017cej ni\u017c matki pszczele.<\/p>\n

Jak daleko na lot godowy lataj\u0105 matki pszczele?<\/b><\/p>\n

W zasadzie jak ze wszystkimi zagadnieniami pszczelarskimi, zale\u017cy to od wielu zmiennych i trudno tak naprawd\u0119 to powiedzie\u0107. Jay Smith, kt\u00f3ry pr\u00f3bowa\u0142 unasienniania na wyspie, twierdzi\u0142, \u017ce matki lataj\u0105 co najmniej na odleg\u0142o\u015b\u0107 3,2 km. Niekt\u00f3rzy twierdz\u0105, \u017ce jest to odleg\u0142o\u015b\u0107 od sze\u015bciu do o\u015bmiu kilometr\u00f3w. Jednak s\u0142ysza\u0142em r\u00f3wnie\u017c, opowie\u015bci pszczelarzy, kt\u00f3rzy zaobserwowali unasiennienie matek bezpo\u015brednio na pasiece (dowodzi\u0107 temu mia\u0142y chmary lataj\u0105cych trutni i kr\u00f3lowa szybko wracaj\u0105ca do rodziny weselnej).<\/p>\n

Ile uli mog\u0119 postawi\u0107 na p\u00f3\u0142 hektarze ziemi?<\/b><\/p>\n

Pytanie to zak\u0142ada, \u017ce pszczo\u0142y pozostan\u0105 na tym kawa\u0142ku ziemi. Prawda jest jednak taka, \u017ce b\u0119d\u0105 lata\u0107 na powierzchni kilku tysi\u0119cy hektar\u00f3w (trzydzie\u015bci dwa kilometry kwadratowe).<\/p>\n

Ile uli mog\u0119 postawi\u0107 w jednym miejscu?<\/b><\/p>\n

Na to pytanie trudno jest udzieli\u0107 jednoznacznej odpowiedzi. Nawet to samo miejsce mo\u017ce r\u00f3\u017cni\u0107 si\u0119 ka\u017cdego roku w ilo\u015bci dost\u0119pnego nektaru, a to z kolei zale\u017cy cho\u0107by od czasu, w kt\u00f3rym wyst\u0119puj\u0105 deszcze, lub te\u017c wczesne czy p\u00f3\u017ane przymrozki. W miejscu gdzie wyst\u0119puje naprawd\u0119 dobry po\u017cytek (np. jak w \u015brodku kilku tysi\u0119cy hektar\u00f3w – tj. 32 kilometr\u00f3w kwadratowych – nostrzyka) czasem niemo\u017cliwe jest wr\u0119cz przepszczelenie okolicy, przynajmniej do ko\u0144ca tego\u017c po\u017cytku. Co do zasady w wi\u0119kszo\u015bci teren\u00f3w wiejskich, gdzie wyst\u0119puj\u0105 typowe uprawy rolne, takie jak kukurydza, fasola, lucerna itp., oko\u0142o 20 uli to g\u00f3rna granica ekonomicznej op\u0142acalno\u015bci, zwi\u0119kszanie ponad kt\u00f3r\u0105 mo\u017ce kosztowa\u0107 ci\u0119 mniejsze zbiory miodu. Spr\u00f3buj stopniowo zwi\u0119ksza\u0107 ilo\u015b\u0107 uli, dop\u00f3ki nie zorientujesz si\u0119, \u017ce zbytnia konkurencja pszcz\u00f3\u0142 prowadzi do zmniejszenia zbior\u00f3w.<\/p>\n

Od ilu uli powinien zacz\u0105\u0107 pocz\u0105tkuj\u0105cy pszczelarz?<\/b><\/p>\n

Odpowied\u017a standardowa to dwa. Ja powiedzia\u0142bym dwa i p\u00f3\u0142 do czterech. T\u0105 po\u0142ow\u0105 by\u0142by odk\u0142ad. Jeden ul nie pozwoli ci na rozwi\u0105zanie typowych problem\u00f3w pszczelarskich, takich jak bezmateczno\u015b\u0107 w rodzinie, podejrzenie bezmateczno\u015bci, czy czerwi\u0105ce robotnice (trut\u00f3wki). Wi\u0119cej ni\u017c cztery dla pocz\u0105tkuj\u0105cego pszczelarza mo\u017ce by\u0107 trudne do ogarni\u0119cia.<\/p>\n

Ile miodu b\u0119d\u0119 mia\u0142 z ula?<\/b><\/p>\n

W niekt\u00f3re lata 90 kilogram\u00f3w. W niekt\u00f3re lata pszczo\u0142y zjedz\u0105 90 kilogram\u00f3w cukru i nie dadz\u0105 miodu w og\u00f3le. Nie da si\u0119 tego przewidzie\u0107, ale przeci\u0119tnie powinna by\u0107 ilo\u015b\u0107 pomi\u0119dzy zero a dziewi\u0119\u0107dziesi\u0105t.<\/p>\n

Usytuowanie uli?<\/b><\/p>\n

\u201eGdzie powinienem postawi\u0107 ule?\u201d. Problem w tym, \u017ce odpowied\u017a wcale nie jest prosta. Ale spo\u015br\u00f3d podanych poni\u017cej kryteri\u00f3w wyboru miejsca (kt\u00f3re u\u0142o\u017cy\u0142em od najistotniejszego) kierowa\u0142bym si\u0119 najistotniejszymi, ewentualnie po\u015bwi\u0119caj\u0105c te mniej wa\u017cne, je\u017celi nie da si\u0119 ich spe\u0142ni\u0107.<\/p>\n

Bezpiecze\u0144stwo. Podstawow\u0105 spraw\u0105 jest umieszczenie uli w miejscu gdzie pszczo\u0142y nie b\u0119d\u0105 stanowi\u0107 zagro\u017cenia, b\u0105d\u017a dla zwierz\u0105t uwi\u0105zanych na \u0142a\u0144cuchach lub przebywaj\u0105cych w zagrodach, kt\u00f3re nie dadz\u0105 rady uciec gdyby zosta\u0142y zaatakowane, b\u0105d\u017a dla przechodni\u00f3w, kt\u00f3rzy nie maj\u0105 \u015bwiadomo\u015bci, \u017ce w pobli\u017cu znajduj\u0105 si\u0119 ule. Je\u017celi pszczo\u0142y maj\u0105 by\u0107 usytuowane blisko \u015bcie\u017cek, kt\u00f3rymi chodz\u0105 ludzie, powiniene\u015b zamontowa\u0107 parawan, kt\u00f3ry b\u0119dzie wymusza\u0142 na pszczo\u0142ach lot nad g\u0142owami przechodni\u00f3w. Poza tym wylotek ula powinien by\u0107 skierowany w stron\u0119 przeciwn\u0105 do miejsca, w kt\u00f3rym cz\u0119sto znajduj\u0105 si\u0119 ludzie. Dla bezpiecze\u0144stwa samych pszcz\u00f3\u0142 ule powinny by\u0107 ustawione w takim miejscu aby zwierz\u0119ta gospodarskie nie ociera\u0142y si\u0119 o nie i nie wywr\u00f3ci\u0142y ich i \u017ceby nie mia\u0142y do nich dost\u0119pu nied\u017awiedzie.<\/p>\n

Wygodny dost\u0119p. Istotny jest wygodny dojazd w pobli\u017ce uli samochodem. Noszenie nadstawek jest zbyt ci\u0119\u017ck\u0105 prac\u0105. A pe\u0142ne nadstawki mog\u0105 wa\u017cy\u0107 od 22 (o\u015bmioramkowy LN 2\/3) do 41 kilogram\u00f3w (pe\u0142ny korpus Langstrotha). To samo tyczy si\u0119 przywo\u017cenia sprz\u0119tu na pasiek\u0119 czy karmienia pszcz\u00f3\u0142. Mo\u017ce zdarzy\u0107 ci si\u0119 potrzeba dokarmienia nawet ponad dwudziestu kilogram\u00f3w syropu i donoszenie takiej ilo\u015bci do ka\u017cdego ula nie by\u0142oby zbyt praktycznym rozwi\u0105zaniem. Poza tym nauczysz si\u0119 o wiele wi\u0119cej o pszczo\u0142ach kiedy ul stoi w twoim ogr\u00f3dku, a nie 30 kilometr\u00f3w dalej na dzia\u0142ce znajomego. Pasieczysko par\u0119 kilometr\u00f3w od domu b\u0119dzie zdecydowanie lepiej zadbane ni\u017c takie, kt\u00f3re znajduje si\u0119 sto kilometr\u00f3w dalej.<\/p>\n

Dobry po\u017cytek. Je\u017celi masz kilka opcji najlepiej jest wybra\u0107 takie miejsce gdzie po\u017cytki s\u0105 najlepsze. Nostrzyk albo lucerna wysiewane dla zbi\u00f3rki nasion, czy tulipanowiec ameryka\u0144ski mog\u0105 przechyli\u0107 szal\u0119 pomi\u0119dzy rekordowymi zbiorami po 90 lub wi\u0119cej kilogram\u00f3w miodu, a skromnym utrzymaniem \u017celaznego zapasu. Pami\u0119taj jednak, \u017ce pszczo\u0142y nie polec\u0105 tylko na po\u017cytek na twojej ziemi, a b\u0119d\u0105 odwiedza\u0107 ro\u015bliny na obszarze kilku tysi\u0119cy hektar\u00f3w dooko\u0142a uli.<\/p>\n

Poza miejscem ucz\u0119szczanym. My\u015bl\u0119, \u017ce istotnym jest ustawienie uli w miejscu, kt\u00f3re nie b\u0119dzie przeszkadza\u0107 wszystkim dooko\u0142a. Innymi s\u0142owy nie stawiaj ich w miejscu ucz\u0119szczanych \u015bcie\u017cek, gdy\u017c pszczo\u0142y w czasie niedostatk\u00f3w po\u017cytk\u00f3w czy b\u0119d\u0105c w z\u0142ym nastroju mog\u0105 kogo\u015b niepokoi\u0107 czy \u017c\u0105dli\u0107. Nie stawiaj ula w takim miejscu gdzie prawdopodobnie nie b\u0119dziesz sobie \u017cyczy\u0142 obecno\u015bci pszcz\u00f3\u0142.<\/p>\n

Pe\u0142ne s\u0142o\u0144ce. Z mojego do\u015bwiadczenia wynika, \u017ce ule ustawione w pe\u0142nym s\u0142o\u0144cu maj\u0105 mniej problem\u00f3w zdrowotnych i daj\u0105 wi\u0119cej miodu. Je\u017celi r\u00f3\u017cne miejsca wypadaj\u0105 w ocenie tak samo, to z dwojga wybra\u0142bym miejsce nas\u0142onecznione. Jedyn\u0105 zalet\u0105 ustawienia uli w cieniu jest to, \u017ce nie b\u0119dziesz przy nich pracowa\u0142 w gor\u0105cym s\u0142o\u0144cu.<\/p>\n

Miejsce bezwietrzne. Pozytywnie trzeba oceni\u0107 miejsca, w kt\u00f3rych zimny zimowy wiatr nie uderza w ule, a tak\u017ce mniejsze jest prawdopodobie\u0144stwo wywr\u00f3cenia ula czy zdmuchni\u0119cia daszka. To nie jest dla mnie najwa\u017cniejsze kryterium, ale dobrze jest mie\u0107 miejsce, w kt\u00f3rym wiatry nie s\u0105 za silne. Ta zasada w\u0142a\u015bciwie wyklucza ustawienie uli na szczytach pag\u00f3rk\u00f3w.<\/p>\n

Unikaj miejsc nisko po\u0142o\u017conych. Nie chodzi o to, \u017ceby umieszcza\u0107 ule na wy\u017cej po\u0142o\u017conych obszarach, jednak raczej unikam ustawiania ich w miejscach gdzie osiadaj\u0105 rosy, mg\u0142y, albo zimne powietrze. Nie chcia\u0142bym mie\u0107 te\u017c uli w miejscu gdzie by\u0142yby zagro\u017cone w czasie powodzi.<\/p>\n

Je\u017celi \u017cyjesz w miejscu o bardzo gor\u0105cym klimacie, miejsce w kt\u00f3rym ule maj\u0105 cie\u0144 w po\u0142udnie by\u0142yby dobre, ale za bardzo bym si\u0119 tym nie przejmowa\u0142.<\/p>\n

W ko\u0144cu pszczo\u0142y doskonale adaptuj\u0105 si\u0119 do \u015brodowiska. W zasadzie dla nich to prawie wszystko jedno, wi\u0119c umie\u015b\u0107 ule w taki spos\u00f3b, \u017ceby by\u0142o to wygodne dla Ciebie, a je\u017celi jest to mo\u017cliwe spr\u00f3buj zapewni\u0107 przynajmniej niekt\u00f3re z tych kryteri\u00f3w. Mocno w\u0105tpliwym jest czy znajdziesz miejsce, kt\u00f3re spe\u0142nia je wszystkie.<\/p>\n

Sadzenie ro\u015blin miododajnych?<\/b><\/p>\n

Pszczelarze bardzo cz\u0119sto dopytuj\u0105 jakie ro\u015bliny powinni nasadzi\u0107 lub wysia\u0107 dla pszcz\u00f3\u0142. Najwa\u017cniejsze \u017ceby\u015b zrozumia\u0142, \u017ce pszczo\u0142y nie b\u0119d\u0105 pracowa\u0142y tylko na ro\u015blinach na twojej ziemi. Zbieraczki polec\u0105 na po\u017cytki oddalone nawet na 3.2 km od ula (32 kilometr\u00f3w kwadratowych). Jest niesamowicie trudno wsadzi\u0107 wystarczaj\u0105co ro\u015blin na ca\u0142oroczny po\u017cytek towarowy dla pszcz\u00f3\u0142, o ile nie jeste\u015b w\u0142a\u015bcicielem kilku tysi\u0119cy hektar\u00f3w. Ale nie stanowi a\u017c tak du\u017cego problemu posadzenie ro\u015blin, kt\u00f3re wype\u0142ni\u0105 pszczo\u0142om \u201edziury po\u017cytkowe\u201d. Najtrudniejszym okresem dla pszcz\u00f3\u0142 jest wczesna wiosna (od lutego do kwietnia), jesie\u0144 (od wrze\u015bnia do pierwszych przymrozk\u00f3w), oraz letnie okresy bezpo\u017cytkowe (tu gdzie mieszkam jest to mniej wi\u0119cej \u015brodek lata, a cenne b\u0119d\u0105 tylko te ro\u015bliny, kt\u00f3re nektaruj\u0105 przy niewielkiej ilo\u015bci opad\u00f3w deszczu). Wi\u0119c ja skupi\u0142bym si\u0119 na ro\u015blinach wype\u0142niaj\u0105cych te luki. Wysiewanie lub posadzenie wielu gatunk\u00f3w ro\u015blin miododajnych b\u0119dzie lepszym rozwi\u0105zaniem dla wype\u0142nienia luk, ni\u017c gdy posadzimy zaledwie jeden czy dwa gatunki. Na pewno nie zaszkodzi wysianie nostrzyka (zar\u00f3wno bia\u0142ego i jak i \u017c\u00f3\u0142tego, gdy\u017c nektaruj\u0105 one w innych okresach), a tak\u017ce koniczyny bia\u0142ej, komornicy zwyczajnej, og\u00f3recznika lekarskiego, k\u0142osowca fenku\u0142owego, czy sadzenie tulipanowca ameryka\u0144skiego lub robinii akacjowej. Te ro\u015bliny jednak nie wype\u0142ni\u0105 wczesnej i p\u00f3\u017anej luki po\u017cytkowej, a co najwy\u017cej mog\u0105 uzupe\u0142ni\u0107 zbiory pszcz\u00f3\u0142 czy wype\u0142ni\u0107 jak\u0105\u015b luk\u0119 w czasie sezonu. Ro\u015bliny wczesne py\u0142kodajne to klon czerwony, wierzby, wi\u0105z, krokusy, judaszowiec kanadyjski, mirabelki, czeremcha i inne drzewa owocowe. Dobrze je\u017celi jest du\u017co mniszka lekarskiego. Mo\u017cesz zebra\u0107 jego zasuszone nasiona od ludzi, kt\u00f3rzy maj\u0105 go mn\u00f3stwo w swoich trawnikach \u2013 zbierz je do worka i rozrzu\u0107 dooko\u0142a. Cykoria i naw\u0142o\u0107 s\u0105 cennym po\u017cytkiem w okresach bezpo\u017cytkowych i najcz\u0119\u015bciej kwitn\u0105 jeszcze od lipca a\u017c do pierwszych przymrozk\u00f3w. Dobrym p\u00f3\u017anym po\u017cytkiem s\u0105 astry. Najwa\u017cniejsze, \u017ceby mie\u0107 jednak \u015bwiadomo\u015b\u0107, \u017ce po prostu staramy si\u0119 wype\u0142nia\u0107 luki, a nie tworzy\u0107 po\u017cytki towarowe.<\/p>\n

Kraty odgrodowe?<\/b><\/p>\n

Kraty odgrodowe by\u0142y kontrowersyjnym pomys\u0142em w pszczelarstwie od samego pocz\u0105tku gdy je wymy\u015blono. Ja bardzo szybko z nich zrezygnowa\u0142em w mojej pszczelarskiej praktyce. Pszczo\u0142y nie chcia\u0142y przez nie przechodzi\u0107 i nie chcia\u0142y pracowa\u0107 w nadstawkach. Dla mnie wydawa\u0142y si\u0119 bardzo nienaturalne i ograniczaj\u0105ce. W mojej ocenie warto je mie\u0107 pod r\u0119k\u0105 i u\u017cywa\u0107 w czasie wychowu matek, albo przy ich wyszukiwaniu, ale na co dzie\u0144 ich nie u\u017cywam.<\/p>\n

Motywacja do ich u\u017cywania:<\/p>\n

\u0141atwiej znale\u017a\u0107 matk\u0119 je\u017celi mam ograniczony obszar, w kt\u00f3rym musz\u0119 jej szuka\u0107. Ale wed\u0142ug mnie ten obszar jest do\u015b\u0107 niewielki. Rzadko znajduj\u0119 matki poza miejscami najwi\u0119kszej koncentracji pszcz\u00f3\u0142, a to cz\u0119sto zaw\u0119\u017ca poszukiwania do kilku ramek. Ale to dobry pow\u00f3d je\u017celi potrzebujesz cz\u0119sto wyszukiwa\u0107 matk\u0119. W okresach hodowli matek czasem mo\u017ce to by\u0107 nawet raz w tygodniu, a krata odgrodowa mo\u017ce ci wtedy zaoszcz\u0119dzi\u0107 troch\u0119 czasu.<\/p>\n

Brak czerwiu w nadstawkach. Sk\u0142adanie jaj w nadstawkach obserwowa\u0142em tylko wtedy gdy w gnie\u017adzie nie by\u0142o ju\u017c miejsca. Gdyby matka nie mog\u0142a w\u00f3wczas sk\u0142ada\u0107 jaj w nadstawkach to zapewne pszczo\u0142y wyroi\u0142yby si\u0119. Poza tym matka mo\u017ce czerwi\u0107 w nadstawce w kom\u00f3rkach trutowych, je\u017celi w gnie\u017adzie nie ma takich ramek. Je\u017celi nie chcesz czerwiu w nadstawkach to powiniene\u015b da\u0107 do gniazda ramk\u0119 trutow\u0105. Zorientujesz si\u0119 w\u00f3wczas jak du\u017cy post\u0119p zrobi\u0142e\u015b w tej dziedzinie. Poza tym, je\u017celi u\u017cywasz takich samych ramek w ca\u0142ym ulu i nie u\u017cywasz chemii, wystarczy prze\u0142o\u017cy\u0107 zaczerwion\u0105 ramk\u0119 do gniazda i ewentualnie zabra\u0107 stamt\u0105d jedn\u0105 ramk\u0119 z miodem, \u017ceby uzupe\u0142ni\u0107 nadstawk\u0119.<\/p>\n

Je\u017celi chcesz ich u\u017cywa\u0107.<\/p>\n

Je\u017celi chcesz u\u017cywa\u0107 krat odgrodowych, pami\u0119taj, \u017ce pszczo\u0142y musz\u0105 przez ni\u0105 przechodzi\u0107. Gdy zar\u00f3wno w gnie\u017adzie jak i nadstawkach masz ramki tego samego rozmiaru, to mo\u017cesz po prostu prze\u0142o\u017cy\u0107 par\u0119 ramek z czerwiem otwartym (rzecz jasna uwa\u017caj\u0105c aby nie prze\u0142o\u017cy\u0107 matki) nad kart\u0119 \u2013 to powinno pom\u00f3c. Gdy pszczo\u0142y zaczn\u0105 budowa\u0107 ramki w nadstawce, mo\u017cesz plastry z powrotem prze\u0142o\u017cy\u0107 do gniazda. Inn\u0105 opcj\u0105 (w szczeg\u00f3lno\u015bci je\u017celi u\u017cywasz ramek r\u00f3\u017cnych rozmiar\u00f3w) jest wycofanie kraty przynajmniej do czasu a\u017c pszczo\u0142y nie odbuduj\u0105 przynajmniej jednej nadstawki (przy wprowadzaniu jej zn\u00f3w musisz uwa\u017ca\u0107, \u017ceby nie prze\u0142o\u017cy\u0107 matki, a poza tym trzeba zwr\u00f3ci\u0107 uwag\u0119 na to, \u017ceby trutnie mia\u0142y jakie\u015b wyj\u015bcie znad kraty.<\/p>\n

\u201ePocz\u0105tkuj\u0105cy pszczelarze nie powinni u\u017cywa\u0107 krat odgrodowych aby zapobiec czerwieniu matek w nadstawkach. Wydaje si\u0119 jednak, \u017ce powinni mie\u0107 zawsze krat\u0119 odgrodow\u0105 w pasiece, aby u\u017cywa\u0107 jej do szukania matki, albo ograniczania jej dost\u0119pu do ramek, kt\u00f3re pszczelarz b\u0119dzie potrzebowa\u0142 usun\u0105\u0107\u201d – <\/i>\u201eThe How-To-Do-It book of Beekeeping\u201d Richard Taylor.<\/p>\n

Bezmatek?<\/b><\/p>\n

To pytanie nieustannie wraca na forach pszczelarskich: \u201eCzy moja rodzina jest bezmatkiem?\u201d. Objawy prowokuj\u0105ce to pytanie mog\u0105 si\u0119 r\u00f3\u017cni\u0107, a i pora roku r\u00f3wnie\u017c mo\u017ce mie\u0107 tu znaczenie. Bardzo istotne jest, aby zna\u0107 odpowied\u017a powy\u017cej przytoczone pytanie, ale tak naprawd\u0119 czasem sytuacja jest bardziej skomplikowana ni\u017c si\u0119 wydaje.<\/p>\n

Najcz\u0119stszym powodem, dla kt\u00f3rego pada to pytanie jest brak jajeczek i czerwiu. Wielu pocz\u0105tkuj\u0105cych pszczelarzy nie znalaz\u0142oby matki, nawet gdyby\u015b ja oznaczy\u0142 i umie\u015bci\u0142 na plastrze bezpo\u015brednio przed nimi. To mo\u017ce te\u017c zdarzy\u0107 si\u0119 czasem nawet zaawansowanym pszczelarzom, w niekt\u00f3re dni w du\u017cej rodzinie pszczelej. A wi\u0119c je\u017celi nie mo\u017cesz znale\u017a\u0107 matki to jeszcze nic nie znaczy. Brak jajeczek i czerwiu w ulu jest istotn\u0105 wskaz\u00f3wk\u0105, ale wcale nie dowodzi, \u017ce nie ma matki. Dowodzi to tylko temu, \u017ce nie ma czerwi\u0105cej matki i przez jaki\u015b czas jej nie by\u0142o. Ale r\u00f3wnie dobrze mo\u017ce by\u0107 matka nieunasienniona, kt\u00f3ra nie rozpocz\u0119\u0142a jeszcze czerwienia.<\/p>\n

Wykonajmy troch\u0119 pszczelich oblicze\u0144. Ile czasu potrzeba, \u017ceby zobaczy\u0107 jajeczka od nast\u0119pczyni, je\u017celi przez przypadek dzisiaj zabi\u0142e\u015b matk\u0119 pszczel\u0105? Ile czerwiu otwartego i krytego b\u0119dzie w ulu w chwili kiedy zobaczysz jajeczka od nowej matki ratunkowej? Odpowied\u017a brzmi zero. Je\u017celi pszczo\u0142y straci\u0142yby matk\u0119 i zacz\u0119\u0142y wychowanie nowej od czterodniowej larwy (cztery dni od wyklucia larwy z jaja), minie jeszcze jedena\u015bcie dni zanim pojawi si\u0119 matka*. Kolejny tydzie\u0144 zanim dojrzeje i jeszcze tydzie\u0144 na loty godowe i rozpocz\u0119cie czerwienia. To w przybli\u017ceniu 25 dni (plus minus tydzie\u0144). Przez 25 dni wszystkie jaja wykluj\u0105 si\u0119, czerw zostanie zasklepiony i wygryz\u0105 si\u0119 pszczo\u0142y**. W zwi\u0105zku z tym nie ma w ulu \u017cadnego czerwiu, ale jest matka.<\/p>\n

Problem b\u0119dzie wtedy gdy m\u0142oda matka wylecia\u0142a na lot godowy i nie wr\u00f3ci\u0142a \u2013 w\u00f3wczas nie mamy matki, a ul wygl\u0105da tak samo. Brak jajek, brak czerwiu \u2013 nawet pojedynczych kom\u00f3rek. Jak wi\u0119c odpowiedzie\u0107 na zadane pytanie? Podaj im ramk\u0119 z m\u0142odym czerwiem i jajkami i zobacz co zrobi\u0105 pszczo\u0142y. Je\u017celi za par\u0119 dni pojawi\u0105 si\u0119 mateczniki to znaczy, \u017ce nie by\u0142o matki. Mo\u017cesz w\u00f3wczas poda\u0107 pszczo\u0142om matk\u0119, albo pozwoli\u0107 im na wychowanie jej z za\u0142o\u017conych matecznik\u00f3w.<\/p>\n

Kolejny problem mo\u017ce objawi\u0107 si\u0119 czerwiem rzadkim, rozstrzelonym na plastrze. Czasem mo\u017ce to wskazywa\u0107 na obecno\u015b\u0107 trut\u00f3wek. Na pocz\u0105tku pszczo\u0142y w wi\u0119kszo\u015bci usuwaj\u0105 larwy trutowe z kom\u00f3rek robotnic, zostawiaj\u0105c tylko nieliczne kom\u00f3rki zaczerwione. Mo\u017ce to by\u0107 jednak spowodowane tym, \u017ce m\u0142oda matka rozpoczyna czerwienie. Z regu\u0142y zaczerwi tylko skrawek, a nie rozstrzeli czerwiu rzadko na ca\u0142ym plastrze. Poradzenie sobie z trut\u00f3wkami wymaga troch\u0119 wi\u0119cej wysi\u0142ku.<\/p>\n

Jedn\u0105 z metod oceny bezmateczno\u015bci rodziny jest jej os\u0142uchanie. Je\u017celi nie wiesz jak brzmi rodzina bezmateczna, usu\u0144 matk\u0119 z ula na par\u0119 minut i pos\u0142uchaj. Pszczo\u0142y zaczn\u0105 hucze\u0107 \u2013 czasem okre\u015bla si\u0119 to jako huczenie bezmatka (\u201equeenless roar\u201d).<\/p>\n

Kolejn\u0105 wskaz\u00f3wk\u0105 mog\u0105c\u0105 \u015bwiadczy\u0107 o obecno\u015bci matki, kt\u00f3ra przygotowuje si\u0119 do podj\u0119cia czerwienia jest skrawek z pustymi kom\u00f3rkami otoczonymi przez kom\u00f3rki z nektarem. Ten kawa\u0142ek przygotowywany jest przez pszczo\u0142y dla matki do zaczerwienia.<\/p>\n

O bezmateczno\u015bci ula \u015bwiadczy\u0107 mog\u0105 zachowania pszcz\u00f3\u0142, kt\u00f3re mo\u017cna by okre\u015bli\u0107 jako \u201ezrz\u0119dliwe\u201d czy \u201eospa\u0142e\u201d. Ale i tak powiniene\u015b w\u00f3wczas poszuka\u0107 jajeczek i larw.<\/p>\n

Podsumowuj\u0105c nale\u017cy stwierdzi\u0107, \u017ce bezmateczno\u015b\u0107 jest trudna do zdiagnozowania. Zestawienie kilku z tych symptom\u00f3w (brak jajek i czerwiu, \u201ehuczenie\u201d pszcz\u00f3\u0142, ospa\u0142o\u015b\u0107, czy z\u0142o\u015b\u0107) przekonuje mnie do stwierdzenia, \u017ce w ulu nie ma matki. Ale je\u017celi wyst\u0105pi tylko jeden czy dwa z nich, daj\u0119 pszczo\u0142om ramk\u0119 otwartego czerwiu, \u017ceby zobaczy\u0107 co si\u0119 stanie.<\/p>\n

Rzecz jasna to jest te\u017c pow\u00f3d, dla kt\u00f3rego powiniene\u015b mie\u0107 wi\u0119cej ni\u017c jeden ul.<\/p>\n

* – w tym miejscu Bush pope\u0142ni\u0142 pomy\u0142k\u0119 gdy\u017c rozw\u00f3j matki to oko\u0142o 15 \u2013 16 dni od z\u0142o\u017cenia jaja (niekt\u00f3re \u017ar\u00f3d\u0142a podaj\u0105 od 14 do 17 dni), a nie od wyklucia si\u0119 larwy z jaja (jajo wykluwa si\u0119 po oko\u0142o 3 dniach od z\u0142o\u017cenia). Te kilka dni nie wp\u0142ywa jednak na zmian\u0119 przedstawionych przez niego wylicze\u0144 (s\u0105 one orientacyjne).<\/p>\n

** – trutnie rozwijaj\u0105 si\u0119 najd\u0142u\u017cej \u2013 do 24 dni od z\u0142o\u017cenia jaja.<\/p>\n

Zmiana matki?<\/b><\/p>\n

Z tym zagadnieniem wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 kolejne pytania. Jednym z nich jest \u201eJak cz\u0119sto powinienem zmienia\u0107 matk\u0119?\u201d. Pszczelarze odpowiadaj\u0105 na to pytanie bardzo r\u00f3\u017cnie: od dwa razy w roku do nigdy. Osobi\u015bcie sk\u0142aniam si\u0119 do tego, \u017ceby pozwoli\u0107 pszczo\u0142om samym wymienia\u0107 matki. Ale w\u00f3wczas musz\u0119 trzyma\u0107 r\u0119k\u0119 na pulsie w okresie rojowym, a poza tym wymieniam matk\u0119 gdy pszczo\u0142y s\u0105 zbyt agresywne albo nie radz\u0105 sobie najlepiej.<\/p>\n

Kolejnym powi\u0105zanym zagadnieniem jest \u201ejak wymienia\u0107 matki?\u201d, z kt\u00f3rym wi\u0105\u017c\u0105 si\u0119 dalsze pytania, takie jak \u201eCo mam zrobi\u0107 gdy nie dam rady znale\u017a\u0107 matki?\u201d czy \u201eSk\u0105d mam wiedzie\u0107, \u017ce pszczo\u0142y przyjm\u0105 now\u0105 matk\u0119?\u201d<\/p>\n

Usu\u0144 star\u0105 matk\u0119. Nie zdarzy\u0142o mi si\u0119 przyj\u0119cie nowej matki gdy w ulu by\u0142a wci\u0105\u017c stara. Wydaje si\u0119, \u017ce jednym sposobem, \u017ceby to zrobi\u0107 jest podanie matecznika lub m\u0142odej matki nieunasiennionej, mocno dymi\u0105c podkurzaczem do ula, aby zakry\u0107 zakry\u0107 jej obecno\u015b\u0107 w ulu. Mo\u017cesz to zrobi\u0107 gdy sam wychowujesz matki. W ten spos\u00f3b pszczo\u0142y odbior\u0105 ten rodzaj podania matki jak cich\u0105 wymian\u0119. W innym wypadku musisz usun\u0105\u0107 star\u0105 matk\u0119 z ula przed podaniem nowej. Je\u017celi absolutnie nie udaje ci si\u0119 znale\u017a\u0107 starej matki, a jeste\u015b przekonany, \u017ce musisz j\u0105 wymieni\u0107, u\u017cy\u0142bym metody \u201euwalniania matki spod ko\u0142paka\u201d. Tak czy owak jest to dla mnie najbardziej wiarygodna metoda.<\/p>\n

Standardowe wypuszczenie matki \u201ena ciasto\u201d. O ile nie wyst\u0105pi\u0105 komplikacje (takie jak trut\u00f3wki, agresywna rodzina, kt\u00f3ra ju\u017c odrzuci\u0142a matk\u0119, d\u0142ugotrwa\u0142a bezmateczno\u015b\u0107, brak znalezienia starej matki) z regu\u0142y ta metoda daje zadowalaj\u0105ce wyniki. Polega ona na zdj\u0119ciu zabezpieczenia w klateczce i umieszczenia w otworze ciasta (albo w przypadku klateczek kalifornijskich, po wyj\u0119ciu korka umieszczenie plastikowej rureczki maj\u0105cej w \u015brodku ciasto). Klateczk\u0119 nale\u017cy w\u0142o\u017cy\u0107 do ula i pozwoli\u0107 pszczo\u0142om uwolni\u0107 matk\u0119 po zjedzeniu ciasta. W metodzie tej, wprowadzenie do klateczki \u015bwity dla matki mo\u017ce poprawi\u0107 jej przyj\u0119cie. Ale je\u017celi jeste\u015b pocz\u0105tkuj\u0105cym zapewne mo\u017cesz uzna\u0107 to za zbyt trudne. Jaki\u015b rodzaj fajki do \u0142apania matek czy klipsa m\u00f3g\u0142by ci w tym pom\u00f3c, gdy\u017c w czasie tych manipulacji matka nie b\u0119dzie mia\u0142a mo\u017cliwo\u015bci ucieczki. Gdy z\u0142apiesz matk\u0119 i skierujesz jej g\u0142ow\u0119 do klateczki z regu\u0142y po prostu wejdzie tam z powrotem.<\/p>\n

Uwalnianie matki spod ko\u0142paka. To jest najbardziej wiarygodna metoda uwalniania matki pszczelej. Idea tej metody polega na dostarczeniu m\u0142odej matce \u015bwie\u017co wygryzionej \u015bwity, kt\u00f3ra zaakceptuje j\u0105 gdy\u017c nie mia\u0142a nigdy \u017cadnej innej matki, a opr\u00f3cz tego troch\u0119 jedzenia i miejsca do sk\u0142adania jajek. Kiedy matka czerwi i ma \u015bwit\u0119 pozosta\u0142e pszczo\u0142y z regu\u0142y przyjmuj\u0105 matk\u0119 bez \u017cadnego problemu.<\/p>\n

Wykonanie ko\u0142paka. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 ludzi wykonuje ko\u0142pak jako kwadrat o boku 10 cm. Ja u\u017cywam wi\u0119kszego. Im wi\u0119kszy jest tym \u0142atwiej zapewni\u0107 matce dost\u0119p do miodu (aby nie umar\u0142a z g\u0142odu), do pustych kom\u00f3rek (aby mia\u0142a gdzie czerwi\u0107) i do czerwiu na wygryzieniu (aby mia\u0142a \u015bwit\u0119). Za lepsze uznaj\u0119 ko\u0142paki, kt\u00f3re maj\u0105 rozmiar mniej wi\u0119cej 12,5 x 25 cm. Wytnij z siatki metalowej z oczkami oko\u0142o 2,5 \u2013 3 mm kawa\u0142ek o rozmiarze 16 x 29 cm, nast\u0119pnie wyple\u0107 po 3 druty z ka\u017cdej strony pozostawiaj\u0105c wystaj\u0105ce kawa\u0142ki drut\u00f3w \u2013 one b\u0119d\u0105 po to, \u017ceby wbi\u0107 je w plaster, aby pszczo\u0142y nie da\u0142y rady wej\u015b\u0107 lub wyj\u015b\u0107 same spod ko\u0142paka. Potem odmierz siatk\u0119 po obwodzie w odleg\u0142o\u015bci oko\u0142o 1,9 cm (3\/4 cala) od kraw\u0119dzi przycinaj\u0105c j\u0105 odpowiednio w rogach. Nie ma znaczenia z kt\u00f3rej strony, ale w dalszej kolejno\u015bci trzeba przygi\u0105\u0107 siatk\u0119 dooko\u0142a rogu \u2013 zagnij na oko\u0142o 1,9 cm. Deska czy kraw\u0119d\u017a sto\u0142u mog\u0105 ci w tym pom\u00f3c. W efekcie otrzyma\u0142e\u015b \u201epude\u0142ko\u201d bez dna, wysokie na 1,9 cm i w rozmiarze oko\u0142o 12,5 x 25 cm.<\/p>\n

U\u017cywanie ko\u0142paka. Znajd\u017a plaster z czerwiem na wygryzieniu. To jest plaster z m\u0142od\u0105 \u201epuchat\u0105\u201d pszczo\u0142\u0105 i pszczo\u0142\u0105, kt\u00f3ra pr\u00f3buje wydosta\u0107 si\u0119 z kom\u00f3rek, kt\u00f3rych zasklep zosta\u0142 dopiero otwarty. Pszczo\u0142a, kt\u00f3rej g\u0142owa wystaje z kom\u00f3rki to wygryzaj\u0105cy si\u0119 czerw. Pszczo\u0142a, kt\u00f3rej odw\u0142ok wystaje z kom\u00f3rki to karmicielka, podaj\u0105ca pokarm larwom, albo czy\u015bcicielka sprz\u0105taj\u0105ca kom\u00f3rk\u0119. Strz\u0105\u015bnij pszczo\u0142y (je\u017celi plaster jest wystarczaj\u0105co mocny) albo zmie\u0107 je z plastra miote\u0142k\u0105. Nast\u0119pnie wypu\u015b\u0107 matk\u0119 na plaster z tej strony, z kt\u00f3rej wygryza si\u0119 czerw i jest troch\u0119 niezasklepionego nektaru. Na\u0142\u00f3\u017c ko\u0142pak \u0142api\u0105c w \u015brodku matk\u0119 w taki spos\u00f3b, \u017ceby w \u015brodku znalaz\u0142 si\u0119 zar\u00f3wno wygryzaj\u0105cy si\u0119 czerw jak i mi\u00f3d. Dobrze by by\u0142o gdyby pod ko\u0142pakiem znalaz\u0142o si\u0119 r\u00f3wnie\u017c troch\u0119 pustych kom\u00f3rek. Wbij druciki z ko\u0142paka w plaster \u2013 powinien wystawa\u0107 na co najmniej 9,5 mm, aby matka mia\u0142a mo\u017cliwo\u015b\u0107 swobodnie si\u0119 tam porusza\u0107. W ulu tak rozmie\u015b\u0107 plastry, aby ten z ko\u0142pakiem m\u00f3g\u0142 swobodnie si\u0119 zmie\u015bci\u0107. Je\u017celi w korpusie nie wystarczy ci przez to miejsca usu\u0144 jedn\u0105 ramk\u0119. Musisz zapewni\u0107 wystarczaj\u0105c\u0105 odleg\u0142o\u015b\u0107 aby pszczo\u0142y od ka\u017cdej strony mia\u0142y swobodny dost\u0119p do znajduj\u0105cej si\u0119 pod ko\u0142pakiem matki, \u017ceby mog\u0142y j\u0105 karmi\u0107 je\u017celi b\u0119d\u0105 chcia\u0142y to robi\u0107. Za cztery dni mo\u017cesz wr\u00f3ci\u0107 i uwolni\u0107 matk\u0119 spod ko\u0142paka.<\/p>\n

Jak mog\u0119 przechowa\u0107 matk\u0119 pszczel\u0105 przez kilka dni?<\/b><\/p>\n

Je\u017celi potrzebujesz przechowa\u0107 matk\u0119 pszczel\u0105 ze \u015bwit\u0105 w klateczce z ciastem cukrowym, mo\u017cesz zminimalizowa\u0107 jej stres poprzez umieszczenie w ch\u0142odnym (ok. 21 stopni), ciemnym (jak schowek) i cichym (jak schowek czy piwnica) miejscu, daj\u0105c jej kropl\u0119 wody ka\u017cdego dnia, aby umo\u017cliwi\u0107 trawienie ciasta. W taki spos\u00f3b w teorii mo\u017cna by przechowa\u0107 matk\u0119 pszczel\u0105 przez kilka tygodni gdyby na samym wst\u0119pie nie by\u0142a zbyt zestresowana, a pszczo\u0142y ze \u015bwity by\u0142y zdrowe. Podaj jej kropl\u0119 wody od razu jak tylko jak tylko j\u0105 otrzymasz i powtarzaj to ka\u017cdego dnia. Je\u017celi wygl\u0105da na to, \u017ce ciasto mo\u017ce si\u0119 sko\u0144czy\u0107, to razem z wod\u0105 podawaj r\u00f3wnie\u017c kropl\u0119 miodu. Je\u017celi wszystkie pszczo\u0142y ze \u015bwity umr\u0105 b\u0119dziesz potrzebowa\u0142 nowych.<\/p>\n

Jak\u0105 w\u0119z\u0119 powinienem kupowa\u0107? <\/b><\/p>\n

Rzecz jasna gdyby by\u0142a \u201ew\u0142a\u015bciwa\u201d odpowied\u017a, by\u0142by tylko jeden rodzaj w\u0119zy. Jest wiele jej rodzaj\u00f3w dlatego, \u017ce ka\u017cdy pszczelarz ma inn\u0105 filozofi\u0119, inne do\u015bwiadczenia i inne preferencje.<\/p>\n

Prze\u015bled\u017amy przy okazji troch\u0119 terminologi\u0119. Je\u017celi chodzi o grubo\u015b\u0107, obecnie dost\u0119pnych jest kilka jej rodzaj\u00f3w \u201e\u015brednia gniazdowa\u201d, \u201enadmiarowa\u201d i \u201ecienka nadmiarowa\u201d. \u201e\u015arednia gniazdowa\u201d (\u201emedium brood\u201d) – nie oznacza, \u017ce jest do \u015brednich ramek, oznacza, \u017ce jest \u015bredniej grubo\u015bci. \u201eNadmiarowa\u201d jest cienka, a \u201ecienka nadmiarowa\u201d jest jeszcze cie\u0144sza. Nadmiarowa jest do pozyskiwania miodu sekcyjnego.<\/p>\n

W\u0119za gniazdowa<\/b><\/p>\n

Pszczo\u0142y wol\u0105 nie mie\u0107 w\u0119zy. Ramki bezw\u0119zowe s\u0105 najlepiej przyjmowane i s\u0105 najbardziej naturalne. Maj\u0105 wiele zalet, poczynaj\u0105c na lepszej kontroli warrozy dzi\u0119ki ma\u0142ej kom\u00f3rce, a ko\u0144cz\u0105c na \u0142atwym wycinaniu matecznik\u00f3w, bez zmartwienia czy pod spodem znajduje si\u0119 drut lub plastik, kt\u00f3ry m\u00f3g\u0142by ci w tym przeszkodzi\u0107.<\/p>\n

W dalszej kolejno\u015bci preferencji pszcz\u00f3\u0142 jest w\u0119za woskowa. W razie potrzeby mog\u0105 j\u0105 przebudowa\u0107. Im bli\u017csza jest temu czego potrzebuj\u0105 tym \u0142atwiej b\u0119d\u0105 j\u0105 akceptowa\u0107. Powiedzia\u0142bym, \u017ce w przypadku pszcz\u00f3\u0142 przed regresj\u0105 (\u201enormalnych\u201d), w\u0119za 5.1 b\u0119dzie najlepiej akceptowalna, gdy\u017c b\u0119dzie to rozmiar jaki pszczo\u0142y chc\u0105 budowa\u0107. Sprzedaje j\u0105 Dadant. Kolejn\u0105 b\u0119dzie w\u0119za 4.9, a w ostatniej kolejno\u015bci 5.4 mm. Ja preferuj\u0119 t\u0105 4.9 z uwagi na aspekt kontroli warrozy. Wi\u0119c jednym z kryteri\u00f3w jest materia\u0142 (wosk lub plastik), a drugim jest rozmiar kom\u00f3rki.<\/p>\n

Kolejn\u0105 spraw\u0105 jest wzmocnienie w\u0119zy. DuraComb i DuraGilt, ma g\u0142adki plastikowy rdze\u0144. Dzia\u0142a to bardzo dobrze dop\u00f3ki pszczo\u0142y nie zgryz\u0105 wosku, \u017ceby u\u017cy\u0107 go w innym miejscu lub zgryzie go motylica. Wtedy pszczo\u0142y nie b\u0119d\u0105 chcia\u0142y odbudowa\u0107 plastra na plastiku. Cz\u0119sto do wzmocnienia w\u0119zy u\u017cywa si\u0119 drutu. Niekt\u00f3rzy u\u017cywaj\u0105 pionowego odrutowania, inni poziomego, a inni nie drutuj\u0105 w og\u00f3le. Drut w pewnym zakresie zabezpiecza w\u0119z\u0119 przed pofalowaniem.<\/p>\n

Materia\u0142em, kt\u00f3ry pszczo\u0142y lubi\u0105 najmniej, a pszczelarze najbardziej, jest plastik. Motylica nie da rady zniszczy\u0107 takiej w\u0119zy, cho\u0107 poradzi sobie z nadbudowanym plastrem. Pszczo\u0142y nie mog\u0105 przebudowa\u0107 kom\u00f3rek w \u0142atwy spos\u00f3b. Rozmiary kom\u00f3rek takiej w\u0119zy maj\u0105 rozpi\u0119to\u015b\u0107 od 4.95 do 5.4 mm. Mo\u017cna kupi\u0107 same arkusze takiej w\u0119zy plastikowej, albo ca\u0142e plastikowe ramki od razu z w\u0119z\u0105.<\/p>\n

Dost\u0119pny jest r\u00f3wnie\u017c w pe\u0142ni \u201eodbudowany\u201d plaster plastikowy. PermaComb (z kom\u00f3rk\u0105 5.0 mm) dost\u0119pny jest w rozmiarach LN 2\/3, a Honey Super Cell (z kom\u00f3rk\u0105 4.9 mm) dost\u0119pny jest w pe\u0142nych ramkach LN.<\/p>\n

W\u0119za do nadstawek<\/b><\/p>\n

W pe\u0142ni odbudowany plaster jest na pewno w tym przypadku zalet\u0105 (je\u017celi pszczo\u0142y ju\u017c go zaakceptuj\u0105 i zaczn\u0105 u\u017cywa\u0107), gdy\u017c pszczo\u0142y nie musz\u0105 ju\u017c niczego odbudowywa\u0107 i mog\u0105 zaj\u0105\u0107 si\u0119 tylko zbiorami. Takiego plastra nie ruszy ani motylica ani ma\u0142y \u017cuczek ulowy.<\/p>\n

R\u00f3\u017cnorakie ramki plastikowe i w\u0119za plastikowa s\u0105 takie same jak te dost\u0119pne dla ramek gniazdowych z dodatkowymi opcjami ramek trutowych (s\u0105 \u0142atwiejsze do wirowania). Honey Super Cell ma kom\u00f3rki w rozmiarze 6.0 mm i ma sztuczne jajko na dole kom\u00f3rki. To sztuczne jajko ma pono\u0107 oszuka\u0107 matk\u0119 pszczel\u0105, kt\u00f3ra nie zaczerwia tych ramek. Rozmiar 6.0 poza tym zniech\u0119ca matk\u0119 do zaczerwiania, gdy\u017c nie jest to ani kom\u00f3rka trutowa (6.6 mm), ani kom\u00f3rka robotnicy (od 4.4 do 5.4mm), wi\u0119c matka nie sk\u0142ada jajek do takiej kom\u00f3rki.<\/p>\n

W\u0119za \u201enadmiarowa\u201d i \u201ecienka nadmiarowa\u201d u\u017cywana jest do miodu sekcyjnego. Dzi\u0119ki temu plaster miodu b\u0119dzie \u0142atwiejszy do \u017cucia i nie b\u0119dzie mia\u0142 grubej warstwy wosku w \u015brodku. Ta w\u0119za dost\u0119pna jest u wi\u0119kszo\u015bci producent\u00f3w. Walter T Kelly ma te\u017c tak\u0105 w\u0119z\u0119 w rozmiarze kom\u00f3rki 7\/11, kt\u00f3ry zniech\u0119ca matk\u0119 do czerwienia, dzi\u0119ki czemu mo\u017cna odpu\u015bci\u0107 kraty odgrodowe i nie mie\u0107 czerwiu w nadstawkach.<\/p>\n

Rodzaje ramek<\/b><\/p>\n

W\u0119za cz\u0119sto dostosowywana jest do r\u00f3\u017cnych rodzaj\u00f3w ramek. Najcz\u0119\u015bciej mo\u017cesz \u0142atwo zaadaptowa\u0107 w\u0119z\u0119 do innego rodzaju ramki, ale te\u017c sk\u0142adaj\u0105c zam\u00f3wienie mo\u017cesz kupi\u0107 od razu w\u0142a\u015bciw\u0105 w\u0119z\u0119 lub ramk\u0119.<\/p>\n

G\u00f3rne beleczki mog\u0105 by\u0107 rowkowane, klinowane i rozszczepione (te ostatnie produkuje Walter T Kelly). Rowkowane najcz\u0119\u015bciej u\u017cywane s\u0105 do w\u0119zy plastikowej, albo do w\u0119zy woskowej mocowanej przy u\u017cyciu pipety z rozgrzanym woskiem. Wed\u0142ug mnie te ramki s\u0105 lepsze ni\u017c klinowane (\u201ewedge\u201d). Mo\u017cna zdecydowanie stabilniej przymocowa\u0107 w nich w\u0119z\u0119 z u\u017cyciem pipety (dzi\u0119ki czemu po prostu nie wypadnie), ni\u017c przy klinowaniu. Ramka klinowana ma listw\u0119, kt\u00f3r\u0105 odrywa si\u0119, a potem przybija si\u0119 gwo\u017adziem aby trzyma\u0142a w\u0119z\u0119. Ramka rozszczepiona u\u017cywana jest najcz\u0119\u015bciej do uzyskiwania miodu sekcyjnego. W\u0119za jest po prostu wsuwana w rozszczepienie w dolnej beleczce, bez \u017cadnego mocowania.<\/p>\n

Dolne beleczki r\u00f3wnie\u017c mog\u0105 by\u0107 rozszczepione, rowkowane i lite. Beleczki lite s\u0105 dla mnie najlepsze gdy\u017c motylica nie wejdzie do rowka. Ale w\u0119za jak\u0105 kupisz mo\u017ce nie zmie\u015bci\u0107 si\u0119 w otw\u00f3r ramki przy beleczce litej (w zale\u017cno\u015bci jak\u0105 kupisz). Beleczki rozszczepione s\u0105 do\u015b\u0107 delikatne i praktycznie zawsze rozpadaj\u0105 si\u0119 przy pierwszym czyszczeniu i ponownym wprawianiu w\u0119zy. Beleczki rowkowane najcz\u0119\u015bciej u\u017cywane s\u0105 do w\u0119zy plastikowej, kt\u00f3ra wchodzi do rowka.<\/p>\n

Ca\u0142e plastikowe ramki. Te praktycznie eliminuj\u0105 wszystkie problemy za wyj\u0105tkiem akceptacji i wycinania matecznik\u00f3w. \u017badnych ramek do zbijania. W\u0119za ju\u017c jest w \u015brodku. Ramki Mann Lake Pf-120 (LN 2\/3) albo Pf-100 (pe\u0142ny wymiar) maj\u0105 w\u0119z\u0119 z kom\u00f3rk\u0105 4.95, kt\u00f3ra daje ci w komplecie ma\u0142\u0105 kom\u00f3rk\u0119. S\u0105 tanie (przy zakupie wi\u0119kszej ilo\u015bci kosztowa\u0142y dolara za sztuk\u0119, gdy ostatnio sprawdza\u0142em). Nie ma te\u017c \u017cadnego drutowania i s\u0105 dobrze przyjmowane przez pszczo\u0142y.<\/p>\n

Po co jest powa\u0142ka?<\/b><\/p>\n

Powa\u0142ka zosta\u0142a wymy\u015blona po to, aby stworzy\u0107 poduszk\u0119 powietrzn\u0105, kt\u00f3ra powinna zapobiec skraplaniu si\u0119 wilgoci na daszku. Oryginalne powa\u0142ki tworzone by\u0142y z tkaniny, ale ostatecznie rozpowszechni\u0142y si\u0119 drewniane. W p\u00f3\u0142nocnych rejonach wilgo\u0107 jest du\u017cym problemem w zimie, a wi\u0119kszo\u015b\u0107 pary skrapla si\u0119 na pokrywie. Ciep\u0142e i wilgotne powietrze z k\u0142\u0119bu idzie do g\u00f3ry i skrapla si\u0119 na zimnym daszku, a potem woda kapie na pszczo\u0142y. Powa\u0142ka mia\u0142a temu zapobiega\u0107. Przez lata powa\u0142ki znalaz\u0142y wiele r\u00f3\u017cnych innych zastosowa\u0144. Mo\u017cesz umie\u015bci\u0107 na nich odwr\u00f3cony s\u0142oik do podkarmiania. Mo\u017cesz umie\u015bci\u0107 \u015bwie\u017co odwirowane nadstawki nad nimi, aby pszczo\u0142y osuszy\u0142y je z resztek miodu. Mo\u017cesz wykorzysta\u0107 w nich przegonki, aby pszczo\u0142y opu\u015bci\u0142y nadstawk\u0119 (osobi\u015bcie mia\u0142em zawsze k\u0142opoty z przegonkami). Mo\u017cesz otw\u00f3r zaopatrzy\u0107 w podw\u00f3jn\u0105 siatk\u0119 i umie\u015bci\u0107 odk\u0142ad nad powa\u0142k\u0105 innej rodziny wiosn\u0105 lub jesieni\u0105, aby \u0142atwiej utrzyma\u0142 ciep\u0142o. (W zimie to rozwi\u0105zanie u mnie si\u0119 nie sprawdza\u0142o z uwagi na skraplanie wilgoci).<\/p>\n

Czy mog\u0119 nie u\u017cywa\u0107 powa\u0142ek? <\/b><\/p>\n

Je\u017celi u\u017cywasz daszk\u00f3w przystosowanych do wywo\u017cenia uli, prawdopodobnie nie b\u0119dziesz potrzebowa\u0142, a zapewne i chcia\u0142 u\u017cywa\u0107 powa\u0142ek. Je\u017celi u\u017cywasz daszk\u00f3w teleskopowych, powa\u0142ka b\u0119dzie zapobiega\u0107 przed sklejeniem element\u00f3w daszka propolisem. Bardzo trudno unie\u015b\u0107 taki daszek teleskopowy, kt\u00f3ry z uwagi na brak powa\u0142ki zosta\u0142 przykitowany do korpusu, gdy\u017c nawet nie ma jak wsadzi\u0107 d\u0142uta pasiecznego, aby podwa\u017cy\u0107 daszek. Je\u017celi u\u017cywasz daszka teleskopowego zaleca\u0142bym raczej u\u017cywa\u0107 powa\u0142ek. Je\u017celi mieszkasz na p\u00f3\u0142nocy i chcesz u\u017cywa\u0107 daszk\u00f3w przystosowanych do wywo\u017cenia pszcz\u00f3\u0142, zr\u00f3b te\u017c jaki\u015b rodzaj g\u00f3rnego wylotka (mo\u017cesz po prostu zrobi\u0107 wyci\u0119cie w powa\u0142ce \u2013 zobacz na przyk\u0142ad jakie rozwi\u0105zanie przyj\u0119to w daszkach z Brushy Mt) i po\u0142\u00f3\u017c na daszku styropian, obci\u0105\u017caj\u0105c go ceg\u0142\u0105. Styropian b\u0119dzie utrzymywa\u0142 wy\u017csz\u0105 temperatur\u0119 daszka, a wentylacja (przez wykonane wyci\u0119cie) pomo\u017ce w pozbyciu si\u0119 wilgoci z ula.<\/p>\n

Co to za zapach?<\/b><\/p>\n

Zapachy s\u0105 zawsze najdok\u0142adniej badane. Odbierane s\u0105 subiektywnie dlatego, najlepiej b\u0119dzie je\u017celi sam b\u0119dziesz w stanie po\u0142\u0105czy\u0107 zapach ze zdarzeniem. Najcz\u0119stszym zmartwieniem zwi\u0105zanym z zapachami jest zapach dojrzewaj\u0105cego miodu naw\u0142ociowego. To zdarza si\u0119 na prze\u0142omie lata i jesieni. Dla mnie jest to zapach starych skarpet treningowych. Niekt\u00f3rzy por\u00f3wnuj\u0105 ten zapach do karmelu. Wi\u0119kszo\u015b\u0107 uwa\u017ca, \u017ce jest to zapach ki\u015bni\u0119cia.<\/p>\n

Niekt\u00f3rzy ludzie nie lubi\u0105 smaku miodu naw\u0142ociowego. Kiedy jest ju\u017c jednak dojrza\u0142y w mojej ocenie nie \u015bmierdzi jak stare skarpety, i musz\u0119 przyzna\u0107, \u017ce jest do\u015b\u0107 smaczny. Ale ja lubi\u0119 miody o mocnym smaku. Niekt\u00f3rzy chc\u0105 za takie dop\u0142aci\u0107 wi\u0119cej. Rzadko jednak zbieram mi\u00f3d naw\u0142ociowy (chyba \u017ce jest rekordowy po\u017cytek), gdy\u017c zostawiam go na pokarm na zim\u0119.<\/p>\n

Je\u017celi wyczujesz zapach rozk\u0142adaj\u0105cego si\u0119 mi\u0119sa, jest to pow\u00f3d do g\u0142\u0119bszego zbadania sprawy. Czasem b\u0119dziesz mia\u0142 stos martwych pszcz\u00f3\u0142 z powodu zatrucia pestycydami albo rabunku. Czasem b\u0119dzie to wynik choroby czerwiu. Warto zbada\u0107 pow\u00f3d takiego stanu.<\/p>\n

Jaka jest najlepsza ksi\u0105\u017cka o pszczelarstwie? <\/b><\/p>\n

Wszystkie. Przeczytaj ka\u017cd\u0105 ksi\u0105\u017ck\u0119 pszczelarsk\u0105 jaka wpadnie ci w r\u0119k\u0119. Jest te\u017c moja ksi\u0105\u017cka, kt\u00f3r\u0105 w zasadzie w\u0142a\u015bnie czytasz za darmo. Ale moje ulubione to stare \u201eABC XYZ of Bee Culture\u201d<\/i>, \u201eLangstroth’s Hive and the Honey Bee\u201d<\/i> i inne, kt\u00f3re umie\u015bci\u0142em na stronie z klasycznymi ksi\u0105\u017ckami o pszczelarstwie. Je\u017celi ju\u017c jeste\u015b po lekturze wszystkich ksi\u0105\u017cek i chcia\u0142by\u015b si\u0119 dowiedzie\u0107 jeszcze wi\u0119cej to polecam wszystkie ksi\u0105\u017cki autorstwa Ewy Crane, kt\u00f3re uwa\u017cam za fascynuj\u0105ce.<\/p>\n

Gdy pisa\u0142em dopiero t\u0105 stron\u0119, nie by\u0142o jeszcze wydanej ksi\u0105\u017cki Deana Stiglitza i Laurie Hershbeimer. W mojej ocenie to bezwzgl\u0119dnie najlepsza ksi\u0105\u017cka dla pocz\u0105tkuj\u0105cych o pszczelarstwie naturalnym. Jej tytu\u0142 to \u201eThe Complete Idiots Guide to Beekeeping\u201d<\/i> (Kompletny przewodnik o pszczelarstwie dla idiot\u00f3w).<\/p>\n

Innym dobrym i prostym poradnikiem dla pocz\u0105tkuj\u0105cych jest \u201eBackyard Beekeeping\u201d<\/i> Kima Flottum.<\/p>\n

Jaka jest najlepsza linia pszcz\u00f3\u0142?<\/b><\/p>\n

O tym zagadnieniu na przestrzeni ostatnich stuleci powsta\u0142o wiele spekulacji. Wydaje mi si\u0119, \u017ce na prze\u0142omie XIX i XX wieku by\u0142a w tym zakresie najszersza zgoda. Pszczo\u0142y w\u0142oskie by\u0142y mniej wi\u0119cej tym, czego chcieli wszyscy. Teraz mniej wi\u0119cej tyle samo os\u00f3b chce pszcz\u00f3\u0142 krai\u0144skich, kaukaskich, buckfast\u00f3w czy primorskich. Widz\u0119 jednak wi\u0119cej r\u00f3\u017cnic mi\u0119dzy ulami ni\u017c mi\u0119dzy rasami. Dla mnie najlepsz\u0105 pszczo\u0142\u0105 b\u0119dzie ta, kt\u00f3ra daje rad\u0119 przetrwa\u0107 w twoim otoczeniu. Ja zajmuje si\u0119 w\u0142a\u015bnie takimi.<\/p>\n

Ale je\u017celi b\u0119dziesz chcia\u0142 kupi\u0107 pszczo\u0142y to musisz zwr\u00f3ci\u0107 uwag\u0119 na to jak radz\u0105 sobie w twoim klimacie (na przyk\u0142ad pszczo\u0142y w\u0142oskie z zasady lepiej sobie radz\u0105 na po\u0142udniu, a krainki na p\u00f3\u0142nocy) i z chorobami (zachowania higieniczne, odporno\u015b\u0107 na \u015bwidraczka pszczelego i roztocze varroa itp.).<\/p>\n

Dlaczego wszystkie te pszczo\u0142y s\u0105 przed ulem?<\/b><\/p>\n

Kilka razy w roku zdarza si\u0119 post pisany w panice, kt\u00f3ry zwi\u0105zany jest z du\u017cym oblotem pszcz\u00f3\u0142. Najcz\u0119\u015bciej niedo\u015bwiadczeni pszczelarze interpretuj\u0105 to jako wyj\u015bcie roju albo rabunek. R\u00f3jka faktycznie wzbudza wiele pszcz\u00f3\u0142 do lotu, ale one najcz\u0119\u015bciej w\u00f3wczas unosz\u0105 si\u0119 woko\u0142o ula. Je\u017celi pszczo\u0142y wydaj\u0105 si\u0119 w dobrym nastroju i s\u0105 zorganizowane, a nie lataj\u0105 rozszala\u0142e i nie walcz\u0105 na wylotkach, a przede wszystkim je\u017celi trwa to kr\u00f3tko w s\u0142oneczne popo\u0142udnie, to prawdopodobnie jest to po prostu pierwszy oblot m\u0142odych pszcz\u00f3\u0142. \u017beby wykluczy\u0107 rabunek trzeba obserwowa\u0107 wylotek pod k\u0105tem obecno\u015bci walcz\u0105cych pszcz\u00f3\u0142. Je\u017celi nie ma objaw\u00f3w rabunku to jest to znak \u015bwiadcz\u0105cy o normalnym zachowaniu zdrowej rodziny. Je\u017celi unosz\u0105ce si\u0119 pszczo\u0142y zdaj\u0105 si\u0119 oddala\u0107, a inne pod\u0105\u017caj\u0105 za nimi, to zapewne jest to wychodz\u0105ca r\u00f3jka, kt\u00f3ra prawdopodobnie zgromadzi si\u0119 na jednym z twoich drzew.<\/p>\n

Czemu wszystkie te pszczo\u0142y s\u0105 na zewn\u0105trz ula?<\/b><\/p>\n

Najcz\u0119\u015bciej pszczelarze nazywaj\u0105 to brodami, gdy\u017c cz\u0119sto wygl\u0105da to w\u0142a\u015bnie tak jakby ul mia\u0142 brod\u0119. Powodami mog\u0105 by\u0107 temperatura, zbytnie st\u0142oczenie czy problemy z wentylacj\u0105. Zapewnij pszczo\u0142om wystarczaj\u0105co miejsca w ulu i odpowiedni\u0105 wentylacj\u0119 i w og\u00f3le si\u0119 tym nie przejmuj.<\/p>\n

Pszczele brody to tak jak poc\u0105cy si\u0119 ludzie. Tak reaguj\u0105 pszczo\u0142y gdy jest im zbyt ciep\u0142o.<\/p>\n

Trzeba zapewni\u0107 podstawowe warunki i zaakceptowa\u0107 reszt\u0119. Gdy zaczynasz si\u0119 poci\u0107 podejmujesz takie zachowania jakie uznasz za w\u0142a\u015bciwe (w\u0142\u0105czysz wentylator, otworzysz okno, zdejmiesz sweter, napijesz si\u0119 wody), a potem po prostu zaakceptujesz to, \u017ce jest ciep\u0142o.<\/p>\n

W przypadku pszcz\u00f3\u0142 dobrze jest zapewni\u0107 wentylacj\u0119 g\u00f3rn\u0105 i doln\u0105 (otw\u00f3rz dolny wylotek, usu\u0144 wk\u0142adk\u0119 je\u017celi masz dennic\u0119 osiatkowan\u0105, uchyl g\u00f3rny korpus, przesu\u0144 korpus \u017ceby utworzy\u0107 szczelin\u0119), upewnij si\u0119, \u017ce pszczo\u0142y maj\u0105 wystarczaj\u0105co miejsca w ulu (uzupe\u0142nij nadstawki na tyle na ile trzeba) i przesta\u0144 si\u0119 martwi\u0107. Brody nie s\u0105 dowodem na to, \u017ce pszczo\u0142y chc\u0105 si\u0119 roi\u0107. S\u0105 dowodem na to, \u017ce pszczo\u0142om jest gor\u0105co. S\u0142aba wentylacja mo\u017ce przyczyni\u0107 si\u0119 do wyj\u015bcia roju z powodu nadmiernego zat\u0142oczenia pszcz\u00f3\u0142, ale to wcale nie jest jedyny pow\u00f3d, a poza tym nie powiniene\u015b si\u0119 przejmowa\u0107 je\u017celi poprawi\u0142e\u015b wentylacj\u0119 i zapewni\u0142e\u015b pszczo\u0142om wystarczaj\u0105co miejsca.<\/p>\n

Dlaczego pszczo\u0142y ta\u0144cz\u0105 przed wylotkiem w grupach?<\/b><\/p>\n

Kilka razy do roku jaki\u015b pszczelarz pyta dlaczego grupy pszcz\u00f3\u0142 ta\u0144cz\u0105 na wylotku w liniach (ko\u0142ysz\u0105c si\u0119 rytmicznie). Nazywa si\u0119 to \u201ewashboarding\u201d i tak naprawd\u0119 nikt nie wie co to zachowanie oznacza. W mojej osobistej ocenie to rodzaj spo\u0142ecznego ta\u0144ca. By\u0107 mo\u017ce nawet ta\u0144ca dzi\u0119kczynnego.<\/p>\n

Dlaczego nie nale\u017cy u\u017cywa\u0107 wentylatora elektrycznego do poprawy wentylacji?<\/b><\/p>\n

Gdyby\u015b w\u0142\u0105czy\u0142 wentylator elektryczny pszczo\u0142y zaczn\u0105 mu si\u0119 opiera\u0107. Pszczo\u0142y maj\u0105 bardzo wydajny system ch\u0142odzenia. My\u015bl\u0119, \u017ce zdecydowanie lepiej zostawi\u0107 im otwart\u0105 wentylacj\u0119 g\u00f3rn\u0105 i doln\u0105 i pozwoli\u0107 im zaj\u0105\u0107 si\u0119 reszt\u0105.<\/p>\n

Michael Bush<\/strong><\/h3>\n

Tekst pochodzi ze strony: http:\/\/www.bushfarms.com\/beesfaqs.htm<\/a><\/span><\/span><\/span>
\nPrzet\u0142umaczony i opublikowany za zgod\u0105 autora.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Michael Bush Tekst pochodzi ze strony: http:\/\/www.bushfarms.com\/beesfaqs.htm Przet\u0142umaczony i opublikowany za zgod\u0105 autora. Jako uczestnik r\u00f3\u017cnych for\u00f3w pszczelarskich, na te pytania trafiam do\u015b\u0107 cz\u0119sto, wi\u0119c postanowi\u0142em odnie\u015b\u0107 si\u0119 do nich tutaj. Od czasu do czasu b\u0119d\u0119 si\u0119 stara\u0142 dodawa\u0107 ich tu wi\u0119cej. Czy matki pszczele mog\u0105 \u017c\u0105dli\u0107? Od roku 1974 mia\u0142em w r\u0119kach matki pszczele […]<\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"open","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"_links_to":"","_links_to_target":""},"categories":[22,7],"tags":[11,10],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1026"}],"collection":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=1026"}],"version-history":[{"count":6,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1026\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":1032,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/1026\/revisions\/1032"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=1026"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=1026"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/wolnepszczoly.netlify.app\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=1026"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}